Helgarpósturinn - 22.03.1984, Blaðsíða 20

JAZZ
Rætur blúsins
Það leikur enginn vafi á því að blúsinn
nýtur mikilla vinsælda á íslandi. Það sannar
best aðsóknin að tónleikum The Mississippi
Delta Blues Band, sem er eina blúsbandið
er sótt hefur okkur heim til þessa. Von er að
úr rætist því þann 1. apríl mun The San
Francisco Blues Band leika í Sigtúni. Blús-
inn er nú á dagskrá á Rás 2 í þáttum
Jónatans Garðarssonar og vonandi verður
áframhald þar á. Ég man ekki eftir blúsi í
Ríkisfjölmiðlunum síðan Ríkharður Öm
Pálsson var með blúsþætti fyrir margt
löngu.
1 þessum pistli og nokkrum til viðbótar
ætla ég að kynna þær blússk/fur er fá má í
hljómplötuverslunum hér og byrja á skífu-
röð frá Storyville er nefnist: Blue Roots.
Þetta eru tuttugu einföld albúm og eitt tvö-
falt. Upptökurnar eru flestar gerðar á ámn-
um 1950-70 og upphaflega gefncir út á Story-
ville og Chess. Það er Fálkinn er flytur plöt-
ur þessar inn.
Giue Me The Blues nefnist tvöfalda
albúmið og hefur að geyma 26 blúsa með
nær jafnmörgum blúsmeisturum. Fyrri skíf-
an er helguð söngvumm og gítaristum en
sú seinni píanistum sem syngja flestir líka.
Á fyrri skífunni má finna tvo þekktustu
meistara hinnar þjóðlegu bandarísku
negratónlistar: HuddieLeadbetter er nefnd-
ur var Leadbelly og Big Bill Broonsy. Þeir
eiga líka sínar einkaskífur í röðinni. Blús-
rætur númer 1, er með hljóðritunum Lead-
bellys frá 1939-43 og skífa númer 4 með
hljóðritunum Big Bills frá 1956 gerðum í
Kaupmanncihöfn. Leadbelly er sönghefð
hins ameríska negra holdi klædd og Big Bill
blúsinn í listrænum hæðum. Sumum fannst
Big Bill að vísu of fágaður á síðari hluta
ferils síns en afhverju ekki kammerblús eins
og kammerdjass? Big Bill er Modem Jazz
Qucirtett blúsins. Big Bill var fæddur í
Mississippi og það em flestir er lag eiga á
fyrri skífunni: Big Joe Williams með níu-
strengja gítcirinn, hcinn á sína einkaskífu
númer 3 með upptökum frá 1963-72, Smoky
Babe, Auery Brady, Jimmy Brewer, Bert
Logan, BÍg Joe Henry Miller og þeir ágætu
félagar Arthur ,,Big Boy" Spires og Johnny
Young mandólínleikari. Charlie Edwards er
frá Louisiana einsog Leadbelly, Doug
Quattlebaum frá Suður-Karólínu og Arthur
Weston frá St. Louis. Þetta er hinn ágætasti
þverskurður cif nýrri hljóðritunum með
hefðbundnum suðurríkjablús.
Seinni skífa tvöfalda albúmsins er stútfull
af píanóleik. Barrellhúsapíanistar og búggí-
menn. Sumir fmmstæðir, aðrir ekki, og skii-
in milli þeirra og djasspíanista óljós oft á
tíðum. Einn aí meisturum búggsins er hér að
finna: Jimmy Yance. Yance Special var tekið
upp í Chicago árið 1950, en Yance lést 1951.
Blúsa sína skreytti hann spænskum litum
og af honum lærði Maden Lux Lewis mikið.
Sá ágæti píanisti Speckled Red leikur hér
Cow Cow Blues eftir einn af frumherjum
búggans, Cow Cow Davenport. Bróðir
Speckled Red, Piano Red, er enn í fullu fjöri
og heyrst hefur að hann komi til íslands
með vorskipunum. Þeir bræður em albínó-
ar og því hefur rauðsnafnið fest við þá.
