Morgunblaðið - 16.08.1974, Síða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 16. AGUST 1974
15
Laing vill viðræður
við Norðmenn um
landhelgismál
Caracas 15. ágúst — NTB
SAMTÖK brezkra fiskframleið-
enda óska eftir þvf, að samninga-
viðræður um fiskveiðilögsögu á
milli Bretlands og Noregs verði
teknar upp eins fljótt og kostur
er, eftir því sem formaður sam-
taka brezkra togaraeigenda, Aust-
in Laing, sagði á miðvikudag í
viðtali við norska blaðamenn á
hafréttarráðstefnunni í Caracas.
Hann lýsti þvf jafnframt yfir,
að hann yrði mjög vonsvikinn, ef
Norðmenn færa út fiskveiðilög-
sögu sína einhliða, áður en niður-
staða hefur fengizt í Caracas.
Laing segir, að viðræðurnar á
milli Norðmanna og Breta eigi að
miða að gagnkvæmum eftirgjöf-
um, þannig að norskir sjómenn
fái að veiða upp í ákveðna kvóta
Austin Laing.
af síld og makríl á brezkum mið-
um, en Bretar fái að veiða þorsk
og flyðru og kannski ýsu á
ákveðnum svæðum við Noreg.
Austin Laing er áhrifamikill í
sjávarútvegspólitík í Bretlandi og
á auðvelt með að beita áhrifum
sínum í brezka þinginu.
Laing sagðist vera vonsvikinn
yfir þeim litla árangri, sem hann
telur, að náðst hafi á ráðstefnunni
og lét í ljósi efa um, að meiri
árangur kunni að nást á næstu
ráðstefnu.
Frakkar
sprengja
Canberra, 15. ágúst. AP.
UTANRlKISRÁÐHERRA Ástral-
iu, Donald Willessee, tilkynnti i
dag, að Ástralíustjórn teldi, að
Frakkar hefðu sprengt enn aðra
kjarnorkusprengju á Kyrrahafi f
dag.
Hann lýsti áhyggjum stjórnar
sinnar og sagði, að mótmælum
gegn tilraunum Frakka yrði hald-
ið áfram. Geislavirkt úrfelli hefur
mælzt á níu stöðum í Ástralíu, en
í litlu magni.
Hækka vexti
Stokkhólmi, 15. ágúst. NTB.
SVlAR hækkuðu í dag forvexti
um einn af hundraði, f 7%, að þvi
er tilkynnt var í dag.
Vextir af iangtimalánum voru
jafnframt hækkaðir um lA%.
Gerald T. Ford svarar f sfmann
f fbúð sinni f Alexandríu á
sunnudag. Hefur sfmi Fords
verið rauðglóandi allt frá þvf,
að Nixon sagði af sér, og hafa
menn spurt mikið um, hvcrn
hann ætli að velja sem varafor-
seta. Ford segist reyna að
skýra út fyrir fólki að hann sé
ekki hinn nýi forseti, en það
gangi oft treglega.
Heroin fyrir
112 milljónir
dala
New York 15. ágúst — AP.
BANDARÍSKA fíkniefnalögregl-
an lagði f dag hald á heroin, sem
komið hafði með skipi austur yfir
Atlantshaf. Er verðmæti þess tal-
ið vera um 112 milljónir dala.
Varningurinn var falinn í send-
ingu af antik-húsgögnum og köll-
uðu lögreglumennirnir málið nýtt
„franskt samband“.
Fimm menn hafa verið hand-
teknir vegna þessa máls.
Rússar segja
upp samningum
um verndun norsks þorskstofns
Þrándheimi 15. ágúst — NTB.
SOVÉTRÍKIN hafa sagt upp
samkomulaginu við Noreg og
Bretland um vernd norska íshafs-
þorskstofnsins í Barentshafi. For-
maður norsku samninganefndar-
innar, Gunnar Gundersen, sagðist
líta á uppsögnina sem mikið áfall
fyrir Norðmenn, og litlir mögu-
leikar væru á þvf, að hægt verði
að gera nýtt samkomulag.
Það er einnig óvíst, hvort ein-
hver takmörk verða á veiðum á
þessum stofni þar til á næsta ári.
Gundersen býst við, að Rússar
leyfi frjálsar veiðar á Barents-
hafi, sem þýðir, að verksmiðju-
skipum þeirra verður hleypt þar
inn, en þau hafa verið útilokuð
frá svæðinu.
Ástæðan fyrir uppsögn Rússa
er það magn, sem önnur ríki hafa
veitt, en þau hafa farið fram yfir
kvóta sinn, 60.000 lestir af þorski.
