Morgunblaðið - 07.01.1989, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. JANÚAR 1989
Minning:
Kristín Ingileifs-
dóttir, ljósmóðir
Fædd 2. apríl 1889
Dáin 27. desember 1988
Það er löng leið að feta sig fram
dag frá degi í nærri eina öld. Fyrstu
sporin á óstyrkum bamsfótum,
síðan léttum fótum æskunnar og
síðar hikandi, leitandi, vonglaða
ferð þroskaáranna með sinni fegurð
og hillingum samfara glitrandi
framtíðardraumum. Þá lestargang-
ur fullorðinsáranna, ekki öllum
beinn og breiður vegur og baggar
misþungir. Og loks elliárin, bið-
tíminn, mörgum þungur, öðrum
þægileg hvfld þreyttum og slitnum
eftir baggaburð áranna.
Kristín fæddist 2. apríl 1889 og
vantaði því þrjá mánuði og sex
daga að hún næði 100 ára aldri.
Hún fæddist í Norður-Hjáleigu í
Alftaveri, en ekki var hún þar til
frambúðar, því mánaðargömul flyst
hún méð foreldrum sSnum að
Hryggjum í Mýrdal þar sem þau
voru í eitt ár. Þaðan fer hún með
móður sinni að Ketilsstöðum þar
sem þær eru í tvö ár. Löngu síðar
rifjaði hún upp ferðalag þeirra
mæðgna frá Ketilsstöðum að Suð-
ur-Götum: „Það var krapaél og
komin skullu framan í mig og ég
hló og var glöð.“
Þar með lauk hrakningum
bemskunnar því hjá hjónunum á
Suður-Götum, Gunnvöru Guð-
mundsdóttur og Heiðmundi Hjalta-
sjmi, var hún viðloðandi til 22 ára
aldurs. Glöð í sinni fór hún að Suð-
ur-Götum, enda taldi hún það mestu
gæfuspor æsku og bemsku sinnar.
íHjónin á Suður-Götum taldi hún
sína mestu gæfusmiði allra vanda-
lausra.
Arið 1904 var stofnað ijómabú
við Deildará í Myrdal og þangað fór
Kristín hjálparstúlka þá 15 ára.
Seinna varð hún bústýra við Deild-
arárbúið í nokkur ár. Sautján ára
að aldri fór hún að Hvítárvöllum í
Borgarfirði á mjólkurskóla. Þetta
var 9 mánaða skóli og stúlkur sem
útskrifuðust þaðan gátu tekið að
sér forstöðu rjómabúa. Kristín tók
að sér Gufuánjómabúið í Borgar-
hreppi að loknu námi og starfaði
þar í tvö sumur.
Og enn leggur hún á mennta-
rþrautina, tveimur ámm síðar og nú
í Ljósmæðraskólann í Reykjavík.
Og enn er það að áeggjan Heið-
mundar og með hans stuðningi.
Arin líða og áður en varir er „Stína
á Götum“ gjafvaxta mær, fögur og
aðlaðandi, menntuð meira en þá
tíðkaðist jafnvel um efnaðar heima-
sætur. Enda skeður annað jafn-
framt, ungir menn taka venjufrem-
ur að lofa reiðskjótum sínum að
blása úr nös á Suður-Gatnahlaðinu.
Húsbóndinn glottir við tönn og virð-
ist vel vita hvað er í efni. Ilmur
blóma dregur að sér flugur.
Arið 1914 er komið, Kristín orðin
25 ára og dregur nú til tíðinda.
Ungur glæsilegur búfræðingur frá
•Hvanneyri og Kristín ganga í hjóna-
band. Brúðguminn er ljúflingsmað-
ur, Einar Einarsson frá Reyni í
Mýrdal. Þau byija búskap í Vík og
það er gleði og ást í búi og bömin
koma eitt af öðru. Þau verða fímm,
þrír drengir og tvær stúlkur. Varla
hefur veraldarauðurinn vaxið að
sama skapi. Þó er brátt ráðist í að
byggja en varla þætti það stórhýsi
í dag. Þó flutti faðir Kristínar til
þeirra í litla húsið á Hlíðarenda.