Rooseuelt Sykes, Henry Brown, Sunm’-
land Slim og Willie Mabone eiga þama sitt
lagið hver. Þeir þrír fyrstnefndu djassaðir
en Mabone rýþmablúsmaður, enda gull-
plötumaður. Evrópusetcimir Champion
Jack Dupree og Memphis Slim eiga þama
tvö lög hvor og Slim það þriðja í félagi við
munnhörpumeistarann Sonny Boy Wilam-
son //.
Þá er aðeins ógetið Otis Spann, eins
fremsta blúspíanista af yngri kynslóðinni
(fæddur 1931). Hann er þekktastur úr
hljómsveit Muddy Waters. Það var mikill
skaði er hann lést fyrir aldur frcim árið 1970.
Fimm þessara pilta eiga einkaalbúm í skífu-
röðinni. Roosevelt Sykes númer 7 með upp-
tökum frá 1966.'Champion Jack Dupree
númer 8 með upptökum frá 1962-63. Otis
Spann númer 9 með upptökum frá 1963.
Sonny Boy Williamson númer 10 með upp-
tökum frá 1963 og Willie Mabon númer 16
með upptökum frá 1952-60.
Þá eru ótaldar 12 skífur. Númer 2 er með
söngvaranum og gítarleikaranum John
Henry Barbee, upptökur gerðar í Kaup-
mannahöfn 1964. Númer 5 eru upptökur frá
1963 með söngvaranum og gítciristanum
Lonnie Johnson, sem eitt sinn sveiflaði sem
best í böndum Louis Armstrongs og Duke
Ellingtons. Númer 6 er með hinni radd-
sterku Sippie Wallace tekin upp í Kaup-
mannahöfn 1966. Númer 11 eru upptökur
frá 1965-66 með áhrifamesta blúsmeistara
eftirstríðsáranna Muddy Waters. Númer 12
er með bassaleikaranum og söngvaranum
Willie Dixon, sem samið hefur mcirga bestu
blúsa síðari tíma. Númer 13 er með John
Lee Hooker, sem best hefur blandað hið
gamla hinu nýja í blúsnum. Númer 14 er
með Howling Wolf, söngvaranum og munn-
hörpuleikaranum tjáningarríka. Númer 15
er með höfuðmunnhörpuleikara hins yngri
blúss, Little Walter. Númer 17 með gítar-
istanum og söngvaranum Jimmy Rodgers.
Númer 18 með þeim pólitíska J.B. Lenoir.
Númer 19 með gítaristanum og söngvaran-
um LowellFulson og númer 20 með píanist-
anum Eddie Boyd sem söng Five Long
Years á sínum tíma.
Það er margt gott að finna í safni þessu og
fyrir þá sem lítið sem ekkert eiga af blús er
tvöfalda albúmið kærkomið.
POPP
A hljómleikum
Þar sem heimsóknir erlendra hljóm-
sveita hingað til lands eru heldur fátíðar er
oft á tíðum eina leiðin til að gera sér grein
fyrir hvernig þær hljóma á tónleikum, að
hlýða á tónleikaupptökur með þeim, eða
„live“ plötur eins og þær eru gjarnan nefnd-
ar. Sumar slíkar plötur er raunar ekkert að
marka, þar sem stundum hefur verið bætt
inn á upptökuna í stúdíói hljóðfærum eða
söng, auk þess sem þær eru snyrtar svo
mjög að nánast enginn munur verður á
þeim og stúdíóupptökum. Hér á eftir verður
fjallað um þrjár „live“ plötur sem komið
hafa út að undanförnu og þær virðast, sem
betur fer, gefa rétta mynd af tónleikum
þeirra flytjenda sem þar eiga hlut að máli.
Van Morrison -Live at The
Grand Opera House Belfast
Van Morrison er ef af fiestum sem vit hafa
á talinn vera besti hvíti soulsöngvarinn sem
uppi hefur verið. Hann vakti fyrst athygli
þegcir hann var í hljómsveitinni Them um
miðjan sjöunda áratuginn. Vinsældir hans
sjálfs voru að mestu bundnar við Bandarík-
in um 1967 og fram yfir 1970. Um miðjan
áttunda áratuginn var hann í einhverri lægð
en á allra síðustu árum hefur hann náð sér
vel á strik aftur en nú eru vinsældir hans
meiri í Bretlandi.
