Dagblaðið Vísir - DV - 05.03.1991, Blaðsíða 15

ÞRIÐJUDAGUR 5. MARS 1991.
15
Byggmgarkostnaður ráðhúss tvöfaldast:
Kostnaðaráætlanir
fyrirfram eða eftir á?
. .áætlaður kostnaður við ráðhúsið verði u.þ.b. 2,7 milljarðar króna á
núverandi verðlagi."
Nú þegar er útlit fyrir að kostn-
aður við byggingu ráðhúss Reykja-
víkur verði á verðlagi í dag meira
en 100% hærri en gert var ráð yfir
í upphafi.
„Viðunandi“ leiðrétt
Við umræður um fjárhagsáætlun
Reykjavíkurborgar fyrir nokkrum
dögum fullyrti Davíð Oddsson
borgarstjóri eftirfarandi: „Ráð-
húsið er ekki lengur umdeilt mann-
virki og það mun í framtíðinni
styrkja miðbæinn og þá starfsemi,
sem þar fer fram, myndarlega.
Húsið verður tekið í notkun eftir
rúmlega eitt ár og útlit er fyrir að
kostnaður viö það verði um 20%
meiri heldur en gert var ráð fyrir
í upphafi“, og metur hann það „við-
unandi“ (sjá Mbl. 22/2 ’91 bls. 16).
Þetta ber mér undirrituðum að
leiðrétta.
Mér er máhð skylt því ég var íbúi
við Tjarnargötu þegar borgarstjóm
Reykjavíkur ákvað haustiö 1987 aö
byggja ráðhús á þeim stað sem það
nú stendur. í októoer það haust var
áætlað að kostnaður viö byggingu
hússins yrði 750 milljón krónur (sjá
Mbl. 11/10 ’87 bls. 22).
Það var svo strax í fyrri hluta
desember sem borgin festi kaup á
stálþili sem var síðan sett upp við
ráðhúsgrunninn og ákvörðun var
einnig tekin um að bjóða út fyrstu
hluta ráðhússins í janúar 1988 (Sjá
DV 12/12 ’87 bls. 4). Þann 16. febrú-
ar 1988 var svo lögð fram í borgar-
ráði tillaga verkefnisstjórnar ráð-
húss um að samið yrði við ístak
KjaHariim
Einar Árnason
hagfræðingur
hf. um annan áfanga ráðhússins
og var hún síðan samþykkt nokkr-
um dögum síðar eða 23. febrúar
1988. Það er því augljóst að aUt var
komið á fulla ferð.
Áætlun fjarri lagi
Þann 17. febrúar 1988 talaði Davíð
Oddsson á fundi Sjálfstæðisfélag-
anna í Breiðholti og sagði þá sam-
kvæmt Morgunblaðinu 19/2 1988
(bls. 18) að þegar samþykkt hefði
verið að fara í byggingu ráðhússins
hefði verið gert ráð fyrir 250 mUlj-
óna kostnaði við bUageymslu og 500
miUjónum til sjálfs ráðhússins.
Þann dag taldi hann að mætti upp-
færa þessar tölur með um 10%
verðbólgu, þannig að samtals yrðu
þetta um 820 miUjónir. Hann kvað
við áætlanir hafa verið gert ráð
fyrir 10% svigrúmi tU hækkunar á
kostnaði og væru þáverandi tölur
innan þessa svigrúms.
MáUð er því ákaflega einfalt.
Áætlaður kostnaður við byggingu
ráðhússins var 750 mUljónir þann
11. október 1987. Framreiknuð
nemur sú upphæð nú tæplega 1,3
mUljörðum króna. Aðstoðarborg-
arverkfræðingur, Stefán Her-
mannsson, segir í viðtah við DV
síðastUðinn þriðjudag (bls. 4) að
áætlaður kostnaður við ráðhúsið
verði u.þ.b. 2,7 milljarðar króna á
núverandi verðlagi. Þetta þýðir því
að áætlaður kostnaður við húsið
hefur hækkaö um 1.400 miUjónir
miðað við verðlag í dag og hækkun-
in á byggingarkostnaði ráðhússins
er því yfir 100%, að teknu tUliti tU
verðbólgu. Hvemig borgarstjóri
fær þá tölu að útUt sé fyrir 20%
meiri hækkun kostnaðar en gert
var ráð fyrir í upphafi er mér huUn
ráðgáta. Aðstoðarborgarverkfræð-
ingur fær út sína 20% hækkun á
þann veg aö bera áætlun nú saman
við kostnaðaráætlun í janúar 1989
(skv. DV sl. þriðjud.) en í upphafi
árs 1989 var Uðið tæpt ár frá því
famkvæmdir við ráðhúsið hófust.
