Morgunblaðið - 24.06.1983, Blaðsíða 6

38
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 24. JÚNÍ 1983
Finnst þér maðurinn í lífi þínu þarfnast þín meira en þú þarfnast hans? Heldurðu að hann félli saman,
ef þú yfirgæfir hann? Samkvæmt nýjustu rannsóknum benda líkur til þess, að þú hefðir rétt fyrir þér. Dr. Steve Duck, lektor í sálarfræði, hefur þetta að segja okkur um þrá karlmanna efftir nánu
f sambandi:

Ráða karlmann við
náin kynni ?
Allir þurfa á nánum
tengslum viö aðra aö
halda. Viö eyðum afar
miklum hluta tíma
okkar í aö leita eftir
slíkum tengslum og njóta þeirra.
Náin tengsl veita okkur ánægju og
fullnægingu í lífinu. Aukning sú
sem er aö veröa á hjónaskilnuöum
bendir til þess, aö fólk rati ekki
réttar leiðir í nánum samböndum,
og það kyniö, sem hélt aö náin
tengsl viö aöra skipti þaö ekki
máli, er aö komast að því, sér til
skelfingar, aö þaö haföi rangt fyrir
sér.
Hefðbundna skoöunin á nánum
tengslum fólks hefur veriö sú, aö
konur þyrftu mest á þeim að halda
og aö þær legöu almennt meira
upp úr sambandi viö annaö fólk.
Nýlegar rannsóknir hafa staöfest
þessar skoöanir, en þær hafa líka
breytt gömlu góöu myndinni af
körlunum, sem ekki þurftu á þess-
um nánu tengslum aö halda. í
nokkrum athugunum á tilhugalífi,
sambúö og nánu kynferöissam-
bandi hefur sálfræöingurinn Elaine
Hatfield sýnt fram á, aö konur eru
ekki eins fljótar aö veröa ástfangn-
ar og karlmenn, en þær eru fljótari
aö hætta aö elska. Karlmenn eru
hins vegar fljótir aö veröa ást-
fangnir og halda dauöahaldi í sam-
bönd þegar ástin er horfin. Þessi
rannsókn sýnir, aö þaö er miklu
erfiöara fyrir karlmenn aö aölagast
slitum á nánu sambandi en al-
mennt var taliö.
Þaö er nú aö koma í Ijós, aö þaö
er fjarri því, aö karlmenn séu yfir
Heimilishorn
Bergljót Ingólfsdóttir
Tómatar í matinn.
Þaö er sjálfsagt aö not-
færa sér þegar grænmeti
lækkar aöeins í veröi og
veita sér þann munað aö
hafa það á boröum. Illt er til
þess aö vita aö heimarækt-
aö og innflutt grænmeti,
ásamt þeim ávöxtum sem
til landsins eru fluttir, skuli
vera jafn dýr vara og raun
ber vitni. Grænmeti og
þaö hafnir aö fást um, hvernig
gangi í nánum samböndum þeirra.
Þaö getur þvert á móti haft veru-
legar andlegar og líkamlegar af-
leiöingar ef náin sambönd þeirra
steyta á skeri. Til dæmis hefur
komiö í Ijós, aö 2V4 sinnum meiri
hætta er á því aö fráskildir menn
deyi skyndilega en ókvæntir eöa
kvæntir karlar á sama aldri. Þaö
eru líka til niöurstööur, sem benda
á tengsl milli sjúkdóma og erfiö-
leika í samskiptum. Um er aö ræöa
allt frá aukinni hættu á krabba-
meini (hjónaskilnaöur getur verið
krabbameinsvaldur!) til verulega
aukinnar hættu á hálsbólgu. Þessi
áhætta bætist viö þaö, sem áöur
var vitað um aukningu á geöræn-
um truflunum, eins og þunglyndi,
ótta, skapbrigöum, svefnleysi og
höfuöverk sem kemur af spennu,
en samanlagt getur þetta leitt til
aukningar á alkóhólisma, ofbeldi
og sjálfsmoröstilraunum.