Mörg lönd hafa haldið áfram
veiðum á Barentshafi árið um
kring, þrátt fyrir þrábeiðni
Norður-Atlantshafsnefndarinnar.
meðal þessara landa eru Dan-
mörk.
„Mikilvægur árangur
hefur þegar náðst”
Segir Salindo-Pohl forseti nefndar
Mið- og Suður-Ameríkuríkja
á hafréttarráðstefnunni
Caracas 14. ágúst, frá
Margréti R. Bjarnason, blm.
Morgunblaðsins.
REYNALDO Salindo-Pohl heit-
ir forseti nefndar Mið- og Suð-
ur-Amerikuríkjanna hér á haf-
réttarráðstefnunni í Caracas.
Hann er frá E1 Salvador í Mið-
Ameríku, formaður sendi-
nefndar lands síns og hefur tek-
ið þátt I öllum undirbúnings-
fundum ráðstefnunnar, allt frá
því að þeir hófust í New York
árið 1968.
Fram til þessa hefur hann
verið forseti 2. nefndar, en af
einhverjum ástæðum þótti til-
hlýðilegt, að Venezuelabúi
hefði það embætti með honum
hér í Caracas.
Mér gafst kostur á að hitta
Salindo-Pohl smástund í
hádeginu í dag, þegar hann
kom af fundi 2. nefndar. Hann
var ákaflega vinsamlegur við
að ræða og mikill stuðnings-
maður málstaðar okkar, enda
fer afstaða okkar og þess ríkja-
hóps, sem hann hefur forystu
fyrir, mjög saman í flestum
greinum hér á ráðstefnunni.
Salindo-Pohl sagði mér, að E1
Salvador hefði fært úr lögsögu
sina í 200 sjómílur þegar árió
1950 — fyrir 24 árum og þá
farið að dæmi Suður-Ameríku
rikjanna Chile, Perú og Ekva-
dor, sem hefðu gert svo árið
1947.
Ég spurði, hvers vegna þeir
hefðu miðað við 200 sjómilur,
og kvað hann ytri mörk
Humboltstraumsins hafa ráðið
þvi, auk þess hefði mönnum
fundist 200 mílna lögsaga hæfi-
leg. Enda þótt fiskiðnaður
þessara landa hefði verið
skammt á veg kominn, þegar til
þessara ráðstafanna var gripið,
hefði ekki þótt annað fært en
færa út lögsöguna, þvi að
erlend fiskiskip voru farin að
stunda þar algera rányrkju.
„Við gátum séð frá ströndu,
hvernig fiskiflotamir mokuðu
upp aflanum uppi í landstein-
um, bandariskir, rússneskir,
japanskir og frá fleiri ríkjum,
og var auðséð, að við svo búið
mátti ekki standa. Við urðum
að verja þessar auðlyndir."
— Nú hafa Mið- og Suður-
Ameríkuríkin einnig 200 sjó-
mílna landhelgi. Eru þau til-
búin til að láta af þeirri af-
stöðu? spurði ég Salindo-Pohl.
Hann svaraði þvi játandi.
„Það verður ekkert vandamál,
ef við fáum komið á sterkari
efnahagslögsögu út að 200
mílna mörkunum. En við ger-
um okkur ekki ánægða með
annað en sterka efnahagslög-
sögu. Veik efnahagslögsaga
mundi einungis bjóða heim
erlendri rányrkju á fiskimiðun-
um. Við ljáum heldur ekki máls
á þvi, að viðurkenna neins
konar söguleg eða hefðbundin
réttindi. Við höfum alveg sömu
afstöðu í þessu máli og þið
íslendingar og höfum fylgzt
nákvæmlega með vandamálum
ykkar og deilunum við Breta og
Vestur-Þjóðverja, og við erum
algjörlega andsnúnir niðurstöð-
um Alþjóðadómstólsins i
Haag.“
— Hefur veriö skilgreint
nánar, hvað átt er við með sögu-
legum réttindum eða hefð-
bundnum réttindum eða tiltek-
ið eitthvert visst árabil i því
sambandi?
„Nei, það hefur aldrei verið
gert. Þeir, sem halda fram
kröfu um hefðbundinn rétt,
hafa yfirleitt orðað það heldur
óljóst og við höfum ekki hvatt
þá neitt til að skilgreina þetta
atriði, þar sem við teljum það
ekki koma til greina. Þeir, sem
að þessum rétti standa, verða
sjálfir að hafa frumkvæði að
því að skilgreina hann. En
þetta er flókið atriði. Hvenær
er eitthvað orðið sögulegt eða
hefðbundið, og við hvaða
kringumstæður hafa hefðirnar
skapazt, og svo framvegis."
— Eiga Mið- og Suður-
Amerikuríkin við stríðandi
hagsmuni innbyrðis að etja, eða
falla hagsmunir þeirra allra
saman?