Hann gerði þvi kostnaðaráætlun
eftir á svo viðmiöun við slíka áætl-
un er fjarri lagi.
Marklausar áætlanir
óþolandi
Það verður að gera þá kröfu til
stjórnenda borgarinnar að þeir
sýni ábyrgð, sérstaklega þegar
svona stórar byggingarfram-
kvæmdir eru á döfmni, og að þeir
leggi fram marktækar kostnaðará-
ætlanir fyrirfram, þ.e. áður en
framkvæmdir eru kynntar og áður
en ákvarðanir eru teknar um svo
stórfellda eyðslu á almannafé.
Það er óþolandi fyrir skattgreið-
endur í Reykjavík að gerðar séu
marklausar áætlanir þegar verið
er að taka ákvörðun um fram-
kvæmdir en síðan komi allt aðrar
og hærri tölur fyrst upp á yfirborð-
ið þegar of seint er að snúa við. Ég
fer fram á það að Davíð Oddsson
svari sjáUur þessu sem hér birtist
á opinbemm vettvandi, og án útúr-
snúninga, en láti ekki aðstoðar-
menn sína svara fyrir sig'eins og
honum er tamt þegar óþægilegar
staðreyndir koma í ljós.
Einar Árnason
„Þetta þýðir því að áætlaður kostnaður
við húsið hefur hækkað um 1.400 millj-
ónir miðað vð verðlag 1 dag og hækkun-
in á byggingarkostnaði ráðhússins er
því yfir 100% að teknu tilliti til verð-
bólgu.“
H vað er líkt með Davíð Oddssyni
og Ólafi Ragnari Grímssyni?
í umræðum á Alþingi var sam-
dóma áht þingmanna að skýrsla
Ríkisendurskoðunar væri hógvær
varðandi sölu fjármálaráðherra á
Þormóði ramma hf„ sala hlutabréf-
anna var a.m.k. 150 milljónum of
lág að mati Ríkisendurskoðunar og
heildarsöluverð 650 milljónir kr.
Sú niðurstaöa stendur þrátt fyrir ■
fátækleg svör Ólafs. Þá vora vinnu-
aðferðir gagnrýndar harðlega og
m.a. var Ólafur Ragnar Grímsson
krafinn afsagnar. - Álíka verðmik-
ið fyrirtæki, ísbjörninn hf„ keypti
Davíð Oddsson á 1.250 m/kr. fram-
reiknað.
Sömu vinnubrögð
Á árinu 1985 blasti við gjaldþrot
hjá ísbirninum hf. sem Davíð Odds-
son borgarstjóri bjargaði. Þetta vita
flestir aðilar í sjávarútvegi. Enginn
hefur þorað að svara blekkingum
borgarstjóra. Davíð hefur ítrekað
kæft umræðuna um kaupin á ís-
biminum hf. og treyst á hylli frétta-
manna, þar sem rannsóknarblaða-
mennska er ekki til.
Þær eignir, sem Davíð keypti af
ísbirninum hf„ eru jafngildar eign-
um Þormóðs ramma hf„ bæði í
kvóta og innan við 4% munur er á
tryggingarverðmæti togara í eigu
hvors fyrirtækis.
Kaupin á ísbirninum hf.
í sameiningarskýrslu borgar-
stjóra (unnin af Ólafi Nilssyni í
júlí 1985) kemur fram á bls. 9:
„Heildarskuldir ísbjamarins hf„
að frádregnum veltufjármunum,
eru 506 m/kr.“ Síðan segir orðrétt:
„Hér að framan er eigiö fé reiknað
sem hlutfall af fastaíjármunum og
KjaUarinn
Hilmar Viktorsson
viðskiptafræðingur og
útgerðartæknir, starfar m.a.
við skipasölu og ráðgjöf
nemur það 20,4%, sem telja verður
lágt.“ Þá voru varanlegir rekstr-
aríjármunir metnir á 540 m/kr„ þar
af Bræðslan í Seyðisfirði metin á
50 m/kr. (bls. 25), auk eignarhluta
í félögum og samtökum m.a. Sölu-
miðstöð hraðfrystihúsanna að upp-
haeð 39,3 m/kr. (bls. 25, fylgiskjal 9).