Ein sennileg ástæöa fyrir því aö
samskiptavandamál hafa svo
mikla röskun í för meö sér fyrir
karla er sú, aö álit þeirra á stööu
sinni er mjög oft nátengd vel-
gengni þeirra í samböndum viö
aöra. Á margan hátt gera áhygggj-
ur karlmanna af stööu sinni þá
ekki aöeins ófæra um aö tjá raun-
verulegar tilfinningar sínar i sam-
böndum, þær gera þá einnig mjög
næma fyrir því hve illa þeir standa
aö vígi. Dorothy Miell í Lancaster-
háskóla hefur sýnt fram á að karl-
menn eru sífellt tregir til aö tjá sín-
ar sönnu tilfinningar í samböndum
viö konur, samt vilja þeir óöfúsir
ávextir þyrftu aö fást á
sanngjörnu veröi þannig aö
enginn þyrfti aö láta á móti
sér aö neyta þeirrar fæöu
vegna verðlagsins.
Vonandi koma þeir dagar
fyrr en síðar, aö hollar
nauösynjavörur, svo sem
grænmeti og ávextir, veröi
á hvers manns diski.
Tómatar með hvít-
lauk og fyllingu
8 stórir tómatar, lok
aö konan láti í Ijós sínar tilfinn-
ingar, viðhorf og álit. Það er eins
og slík framkoma sé viö þaö miöuö
aö gefa þeim yfirhöndina í sam-
bandinu. Áhyggjur karla af stööu
sinni og valdi kemur fram á fleiri
vegu í sambandi þeirra við nána
félaga. Rodney Cate, sem stundar
rannsóknir á þessu sviöi, hefur
sýnt fram á, aö löngun karla til aö
hafa samfarir viö nýjan félaga, sem
þeir hafa myndað fast samband
viö, séu miklu oftar vakin vegna
þess, aö þeim finnst aörir karl-
menn ætlast til þess af þeim, frem-
ur en af þeim sterku jákvæöu til-
finningum, sem konur gefa venju-
lega sem ástæöu; þaö er Ijóst aö
karlmenn hugsa meira um áhrifin,
sem þaö, aö þeir hafi komist yfir
konu, hefur á vini þeirra og um
stöðuna sem fylgir þvi. Þar sem
velgengni okkar í samböndum er
venjulega mælikvaröi á velgengni
okkar sem manneskju, þá er auö-
velt aö skilja hvers vegna karlar,
sem leggja svo mikiö uppúr stööu
sinni og ímynd, eiga erfitt meö að
taka vandamálum í tilfinningasam-
böndum við aðra. Það hefur komið
í Ijós, aö hamingjusamlega kvæntir
karlar eru viö mun betri geöheilsu,
þeim hættir síöur til sjálfsmorös og
þeir lifa almennt lengur en þeir,
sem ekki eru í hjúskap.
Því getum viö sagt sem svo, að
karlar þurfi meira á nánum tengsl-
um viö aöra aö halda en viö töld-
um áöur, og þaö getur haft jafnvel
líkamlegar afleiöingar, ef slík
tengsl rofna. En eru þeir hæfari en
konur til aö veita þann innileik,
skoriö ofan af þeim og
kjarninn tekinn úr,
salt og pipar,
2—3 rif hvítlaukur,
75 gr. brauðmolar, hveiti
eða heilhveiti,
4 matsk. söxuö steinselja,
salt og nýmalaöur pipar,
olífuolía til að pensla meö.
Innan í tómatana er stráö
salti og pipar, þeim síöan
hvolft til þeir þorni vel. I
tómatana er síöan sett
blanda af fínt söxuðum
hvítlauk, brauömolum og
sem þarf í nánum samböndum?
Eiga þeir auöveldara meö aö halda
viö ánægjulegum samböndum?
Ekki virðist svo, a.m.k. ekki, ef
dæma má af niöurstööum athug-
ana á slitum á samböndum. At-
hugun á fólki í tilhugalífi í Boston í
Massachusetts leiddi í Ijós, aö í
80% þeirra tilvika, sem slitnaöi uþp
úr sambandinu, voru þaö konurn-
ar, sem áttu frumkvæöiö aö því, en
þaö bendir til, aö þaö hafi fremur
veriö þær, sem voru óánægöar
meö þaö, sem sambandið og fé-
laginn veitti þeim.
Þessi bandaríska rannsókn
leiddi einnig í Ijós aö eiginkonur
eiga frumkvæöi aö því aö leita
skilnaðar í 75% þeirra tilvika, sem
skilnaður er veittur, en þaö bendir
í sömu átt. Konur eru mun síöur
ánægöar með þann stuöning og
innileik, sem félagar þeirra veita
þeim.