Fyrir svo sem einu ári tilkynnti Morrison
að hemn hygðist taka sér frí frá tónlistariðk-
un í að minnsta kosti þrjú ár, frá og með
miðju ári 1983. í fyrra var hann búinn að
stytta fríið niður í eitt ár en svo að hljóm-
plötukaupendur gleymdu honum ekki á
meðan hefur útgáfufyrirtæki hans nú sent á
markað hljómleikaplötu. Er plata þessi tek-
in upp í Belfast, fæðingarborg Morrisons,
fyrir réttu ári.
Morrison var þá á hljómleikaferðalagi um
Bretlandseyjar með hljómsveit sinni og
hlaut hann sérlega góðar viðtökur hvar sem
hann kom, auk þess sem gagnrýnendur
hældu honum á hvert reipi. Raunar er ekk-
ert nýtt að honum sé vel tekið á hljómleik-
um, því hljómsveit hans er ávallt skipuð
úrvals fólki. Það má líka benda á, að fyrir
svo sem tíu árum sendi hann frá sér hljóm-
leikaplötu sem heitir Its Too Late To Stop
Now, og er hún hreint út sagt frábær og
áreiðanlega í flokki betri slíkra platna sem
út hafa komið.
Nýja platan er einnig stórgóð. Hún inni-
heldur aðallega lög af tveimur síðustu
stúdíóskífum Morrisons og þá einkum af
Beautiful Vision, sem kom út árið 1982 oger
eitthvað það besta sem frá kappanum hefur
komið í mörg ár. Annars heyrist það vel á
nýju plötunni að Morrison hefur síður en
svo fcirið aftur í lagasmíðum þó að hcinn hafi
verið að um tuttugu ára skeið.
Eins og endranær er hljómsveitin þétt og
góð. Hún gerir jfmsa netta hluti og eins eru
lögin ekki alveg jafn niðurnegld og á stúdíó-
skífunum. Þetta er annars ekkert smáband,
því auk Morrisons eru í þvi tíu manns.
Það er erfitt að nefna einhverja hluti öðr-
um betri, því hljómsveitin leikur sem mjög
-sterk heild. Það er eitt atriði sem er áber-
andi gott og það er hlutur blásturshljóðfær-
anna, en einnig setja gítarar og þó einkum
hljómborð skemmtilegan svip á tóniistina.
Um Morrision sjálkin er það svo að segja
að ekki er unnt að greina nein ellimörk á
honum sem söngvara og hann er enn í
fremstu röð.
Ekki veit ég vel hversu vinsæll Van Morri-
son er hér á landi. Ég veit þó að hann á sér
hér mjög trygga aðdáendur sem eflaust f jár-
festa í eintaki af plötu þessari. Ég vil hins
vegar benda þeim á sem ekki þekkja til hans
og vilja hlusta á þægilega tónlist að það
jafnast fátt á við góðan Vcin Morrison.
Dire Straits - Alchemist
Dire Straits hafa ekki verið ýkja stórtækir
í hljómplötuútgáfu frá því þeir sendu frá sér
sína fyrstu stóru plötu árið 1978. Á þeim
tíma sem liðinn er síðan hafa þeir nefnilega
ekki komið frá sér nema þremur slíkum til
viðbótar, auk LP plötu sem þeir sendu frá
sér í fyrra.
Eitthvað virðast þeir eiga erfitt með að
gera nýja stúdíóplötu, því nú eru þeir
greinilega að vinna sér tíma með útgáfu
hljómleikaplötu. Alchemist heitir plata
þessi, eða plötur öllu heldur, því þetta er
tveggja platna cúbúm, svo sem mjög hefur
verið í tísku þegar um „live“ plötur hefur
verið að ræða, nú seinni árin. Hefur þessi
aðferð mælst mjög misjafnlega fyrir og
margir þykjast sjá að hljómsveitir hafi lifað
sitt fegursta þegar gripið er til þess að gefa
út plötur sem þessar. Við verðum bara að
vona að sú sé ekki raunin með Dire Straits.
