Morgunblaðið - 23.07.1965, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐID
Föstud.agur 23. Júlí 1965
Staðreyndir viiur-
kenndar í USSR
UNDANFARIÐ hafa stað-
ið yfir í sovézkum tímarit-
um margvísleg, óvenjuleg
skrif um vandamál skipu-
lagnlngar sovézks efna-
hagslífs. Þar er m.a. viður-
kennt í fyrsta skipti, að at-
vinnuleysi ríki í Sovétríkj-
unum, og brýtur sú full-
yrðing algerlega í bága
við grundvallarkenningar
kommúnismans. — Sam-
kvæmt þeim, er atvinnu-
leysi aðeins fylgifiskur
efnahagskerfa Vesturlanda.
Annar þáttur þessara
skrifa fjallar um hagfræði-
legar upplýsingar, sem birt
ar eru á vegum stjórnarinn
ar um ýmsa þætti atvinnu-
lífsins. Þekktur, sovézkur
hagfræðingur komst ný-
lega svo að orði, að lítt
væri á þeim byggjandi.
Sagði hann, að tölur um
kornframleiðslu í Sovét-
ríkjunum væri firra ein,
fölsun, sem samræmdist
ekki þeirri staðreynd, að
flytja hefði orðið inn korn
í stórum stíl. Gat hann þess
til, að miðað væri við ó-
þurrkað korn.
Annar hagfræðingur hef-
ur haldið því fram, að svo
lítið sé á tölum hagstofu
stjórnarinnar byggjandi, að
öruggara sé að leita upp-
lýsinga í bandarískum
tímaritum um sovézkt
efnahagslíf.
Atvinnuleysi meira en á
Vesturlöndum og í USA
í síðasta hefti sovézka tíma-
ritsins „Problems of Economy"
(Vandamál atvinnulífsins) seg
ir hagfræðingurinn Yefem
Manevich frá atvinnuleysi í
Sovétríkjunum. Atvinnuleysi
samræmist ekki kenningum
kommúnismans, og hefur því
fram til þessa verið óhugs-
andi vandamál. Því hefur
aldrei verið viðurkennt, að
þ~ð væri til; því hefur aldrei
komið til umræðu að berjast
gegn því.
Manevich birtir fyrstu töl-
umar, og þar kemur í ljós, að
vandamálið er ekki minna í
Sovétríkjunum, víða verra, en
á Vesturlöndum, og á sér sum-
part svipaðar orsakir.
í Leningrad og Moskvu er
um 6—7% íbúanna atvinnu-
laixsir. Heildartalan er þó
miklu hærri, segir Manevich
(hærri en í Bandaríkjunum),
og í einstaka héruðum ríkir
allt að því neyðarástand. í
Síberíu er atvinnuleysið mest,
þar eru 25% íbúanna án at-
vinnu.
Það hefur verið vitað á Vest
urlöndum undanfarin ' tvö ár,
að atvinnuleysi er vaxandi
vandamál í Sovétríkjunum.
Ástæðurnar eru aðallega van-
kantar á míðstjórn efnahags-
mála, og vanþróun iðnaðar í
afskekktum borgum og bæj-
um.
Atvinnuleysið hefur fram
til þessa verið falið með ýms-
um brögðum. Manevich gerir
meira en að skýra frá því.
Hann kemur fram með á-
kveðnar tillögur til úrbóta, og
leggur til, að atvinnuleysing-
ar fái styrk, meðan verið sé
að þjálfa þá til nýrra starfa.
í grein í tímaritinu „Prob-
lems of Philosophy" (Heim-
spekileg vandamál) er skýrt
frá því fyrir skemmstu, að
ein orsök atvinnuleysisins sé
sú, að verkamenn, sem fram
til þessa hafa unnið með tækj-
um eldri kynslóðarinnar,
kunni ekki að fara með ný-
tízku tæki, t.d. trakora og ýt-
ur. Þeir hafi verið leystir af
hólmi, en sitji síðan uppi at-
vinnulausir. Þessi hlið at-
vinnuleysis hefur lengi verið
fylgifiskur iðnvæðingar á
Vesturlöndum.
