Morgunblaðið - 14.03.1984, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. MARZ 1984
39
Stúlka, „slösud“ eftir sprenginguna, lögð á sjúkrahjólbörur. L'’Ó8n’ Mbl RAX
Tuttugu og fjórir ís-
landsvinir í Landskrona
Krakkarnir í „Islandsbekknum" leiðbeina bekkjum úr öðrum skólum sem
heimsækja sýninguna. Hér hafa leiðsögumenn og sýningargestir safnast
saman í kringum íslenska fánann.
stórslys af völdum sprengingar. 50
manns „ferðamannahópur“ á Þyr-
ilsnesi varð fyrir barðinu á spreng-
ingunni. Stjórn Landssambands
hjálparsveita skáta stjórnaði björg-
unaraðgerðum undir forystu for-
manns þess, Tryggva Páls Friðriks-
sonar. Gekk stjórnin til verks með
þær upplýsingar einar hvað hefði átt
sér stað, en fjöldi slasaðra og stað-
setning var ekki gefin upp fremur en
fyrri daginn.
Vélknúin ökutæki mátti ekki nota
á nesinu. Rækileg leit var gerð og
skiptu leitarmenn sér niður á af-
BJÖRGVIN Ríkharðsson úr Hjálp-
arsveit skáta, Kópavogi, hafði yfir-
umsjón með skipulagningu björgun-
aræfinganna. í samtali við Mbl.
sagði Björgvin, að undirbúningur æf-
ingarinnar, sem í einu og öllu var á
hendi Hjálparsveitar skáta, Kópa-
vogi, hefði hafist í endaðan septem-
ber á síðasta ári. Við undirbúning
slíkrar æfingar væri í mörg horn að
líta, það þyrfti að verða sér úti um
húsnæði, fá leyfi til æfingahalds og
vekja áhuga hinna ýmsu hjálpar- og
björgunarsveita um þátttöku.
Hvalfjörður varð fyrir valinu
vegna hentugrar legu sinnar og
kjörins landslags til slíkra æfinga,
bætti hann við.
Björgvin var þeirrar skoðunar,
að þessi æfing hefði verið með ger-
mörkuð svæði. Um talstöð var fylgst
grannt með tölu fundinna. „Sjúkl-
ingar“ voru bornir af slysstað á
svokölluð biðsvæði þar sem þeir
voru flokkaðir í forgangsröð um
brottflutning eftir þeim áverkum
sem þeir gerðu sér upp.
Æflngunni lauk á hádegi sunnu-
dags, en þá tók raunveruleikinn við
því að hjálpar- og björgunarsveitir
voru kallaðar út til leitar þá um
kvöldið þegar saknað var skíðakonu
þeirrar sem villtist á göngu í Blá-
fjöllum. Ekki var að sjá að mönnum
hefði þorrið máttur við æfinguna og
fannst konan undir morgun.
ólíku sniði, en svo stórar æfingar
eru allajafna. Venjulega væru
sviðsett nokkuð stór slys, en leit-
armenn margir um stórt svæði
þannig að einungis um 20% þeirra
rækjust á „sjúkling" og aðrir
hefðu aðeins heilsubótargöngu
upp úr krafsinu.
Skipulagning þessarar æfingar
hefði aftur á móti verið með þeim
hætti að hver leitarhópur hafði
eitthvað að gera sem kannski sam-
ræmist ekki raunveruleikanum, en
veitir þátttakendum haldbetri
reynslu.
Björgvin sagi, að æfingarnar
hefðu tekist mjög vel, en komið
hefði í ljós að kunnáttu í skyndi-
hjálp og sjúkdómsgreiningu væri
nokkuð ábótavant. Væru menn
ánægðir með árangur helgarinnar.
— eftir Pétur
Pétursson
í fyrrasumar fór 8. bekkur c
Vástervangskólans í Landskrona í
8 daga leiðangur til tslands og 22.
janúar sl. var opnuð sýning í
minjasafninu við ráðhústorgið í
bænum sem bekkurinn hefur sett
upp með aðstoð kennaranna.