Það eru bæði góðir hlutir og slæmir sem
hægt er að segja um plötur þessar. í fyrsta
lagi á ekki að vera um neinar yfirtökur að
ræða á þeim, þannig að þær gefa góða
mynda af því hvemig Dire Straits eru á tón-
leikum. Lagavalið er nokkuð gott, þar sem
stærstur hluti laganna er af þeirra bestu
plötu Making Movies. Það verður heldur
ekki fram hjá því litið að Dire Straits er
ansans ári þétt og góð hljómsveit, þar sem
gítarleikur Mark Knopfler er í hásæti lengst
af. Þeir hafa líka náð sér í skemmtilegan
hljómborðsleikara og ekki má gleyma því
að nú er í hljómsveitinni einhver besti
trommuleikari sem völ er á. Hann heitir
Terry Williams og lék áður með Love Scuip-
ture, Man og Rockpile.
Ég held nú að á heildina litið séu kostir
plötunnar fleiri en gallamir en þó að ég sé
að mörgu leyti ánægður með hana (þær) þá
er samt eitthvað að. Hvað er að, er hins
vegar ekki eins gott að henda reiður á. Það
er þó ljóst að þetta tveggja platna hljóm-
leikaalbúma fyrirkomulag er orðið heldur
þreytt. Ég held að fólk hlusti ekki á slíkar
plötur aftur og aftur. Aftur á móti em lög
hljómsveitarinnar orðin svo löng að erfitt
væri að gera hljómleikum þeirra einhver
eftir Gunnlaug Sigfússon
skil á einni plötu. Ég segi alla vega fyrir mitt
leyti að frekar mun ég í framtíðinni setja
einhverja stúdíóplötu þeirra á fóninn í stað
þessarar.
Sjálfsagt verður þó plötum þessum tekið
tveim höndum af miklum aðdáendum
hljómsveitarinnar, og ég er ekki einn þeirra,
en ég sé ekki í fljótu bragði að hún eigi
mikið erindi til annarra. Þetta er sem sagt á
heildina litið ágætt en það er samt sem áður
eitthvað sem ég felli mig ekki við.
Aswad - LiveAnd Direct
Hljómsveitin Aswad er alltaf talin í hópi
enskra reggaesveita því að meðlimir henn-
ar em allir aldir upp í Englandi, þótt þeir
séu flestir fæddir á Jamaica Einhverra hluta
vegna er eins og hljómsveit þessi hafi aldrei
náð þeim frama sem hún ætti skilið að ná.
Má vera að ein af frumorsökum þess sé að
þeir em sífellt að skipta um útgáfufyrirtæki
en það getur hafa leitt til þess að þeira hafa
ekki fengið næga auglýsingu.
Nú fyrir skömmu sendu þeir frá sér
hljómleikaplötu sem tekin var upp á Nott-
ing Hill karnivalinu í fyrra. Óhætt er að segja
að af þeim þremur plötum sem fjallað er um
í þessari grein, sé þessi sú sem gefi réttasta
mynd af hljómleikum viðkomandi aðila.
Stemmningin kemst eins vel til skila og
hægt er að ímynda sér að hún geri við þess-
ar aðstæður. Kynningar fylgja með og
áheyrendur taka greinilega vel við tónlist-
inni.
Tónlist Aswad er hressileg reggaetónlist
og hljómsveitin sjálf er mjög góð. Laglínur
eru sterkar og taka sumar þeirra sér ból-
festu í huga manns.
Það er greinilegt að reggaetónlist virðist
nú vera að rétta úr kútnum upp á síðkastið,
eftir nokkra deyfð undanfarin ár. Það hafa nú
á skömmum tíma komið út góðar plötur
með Biack Uhuru, Gregory Isaacs, Linton
Kwesi Johnson og þessi Áswad-plata er í
svipuðum gæðaflokki.
20 HELGARPÓSTURINN