í stofnsamningi borgarstjórans
og ísbjamarins hf„ í nóv. 1985,
kemur fram í 8. gr. á bls. 2 að félag-
ið (síðar Grandi hf.) yfirtaki eignir
ísbjamarins- að fiárhæð 525 m/kr.
auk eignarhluta í Síldar- og fiski-
mjölsverksmiðjunni hf. Þá hafði
eignarhlutnum í S.H. og ísbjarnar-
bræðslunni í Seyðisfirði verið
stungið undan að upphæð 89,3 m/
kr„ framreiknað 228 m/kr. frá júií
1985, með vöxtum ca 300 m/kr. Dav-
íð afhenti ísbjarnarfiölskyldunni
eignir að fiárhæð 300 m/kr. úr nán-
ast gjaldþrota fyrirtæki. Hvers
vegna var Bræðslunni í Seyðisfirði
og eignarhlutnum í S.H. stungið
undan?
Þrátt fyrir undanskot eigna yfir-
tók Davíð Oddsson allar skuldirn-
ar, ca 506 m/kr„ auk þess aö af-
henda ísbjarnarfiölskyldunni
hlutabréf að upphæð 44,3 m/kr. í
Granda hf. (samkvæmt ársreikn-
ingi Granda 1986 bls. 2). Heildar-
kaupverð er því 550 m/kr. sem Dav-
íð greiddi fyrir ísbjöminn hf.
Framreiknað kaupverð frá nóv.
1985 til des. 1990 550 milljónir/kr. x
2952/1301 er því 1.248 milljónir, auk
vaxta, en vextir í 5 ár af 1.248 m/kr.
eru hærri en eignarhlutur ísbjarn-
arins í Síldar- og fiskimjölsverk-
smiðjunni hf. sem Grandi hf. yfir-
tók.
600 milljón króna munur
Munur á söluveröi fiármálaráð-
herra og borgarstjóra er því 600
milljónir. Auk þess fékk ísbjarnar-
fiölskyldan að halda eftir eignum
aö upphæð 228 m/kr. framreiknað
íyrir utan sölu á tapi ísbjarnarins,
sem selt var á 65-70 milljónir á
núvirði.
Borgarstjóri hefur oft framreikn-
aö hinar ýmsu stæröir varðandi
BÚR. Væru kaupin á ísbirninum
hf. yfirfærð t.d. á New York miðað
viö höfðatölu, þá væri upphæðin
ekki 600 m/kr. heldur 60.000 m/kr.
eða 1.000-1.100 milljónir dollara.
Hvernig yrði á slíku máh tekið
vestra?
Heimildir eru úr ársreikningum
Granda, sameiningarskýrslu borg-
arstjóra svo og úr stofnsamningi
að Granda. Ýmislegt fleira tengist
stofnun Granda, sem vikið verður
að síðar, sbr. samanburður á sölu
BÚH í Hafnarfirði og sölu á eignum
BÚR til Granda hf. - ísbjarnar-
kaupin er vont mál fyrir Davíð
borgarstjóra og 4-5 sinnum verra
en mál Ólafs fiármálaráðherra.
Þurfa eignatilfærslur að vera
800-900 m/kr. svo að dómskerfið
taki við sér? Davíð Oddsson verður
að svara ofangreindum staðreynd-
um sannleikanum samkvæmt.
Nauðsynlegt er að verk borgar-
stjóra og fiármálaráðherra verði
rannsökuð fyrir opnum tjöldum
eins og þekkist erlendis.
Hilmar Viktorsson
Munur á söluverði fjármálaráðherra
og borgarstjóra er því 600 milljónir.
Auk þess fékk ísbjarnarfjölskyldan að
halda eftir eignum að upphæð 228 m/kr.
framreiknað.