Landskrona sem er um 30 þúsund
manna bær liggur á milli Lundar
og Helsingjaborgar. Sýning þessi
sem byggð er upp kringum ferð
bekkjarins um Suðurland og til
Vestmannaeyja hefur vakið at-
hygli hér. Blöð hafa farið um hana
lofsamlegum orðum og rúmlega
3000 manns hafa þegar skoðað
hana. Hún hefur orðið liður í
landafræðikennslu grunnskólanna
í Landskrona og nágrenni og á
degi hverjum kemur að minnsta
kosti einn hópur af skólabörnum
til þess að skoða hana undir leið-
sögn einhverra úr „íslandsbekkn-
um“ en svo eru nú ferðalangar
kallaðir í Landskrona.
Hugdetta verður
að veruleika
Þegar fréttamann Mbl. bar að
garði um miðjan febrúar voru þar
tveir af þremur kennurum, sem
fóru með bekknum til íslands,
fyrir svörum ásamt tveim nem-
endum, Karinu Hagerstam og
Martin Jönsson. Hugmyndin kom
upp haustið 1981, fyrst meira í
gamni en alvöru. Einhver í bekkn-
um sló því fram í landafræðitíma
að gaman væri ef bekkurinn færi
allur til íslands. Þetta var rætt
nokkra stund og áður en hringt
var út í frímínútur var bekkurinn
sem heild ásamt umsjónarkennar-
anum, Monicu Thalin, ákveðinn í
því að vinna að því að gera ísland
og íslandsferð að verkefni fyrir
bekkinn. Vorið 1982 var svo byrjað
að skipuleggja ferðina sem að öllu
leyti hefur hvílt á nemendum
sjálfum í samvinnu við foreldra og
kennara. „Foreldrarnir studdu
okkur hundrað prósent," sögðu
Martin og Karin, „og án þeirra
hefði þetta fyrirtæki varla verið
mögulegt. Fáir reiknuðu með því
að við mundum endast til þess að
ná markmiðinu. Bent var á hve
dýrt væri að fara til íslands
o.s.frv. en samheldnin í bekknum
var mikil og allir lögðu sitt af
mörkum og þannig tókst okkur
þetta.“ Umsjónarkennarinn tók
undir þetta og sagði að það væri
mjög sjaldgæft að 8. bekkur
grunnskólans tæki sér svo viða-
mikið verkefni sem þessi og ennþá
sjaldgæfara að slíkar áætlanir
yrðu veruleiki.
Verkefnið hefur reynt á sam-
stöðu og skipulagshæfni nemenda
og þannig verið liður í félagsmála-
starfi og skipulagningu. Bekkjar-
ráð var samræmingar- og ákvörð-
unaraðili og í tengslum við það
störfuðu sérnefndir, ein skipulagði
ferðina, önnur sýninguna og
hvernig söfnun gagna og muna
skyldi hagað. Aðrar nefndir sáu
um fjármál o.s.frv. Ferðin kostaði
í allt 115 þúsund sænskar krónur
og mikinn meirihluta þessarar
upphæðar hefur bekkurinn sjálfur
safnað. Bollur voru bakaðar og
dreift í heimahús eftir ákveðnu
kerfi, nemendur bjuggu til sæl-
gæti og bökuðu kökur sem seldar
voru á markaðstorginu. Ennfrem-
ur báru þeir út blöð og auglýs-
ingar. Skemmtinefnd stóð fyrir
diskóteki. Norræna félagið styrkti
félagið með 5 þúsund krónum
sænskum og Flugleiðir gáfu hóp-
afslátt. Þannig náðu endar saman
að lokum.
Garðyrkjuskólinn
í Hveragerði
Einn úr hópi foreldra þekkti
Grétar Unnsteinsson skólastjóra
Garðyrkjuskólans í Hveragerði og
hafði samband við hann. „Unn-
steinn var okkur ómetanlegur,"
sagði umsjónarkennarinn. „Við
fengum að búa í skólanum og gist-
um þar fjórar nætur samtals.
Hann skipulagði ferðirnar á ís-
landi í smáatriðum svo að það
hefði ekki ferðaskrifstofa getað
gert betur. Við heimsóttum elli-
heimilið og fengum að kaupa
handunnar ullarvörur af gamla
fólkinu. Einnig fengum við tæki-
færi til að hitta jafnaldra okkar
þar,“ bætti Karina við. „Við vild-
um gjarnan fá að koma á fram-
færi innilegu þakklæti til Grétars
og fjölskyldu hans og einnig
prestsins í Hveragerði, séra Tóm-
asar Guðmundssonar, og konu
hans, Önnu, sem voru okkur ein-
staklega hjálpleg og vinsamleg."
