Helgarpósturinn - 26.02.1987, Síða 12

HP gerir strangvísindalega úttekt
á nýjasta tískuumræöuefninu:
,,skorti á sjálfstrausti kvenna1.
Karlar eru ekki síöur sjálfstrausts-
sjúklingar en konur. Tilhneiging
kvenna aö einoka umrœöu í
skammdegismálum.
á sjálfstrausti kvenna
Síðustu misseri hefur mjög heyrst
talað um uandamál, sem hœgt er að
fjalla um í partíum og fjölskyldu-
boöum og nánast allir geta skamm-
laust haft skodun á. Slík umrœðu-
efni uoru uandfundin í skammdeg-
inu eftir að hundamálin og bjórmál-
in uoru endanlega afgreidd á Al-
þingi og í kaffiboðum útí bœ. En nú
er sumsé öðru skammdegismáli að
heilsa; ,,skorti á sjálfstrausti
kuenna"
„Konur þjást af skorti á sjálfs-
trausti," sagöi blaðakona þegar mál-
ið kom fyrst til umfjöllunar á rit-
stjórn. Og von bráðar dembdust
sögurnar yfir hópinn; ekki minnsti
vafi, konur þjást af minnimáttar-
kennd og skorti á sjálfstrausti — það
er líka þess vegna sem verið er að
bjóða námskeið, meðferð og ýmiss
konar sjálfsstyrkingu!
Og af því ég setti upp efasemdar-
svip, þá var mér vinsamlega bent á
að spara mér þennan svip og kanna
málið meðal kvenna. Jafnframt var
mér bent á, máli þessu til sönnunar
— þ.e. skorti á sjálfstrausti kvenna —
að á dögunum hefði verið viðtal í
sjónvarpinu við konu sem stæði fyr-
ir fjölmennum námskeiðum til að
hressa upp á sjálfstraustið meðal
kvenna, og víðar hefði komið fram
síðustu daga að hér væri um vax-
andi vandamál að ræða.
HARMRÆNT í HLÉI
Næst er frá því að segja, að sá karl-
maður sem hér pikkar af tilhlýði-
legri hreinskilni niðrá blað örfáar
línur um skort á sjálfstrausti kvenna-
þjáist mjög af „skorti á sjálfstrausti"
— og er sannast sagna stundum við-
þolslaus af þessum ófögnuði. Þessi
krankleiki segir sérstaklega til sín í
mannfagnaði, þarsem sú afkasta-
krafa liggur þungt á mönnum að
halda uppi spjalli. Helst að vera
sniðugur.
Við skulum vera fræðileg og
halda okkur við dæmi. Á leikritum,
sérstaklega gamanleikjum, kemur
fólk saman í hléi og þjappast í hópa.
Fólkið kannast þá hvert við annað
án þess að vera máske vinir. Þá er
byrjað að fitja uppá umræðuefni og
ósjaldan er leikritið tilefni sam-
ræðna. Síðan bunar fólkið þessu
uppúr sér, hvernig þessi leiki vel og
annar illa, sviðsetningin mislukkuð
og lýsingin ekki nema la, la. Vegna
ólæknandi skorts á sjálfstrausti hef
ég tileinkað mér þá skoðanamótun
á leikritum að taka ekki afstöðu og
fella ekki dóma fyrr en ég er búinn
að heyra í nokkuð mörgum — þá
spara ég heldur ekki lýsingarorðin.
Hinsvegar hefur það gerst oft í
svona hléum að viðmælendur mínir
bíða eftir að ég leggi orð í belg og
horfa á mig skringilega, segjandi
með augnaráðinu: ætlar
mannhelvítið ekki að segja neitt!
Þá hef ég brugðið á það ráð að
segja í véfréttarstíl: það verður ekki
sagt um þetta leikrit að það sé harm-
rænt. Við svona spaklega athuga-
semd verða viðmælendur yfirleitt
hvumsa — og hléið er von bráðar
úti. Hvað er ég að fara? Jú, hér hefur
verið gefið dæmi um nær skothelda
vörn fyrir fólk sem þjáist af skorti á
sjálfstrausti. Og þessi vörn ætti að
gagnast konum jafnt sem körlum.
Allir gætu sparað sér sjálfsstyrking-
arnámskeið — og svarað útí hött.
SVIÐSÓTTI
í þeirri blómlegu umræðu um
skort á sjálfstrausti kvenna, sem nú
fer fram í þjóðfélaginu, hefur oft-
sinnis verið um það rætt sem óræka
sönnun kenningarinnar, að konur
þjáist af sviðsótta. Þær vilji til-
amynda ekki fara í framboð í kosn-
ingum vegna sviðsótta, sem sé af-
kvæmi „skorts á sjálfstrausti
kvenná'. Stjórnmálamenn, karlar,
fullyrða að þetta lögmál kvenfæðar
tröllríði flokkunum og þeir vildu
margt til vinna að fleiri konur færu
til framboðs.
Blaðamenn hafa og mörg orð um
það að konur séu tregar til viðtala
og greinaskrifa, þær kynoki sér við
að koma með litlum eða engum
fyrirvara fram á opinberum vett-
vangi. í umræðuþætti í sjónvarpinu
á dögunum var einnig talað um að
konur væru tregari til að koma fram
á sviði en karíar. Blaðamenn tala
líka um að ,,skortur kuenna á sjálfs-
trausti" komi einkar glöggt fram
þarsem þær hafa haslað sér völl í
kerfinu. Þannig séu konur mun stíf-
ari, og neiti oftar en karlar að veita
tilamynda fjölmiðlum upplýsingar,
hafi þær aðstæður til. Þetta sé sú
vörn sem kerfiskonurnar hafi tekið
upp og eigi hana sammerkta með
bældum skrifstofukörlum neðar-
lega í valdapýramída kerfisins.