Sama viröist eiga viö í frjálslegri
samböndum eins og óvígðri sam-
búö. Þótt í hópi fólks í óvígöri sam-
búö sé miklu fleira fólk meö víö-
tæka reynslu í kynferöismálum,
frjálslegri viöhorf og jákvæöari
persónuleika, sýna niöurstööur
samt, aö konur eru óánægöari,
einkum kynferöislega. Einnig hór
er þaö venjulega konan, sem á
frumkvæöi aö sambúöarslitunum.
Til aö skilja hvers vegna erfiöara
er fyrir karla aö bregðast viö sllt-
um á nánu sambandi, verðum viö
aö líta á tvennt: Hvernig konur
bregöast viö því þegar slitnar upp
úr samböndum og hvernig sam-
steinselju (hrært vel saman,
jafnvel í hrærivél) og sett í
ofn, 200°C, í sa. 15 mín.
Gott meö kjöti eöa fiski,
eða sem smáréttur.
Tómatar á útigrillið
Ef nota á grilliö næsta
góöviörisdag er sjálfsagt aö
hafa tómata meö á mat-
seðlinum, þaö er hægt aö
pakka þeim inn í álpappír
og hita í gegn á grillinu og
boröa með kjöti, fiski eöa
ööru.
Fylltir tómatar
8 stórir tómatar,
150 gr. franskbrauð,
4 matsk. volg mjólk,
4 egg,
salt og pipar,
múskat,
2 matsk. söxuö steinselja,
1 sneiö skinka,
1 stór laukur, smátt skor-
inn,
4 matsk. ostur,
2 matsk. rasp.
Lok skoriö af tómötun-
um, þeim hvolft til að safinn
renni sem best úr, salti
stráö í. Franskbrauðiö
böndunum lýkur og tengslin eru
rofin.
Konur ráöa betur viö náin sam-
bönd en karlar. Þörf sinni fyrir aö
tengjast öörum nánum böndum
veita þær sjaldnast allri í einn far-
veg, og þær geta auðveldlega átt
náin persónuleg tengsl við aðrar
konur. Hins vegar ráöa karlar illa
viö náin tengsl og af óvitrænni
hræöslu við aö veröa taldir kyn-
villtir tengjast þeir afar sjaldan
öörum karlmönnum sterkum til-
finningaböndum.
Þrátt fyrir aö konur lendi í sama
tilfinningalega uppnámi og karlar,
þegar sambönd rofna, verja konur
sig venjulega gegn verstu afleið-
ingunum á tvennan hátt. í fyrsta
lagi eru þær betur búnar undir slit
á sambandinu (þar sem það eru
venjulega þær, sem ákveöa aö
binda endi á sambandið, þá hafa
þær lengri tíma til aö búa sig undir
áhrifin og brynja sig gegn verstu
afleiðingunum, en jafnvel þegar
þær valda ekki slitunum, þá sýna
rannsóknir, aö þær aölagast bet-
ur-|
Önnur ástæöan er sú aö tengsl
þeirra eru dýpri viö fleira fólk, þær
hafa ekki veöjað eins stórum hluta
af tilfinningalífi sínu á velgengni í
einu sambandi. Þar sem konur
hafa skynsamlegri hátt á í sam-
böndum sínum, halda þær betra
sálrænu jafnvægi, þegar náinn fé-
lagsskapur rofnar.
Sambönd byggjast á flóknu
samspili tengsla, sem sum hver
höföa meira til hégómagirndar
karla en til kvenna, og þetta hefur
bleytt í mjólkinni og hún
síöan pressuö úr. Eggin
þeytt og hrærö saman viö
brauöiö ásamt steinselj-
unni, skinkunni og laukn-
um, bragöbætt meö salti og
pipar. Tómatarnir settir í vel
smurt ofnfast fat, fylltir meö
franskbrauðsfyllingunni,
ostinum og raspinu stráð
yfir. Bakað í 200—250°C
heitum ofni í sa. 20 mín.
Tómatar með sveppa-
fyllingu.
Nýjir eöa niöursoðnir
sveppir brúnaöir létt á
pönnu, vatni eöa rjóma-
blandi hellt á og búinn til
dálítill jafningur. Sett í heita
tómata, sem skorið hefur
veriö lok af eins og fyrr.
Borðaö með kjöti eöa sem
sérréttur.
Tómatar með
kaldri fyllingu
í tómatana er sett annaö-
hvort kotasæla eöa sýröur
rjómi, hræröur og bragð-
bættur, t.d. meö sítrónu-
safa, graslauk eða öðru.
Tómatar með hvítlauk og fyllingu