Kindur á beit fyrir
ofan fuglagerið
Áður en lagt var upp í ferðina
lásu nemendurnir sig rækilega til
um ísland og var það liður í landa-
fræði og sögunámi. Þegar hinir
ungu íslandsfarar voru spurðir
hvort hugmyndirnar sem þeir
gerðu sér um landið hefðu staðist
þegar komið var á leiðarenda, varð
Karina fyrst fyrir svörum: „í
fyrstu var það mest flatneskjulegt
og grátt — enginn skógur og kom
það heim og saman við það sem
stóð í skólabókunum. Síðan kom í
ljós að það var svolítið grænt með.
Það var sérkennileg fegurð sem
hvíldi yfir náttúrunni þó ekki
fengjum við einn einasta reglu-
legan sólardag."
Martin var mest hrifinn af
Vestmannaeyjum eins og reyndar
allir í hópnum: „Innsiglingin til
Vestmannaeyja var það stórkost-
legasta sem ég hef upplifað. Fjöl-
lin og bjargið snarbratt í sjó fram,
fuglamergðin í klettunum og græn
þúfnabörðin fyrir ofan þar sem
kindurnar voru á beit í mestu
makindum." Teiknikennarinn,
sem var með í förinni og aðstoðaði
við uppsetningu sýningarinnar,
bætti við: „Litirnir í náttúrunni
voru alveg sérstakir, sterkir og
hreinir og litabreytingarnar hríf^
andi.“ Allir voru sammála um það
að hið tæra loft og frábæra útsýni
heði verið það sem þeim fannst
mest til um. Allir voru meira eða
minna sjóveikir á leiðinni til Vest-
mannaeyja þar sem sjór var nokk-
uð úfinn. En þegar komið var inn
að höfninni var sjór ládauður og
spegilsléttur. Sú aðsigling bætti
upp óþægindin vegna sjóveikinn-
ar, og meira en það.
Hvalskurður, bananatré
og 17. júní
Ýmislegt eftirminnilegt hafði
borið fyrir augu og eyru í ferðinni.
Hópurinn kom við í Skálholti,
skoðaði Gullfoss og Geysi, eða
Strokk réttara sagt. Komið var við
í Hvalstöðinni í Hvalfirði og fylgst
af áhuga með því er hvalur var
skorinn. Einnig þótti ferðalöngum
mikið til þess að koma að fá að
tína banana í gróðurhúsinu í
Hveragerði og baða sig í hvera-
vatninu. Gaman þótti þeim að
fylgjast með þjóðhátíðarhöldun-
um í Reykjavík á 17. júní, daginn
sem sólin braust fram í nokkra
tíma. Það vakti athygli hve al-
menn þátttaka var í þessum hátíð-
arhöldum og hversu sterk tengslin
voru við sögu þjóðarinnar.
Rannsóknarleiðangur
af gamla skólanum
Á sýningunni voru ýmsir munir
sem nemendur og kennarar höfðu
safnað, myndir sem þau höfðu
sjálf tekið, kort og skýringar-
myndir, öllu smekklega upp raðað.
Hlutirnir voru merktir og skýr-
ingartexti við þar sem saga og
hlutverk þeirra kom fram. Sögu-
staðir merktir inn á kort o.s.frv.
Hópurinn hafði haldið nákvæma
dagbók yfir ferðalagið og öllu því
varðandi og gert grein fyrir ferð-
inni dag fyrir dag á kortum og
spjöldum. Manni kom ósjálfrátt í
hug könnunarleiðangrar 19. aldar
áður en „túrismi" breytti ferðalög-
um nánast í yfirborðslegt óðagot
út í loftið. Eitt er víst að þessi
sýning er ekki endapunktur áhuga
þessara unglinga á lslandi.
íslandsfararnir þurftu margs að
spyrja fréttamann og fá nánari
útskýringar á ýmsum atriðum
varðandi land og þjóð. í lok við-
talsins voru hlutverkaskiptin orð-
in algjör. íslandssýningin í Lands-
krona er sem sagt ekki endir á
góðu kvæði, heldur upphaf að öðru
og nýju.
Pétur Pétursson er fréttamaður
Morgunbladsins í Lundi.
Ferðalangar söfnuðu inikið af allskonar munum og minjum frá íslandi
Björgvin Ríkharðsson útskýrir svæðaskiptinguna í stjórnstöð.
Ljósm. Mbl. RAX.
„Æfíngar tók-
ust mjög vel“