„Hagsmunir þeirra fara nær
algerlega saman. Þau hafa litið
eitt mismunandi skoðanir á þvi,
hvernig eigi að nálgast vanda-
málin og hvaða lögfræðilegar
leiðir skuli farið. En frá póli-
tísku sjónarmiði er með þeim
alger eining."
Gerir eitthvert þessara rikja
kröfu um yfirráð yfir land-
grunninu umfram 200 milur?
„Já, Argentína og Mexíkó.
Sérstaklega þó Argentína, sem
hefur stórt og afmarkað land-
grunn frá náttúrunnar hendi.
Ríki, sem gera kröfur til land-
grunns umfram 200 mílur
byggja hana á Genfarsamþykkt-
inni frá 1958, þar sem svo var
kveðið á, að strandríki hefði
heimild til nýtingar auðlinda á
hafsbotni landgrunnsins eða
svo langt sem tæknilega væri
unnt. Um þetta er erfiður
ágreiningur, því að önnur riki
vilja takmarka efnahagslögsög-
una algerlega við 200 mílurnar,
þar á meðal Afríkurikin."
— Deilurnar um siglingar
um sund koma þær illa við
ykkur?
„Ekki svo mjög. Það eru að
vísu nokkur sund m.a. i
Karabíska hafinu, sem mundu
lokast, ef komið væri á 12 mílna
landhelgi, en ég held, að það
verði hægt að leysa það mál.“
— En vandamál eyja-
klasanna?
„Það eru nokkur slík riki á
okkar svæði og almennt séð
hneigjumst við að því að viður-
kenna séreðli hafsvæðanna á
milli eyja i eyjaklasa, og er þá
nokkuð þegjandi samkomulag
um, að þau samþykki viðáttu-
mikla efnahagslögsögu".
— Hver er afstaða ykkar til
vandamála landluktu ríkjanna?
„Á okkar svæði eru tvö land-
lukt ríki, Bólivía og Paraguay
og við vinnum að því, að kröf-
um þeirra verði sinnt. Við erum
þeirrar skoðunnar, að ráðstefn-
an verði að setja reglur um
aðgang landluktra rikja að sjó
og hlutdeild þeirra í nýtingu
hafsins. Það kemur að okkar
mati ekki annað til greina en
þessi mál verði leyst til fram-
búðar".
Hver er afstaða ykkar til
stjórnunar alþjóðahafsbotns-
svæðisins?
„Öll ríki Mið- og Suður-
Ameríku vilja, að þar verði
komið á sterkri stjórn, sem
bæði hafi eftirlit með rannsókn
og nýtingu alþjóðahafsbotn-
svæðisins og sjái um fram-
kvæmd í þessum efnum. Stór-
veldin og iðnríkin eru þessu
andvíg, en hinn svonefndi 77
rikjahópur, hann telur nú
raunar 102 riki, en heldur
upprunalega nafni sinu, sem
var dregið af tölu þeirra rikja,
sem að honum stóð i upphafi,
en þau eru öll svokölluð van-
þróuð ríki. Þessi ríki hafa
staðið algerlega saman í þessu
máli og undirritað samkomu-
lagsuppkast þar að lútandi".
— Þið hafið tvo þriðju hluta
atkvæða fylgjandi slíkri til-
högun á stjórnun alþjóðahafs-
botnsvæðisins, ef til kemur?
„Já það höfum við, en við
munum ekki nota það atkvæða-
magn að svo stöddu. Við
munum reyna enn frekar að ná
samkomulagi við iðnríkin og
stórveldin, m.a. vegna þess að
við þörfnumst aðstoðar þeirra
við rannsókn og vinnslu auð-
linda hafsbotnsins. Menn grein-
ir svo litið á um þetta, hvort
eigi að beita atkvæðagreiðslu,
vegna þess hve hægt miðar í 1.
nefnd, sem um þetta mál
fjallar, en ég er því algerlega
andvígur að svo stöddu“.
Að lokum spurði ég Salindo-
Pohl, hvað hann vildi segja um
árangur fundanna hér í
Caracas. Hann svaraði: „Ég hef
orðið var við svartsýni hjá
mörgum upp á siðkastið og
blaðamenn hafa skrifað, að ráð-
stefnan hafi farið út um þúfur
eða mistekizt, en það er ekki
rétt. Það hefur að vísu komið í
ljós, að meiri undirbúnings-
vinnu var þörf, en ég tel, að
mikilvægur árangur hafi þegar
náðst. Til dæmis sá, að 200
mílna efnahagslögsaga nýtur
nú stuðnings langflestra
rikjanna á ráðstefnunni, og það
tel ég einkar mikils virði“.
>