Síðan er kenningin rökstudd með
gamla laginu um að uppeldi stúlku-
barna sé öðruvísi en piltbarna — og
þess sé ekki gætt að berja sjálfs-
traustið í stúlkubörnin. Um þetta á
greinarhöfundur erfitt með að full-
yrða að öðru leyti en því, að mér
finnst þá dóttir mín fimm ára í meira
lagi sérkennileg ef kenningin er
rétt. Ef farið er með barninu á
barna- eða fjölskylduskemmtanir
má ganga út frá því vísu að það þurfi
að sækja hana oftsinnis uppá svið.
Meira að segja er erfitt að fara með
henni í þrjúbíó, svo harkalega sækir
stúlkubarnið á senuna. Málið er
þeim mun merkilegra, svo ég trúi
iesendum Helgarpóstsins fyrir
leyndarmáli, þar sem barni sækir
ekki þessa sviðsfíkn í föðurætt sína,
heldur mætti leiða gild rök að því að
stúlkan sæki þessa áráttu í beinan
kvenlegg. Sumsé, ef alhæfa á útfrá
þessum fulltrúa kvenkynsins, þá eru
konur ekki haldnar sviðsótta.
HIN MJÚKA KONA OG
HIN EILÍFA
Skýrgreiningar á öðru kyninu
hljóta alltaf að vera dálítið hlægileg-
ar, því þrátt fyrir allt erum við bara
fólk, karlar og konur. Ein var sú
skýrgreining sem hamrað var á á
sínum tíma, að konan væri mýkri en
karlinn — og þá var átt við að konur
væru sveigjanlegri, þægilegri, skiln-
ingsríkari, hjartahreinni og yfirhöf-
uð allt öðruvísi en karlarnir, sem
ættu sök á stríðum, harðræði og
kauprýrnun og ýmsu öðru. Eitthvað
hefur rjátlast af þessari kenningu
síðustu misseri, amk. kenna menn
ekki sama sannfæringarþróttarins á
bakvið kenninguna og fyrir nokkr-
um árum. Án þess að ætla að koma
inná jafn viðkvæmt svið mannlífs-
ins og pólitík, þá kann að vera að
konur hafi reynst harðari á topp-
stöðunum og í pólitíkinni en þær
sjálfar hugðu, og því fallið sjálfar frá
kenningunni um hina mjúku konu.
„Hin mjúka kona“ átti gjarnan við
„skort á sjálfstrausti" að stríða, en
harðnaði til muna í því stríði. Það er
rétt með naumindum að við fáum
að halda eftir í bókmenntunum
þeirri dulúðgu kvensu, sem Goethe
kallar „das ewige Weib“ — hin eilífa
kona. Hin eilífa kona er hvorki mjúk
né hörð — og þaðanafsíður þjáist
hún af „skorti á sjálfstrausti“, en
engu að síður er um hana skrifað í
sögum, og um hana eru ort ljóð og
hún er í málverkum. Hina eilífu
konu munar ekki í sjálfsstyrkingar-
námskeið.
MÁLFREYJUR ALLRA
LANDA...
Fylgjendur kenningarinnar um
„skort á sjálfstrausti kvenna" halda
því fram að konur hafi einmitt af
þessari ástæðu myndað hópa til að
yfirvinna „skort á sjálfstrausti". Þær
hafi tilamynda í þessu skyni sett á
laggirnar kvennaklúbba útum allt
land, svonefnda málfreyjuklúbba,
þarsem konur læra að tala í ræðu-
púlti og skólast í fundarsköpum,
sem mun vera alveg nauðsynlegt til
að halda sjálfstraustinu í lagi. Mál-
freyjur allra landa sameinist...
Kvennalistar í kosningum undan-
farinna ára eru sagðir hrein menn-
ingarafurð sjálfsstyrkingarklúbba af
þessu tagi og sífellt fleiri konur hafi
öðlast sjálfstraust í þjóðfélaginu. Nú
geti og vilji æ fleiri konur taka til
máls á fundum og hasla sér völl á
þeim stöðum þjóðlífsins, sem ein-
ungis menn með typpi löfðu áður á.
Samt hefur kaupið lækkað enn
meira hjá konunum en körlunum.
En ég leyfi mér einnig að draga
þessa kenningu í efa. Karlarnir sjálf-
ir hafa haft enn fleiri kynbundna
klúbba; Lions, Rotary, frímúrara-
stúkur, búnaðarfélög, pókerklúbba
og pólitísk félög sem hafa styrkt
sjálfsmynd þeirra sem kyns í ára-
tugi. Var þetta gert á sínum tíma
vegna „skorts á sjálfstrausti karla"?
Þegar búið er að fara þetta langt
með hugtakið „skortur á sjálfs-
trausti kvenna", er ljóst að hægt er
að strokka þetta smjerið lengur, en
það breytir engu um niðurstöðuna:
Óhætt er að ljúka umræðum í fjöl-
skylduboðum og kaffikvöldum um
„skort á sjálfstrausti kvenna" — og
halda áfram með hitt skammdegis-
málið í dag: smokkinn.
12 HELGARPÓSTURINN
eftir Óskar Guðmundsson teikning: Jón Óskar