Berorð skýrsla til
miðstjórnarinnar
Einn meðlima sovézku vís-
indaakademíunnar, Aganbegy-
an, 33 ára, er einn kunnasti
hagfræðingur í Novosibrisk.
Hann flutti miðstjórn sovézka
kommúnistaflokksins skýrslu
sína um ástand atvinnumála í
desember sl. Skýrsla hans
varð opinber, er hún var flutt
í formi fyrirlestrar á vegum
éins af bókaútgáfufyrirtækj-
um ríkisins.
Kosygin.
Aganbegyan staðfesti margt,
sem lengi hefur verið haldið
fram um efnahagsmál í Sovét-
ríkjunum. Hann sagði, að
hagstofa ríkisins héldi tölum
leyndum, svo að hagfræðingar
víða um landið fengju þær
ekki í hendur. Iðulega væri
bezt að leita í bandariskum
tímaritum, að réttum upplýs-
ingum. Aganbegyan réðst
harkalega á annan- starfsbróð-
ur sinn, Stavrosvky, og sagði
hann hreinlega hafa farið með
ósannindi, er hann neitaði op-
inberlega á síðasta ári skrif-
um í Bandaríkjunum um á-
stand efnahagsmála.
„Undarlegar“ tölur
hagstofunnar
Sömuleiðis sagði Aganbegy-
an, að þær tölur, sem fengjust
hjá hagstofunni væru mjög
undarlegar. Hann nefndi til
dæmis tölur um kornfram-
leiðslu. Þær segðu, að korn-
framleiðsla í Sovétríkjunum
hefði numið um 8 milljónum
skeppa árið 1963. Segir Agan-
begyan, að ef hér væri farið
með rétt mál, hefðu Sovétrík-
in orðið að selja korn á er-
lendum markaði, í stað þess
að kaupa það. Hann og starfs-
bræður sínir í Novosibrisk
hafi gert mjög- nákvæmár á-
ætlanir um komþarfir þjóðar-
innar, og m.a. tekið til greina
það korn, sem notað er til ó-
löglegrar fóðrunar á kvikfén-
aði. Niðurstöðutölurnar hafi
hins vegar orðið mjög miklu
lægri en ofannefnd tala hag-
stofunnar.
„Blautvegið korn“
Aganbegyan segir, að það
sé skoðun sín, að þessar tölur
séu vísvitandi rangar, að korn
ið hafi verið vegið vott, ekki
eftir að það var þurrkað. Því
hafi það komið eins og þruma
úr heiðskíru lofti, þegar í ljós
kom, hversu illa horfir með
framkvæmd núverandi sjö ára
áætlunar. „Sannleikurinn er
sá“, sagði Aganbegyan, „að
efnahagsvöxturinn eykst ekki,
það dregur þvert á móti úr
honum“.
Hagfræðingurinn telur iðn-
að Sovétríkjanna standa langt
að baki iðnaði í öðrum nútíma
þjóðfélögum. Hann tók eitt
dæmi, verkfæraiðnaðinn. —
Hann kvað jafnmörg tæki til
framleiðslu þeirra vera fyrir
hendi og í Bandaríkjunum, en
helmingur þeirra væri hins
vegar ónothæfur á hverjum
tíma, sakir bilana. Því væri
nú svo komið, að fleiri ynnu
að viðgerðum, en við sjálfa
framleiðsluna í þessum iðn-
aði.
Aganbegyan sagði jafn-
framt, að vinnuafl Sovétríkj-
anna væri verr nýtt en í
nokkru vestrænu landi.
„Neyzluvörur eins og í
heimskreppunni“
Um timburiðnaðinn sagði
hann, að ekkert timburfram-
leiðsluland í heimi sýndi eins
léleg afköst, ef miðað væri við
unnin við.
Eitt af því, sem vikið var að
í fyrirlestrinum, var ástandið
á neyzluvörumarkaðnum. „Við
Framhald á bls. 23.

Kr. au.

// -/<?-?? //&»//(' c, //o /■6ö. cno OTV o-o
— /&L ? _ " J
*// 2~ /drréýc^jc) / úrO. crd
//o^ oO
// 2. r ÁcccIsl rZcrrv\ APtf. Crt>
/ /frtoJdÁ Oj - /Óú crO
• ......,^...;.w.......... f. ... ^ q G"0
7 /ro. oc
•’ *

Kr.
• íslenzk gestrisni
Gestrisni okkar íslend-
inga hefur löngum verið lofuð
mjög og þá vart af tilefnis-
iausu. En hætt er þó við, að
tvær þýzkar konur, sem hér
dvöldust um tíma, hafi aðra
sögu og ófegurri að segja, því
að móttökur þær, er konurnar
fengu á bæ eimtm hér úti á
landsbyggðinni, hljóta að telj
ast fyrir neðan allar hellur.
Forsaga þessa máls er sú, að
ferðaskrifstofa ein hér í borg
fær bréf þess efnis frá erlendri
ferðaskrifstofu, að hún útvegi
tveim konum, sem ætluðu hing
að til lands, gistingu á ódýru og
þægilegu gistihúsi úti á landi,
þar sem nóg væri af allskyns
skepnum, kúm, hestum, kind-
um o. fl., því að báðar langaði
til þess að kynnast íslandi frá
þeirri hlið.
Ferðaskrifstofa þessi hafði
áður haft fregnir af bóndabæ
einum hér, sem veitti þess kon
ar þjónustu, og hafði bóndi sá,
sem þar bjó, áður lýst fyrir
forráðamönnum hennar hinni
góðu og ódýru þjónustu, er
hann hefði upp á að bjóða. Af
þessum sökum leitaði ferða-
skrifstofan til hans um fyrir-
greiðslu fyrir þessar tvær kon-
ur og kvaðst hann reiðubúinn
til að taka á móti þeim. Einnig
fékk ferðatskrifstofan að vita
hjá honum, hvað dvöl kvenn-
anna tveggja mundi kosta
og reyndist það vera 350 krón
ur á dag. Hinni erlendu ferða-
skrifstofu þótti þetta of dýrt
í fyrstu og afþakkaði því boðið
en sendi skömmu seinna bréf,
þar sem hún samþykkti kostn-
aðinn fyrir hönd kvennanna.
íslenzka ferðaskrifstofan
hafði þá aftur tal af áðurnefnd
um bónda, þar sem hún endur
pantaði gistinguna fyrir kon-
umar og samþykkti hann það
með sömu kjörum og aður, að
því er ferðaskrifstofan taldi.
En annað varð uppi á teningn
um, þegar konumar komu á bæ
inn. Fyrst í stað vildi bóndinn
ekki kannast við, að hann hefði
iofað þeim gistingu, og sagði
þeim að öll herbergi væru upp
tekin. Konurnar sýndu honum
þá skjöl þau, er þær höfðu
milli handanna, og varð bondi
þá að gefa sig. Hann lét þær fá
herbergiskytru eina, sem geng
ið var i inn af eldhúsinu. Var
herbergi þetta allt fremur ó-
hrjálegt, skítugt og auk þess
alltof lítið, að sögn kvennanna,
og einmg var þjónusta öll held
ur léleg og maturinn, sem þær
fengu, ólystugur, enda fór það
svo að konurnar höfðu sig á
brott eftir rétt rúmlega eins
dags dvöl þar, skv. upplýsing-
um ferðaskrifstofunnar.
Að skilnaði lét bóndinn þær
fá reikning þann, sem.hér sést
á myndinni, og fengu þær hann
síðan ferðaskrifstofunni 1 hend
Kr.
ráku að sjálfsögðu upp stór
augu, er þeir sáu reikninginn,
þar sem hann var talsvert hærri
en reiknað hafði verið með og
segja konurnar að ekki komi til
greina að greiða hann. Og við
það situr nú.
Nýtt símanúmer:
38R2Q
BRÆÐURNIR ORMSSON h.f.
Vesturgötu 3. — Lágmúla 9.