Það geisar stríð úti í heimi, en lífíð
í Víkurþorpi fer sér hægar.
Kristín tekur þátt í félagsskap
frúnna í Vík (reyndar er það of-
sagt, í þá daga voru aðeins þijár
eiginkonur í Vík sem báru titilinn
frú, þ.e. kona sýsiumanns, prests
og læknis). En árið 1925 er Kristínu
veitt ljósmóðurstarfíð i Hvamms-
hreppi. Frá þeim degi til þess dags
er hún flutti úr Vík bar hún nafnið
,Kristín ljósa" og hún bar það nafn
með rentru. Þau rétt 16 ár sem hún
starfaði sem ljósmóðir hjálpaði hún
200 bömum til að líta ljós heimsins.
En. brátt tekur skugga að bregða
fyrir í lífi fjölskyldunnar á Hlíðar-
enda, heilsu húsbóndans hrakar, sá
sem engu eirir er hér á ferð. Þann
25. ágúst 1927 andast maður henn-
ar, horfínn henni og fímm bömum
þeirra aðeins 35 ára. Þungt var það
högg, en því var tekið af þeirri ró
og yfirvegun sem fylgdi Kristínu
alltaf og ævinlega.
Árið 1941 flytur hún til
Reykjavfkur til Sigríðar dóttur
sinnar og manns hennar, Ragnars
Guðmundsonar. En Kristín var ekki
ein á ferð. Hún var með komunga
fósturdóttur og föður sinn aldraðan.
Þama var brátt þröng á þingi því
hjónin voru að koma upp bömum
sínum og íbúðin ekki stór. En allt
blessaðist. Kristín lét ekki deigan
síga eftir að hún kom til höfuð-
borgarinnar. Allmörg ár starfaði
hún í Alþingi og var þar vel metin
af alþingismönnum og öðru starfs-
liði þingsins.
En svo tók þrekið að bila, sjónin
dapraðist, hún varð fyrir slæmu
beinbroti og elli kerling sótti að.
Þá var gott að njóta umhyggju
bama og tengdafólks. En þáttur
Sigríðar dóttur hennar í ummönnun
og aðbúð allri við móður sína aldr-
aða og sjúka er aðdáunarverður og
fagur.
Senn lýkur þessum minninga-
brotum okkar um Kristínu ljósu.
Hún stóð okkur nær flestum sam-
ferðamönnum vandalausum. Og nú
gætum við hæglega lokið þessu
með snoturri lofræðu með afreka-
og góðverkaskrá hinnar framliðnu.
Æ, nei, það gæti þykknað í henni
Kristínu okkar. Hún átti til að
segja: „Hvurslags er þetta" eða
Fæddur 1. desember 1900
Dáinn 25. desember 1988
í dag, laugardag, verður Gísli,
tengdafaðir minn, jarðsettur í
Kirkjuhvammsgarði við hlið konu
sinnar, Jónínu, sem andaðist fyrr á
þessu ári.
Hann fæddist að Neðri-Þverá í
Vesturhópi, og ólst þar upp í stórum
systkinahópi. Urðu böm foreldra
hans, Jakobs Gíslasonar og Sigur-
bjargar Ámadóttur, 13 að tölu, sem
upp komust. Eftirlifandi eru nú
Ásgeir, leigubflstjóri í Reykjavík og
Hrólfur, sem býr á Skagaströnd.
Systkinin öll voru orðlagt dugnað-
arfólk. Hefur heimilisbragur á
æskuheimilinu mótað þau af hörku
til vinnu, glaðværð og söngáhuga,
þegar stundir gáfust frá brauð-
striti. Aldamótakynslóðin var ekki
há í loftinu þegar farið var að taka
til hendi, og ungur fór Gísli að
stunda vinnumennsku utan heimilis
og sjóróðra á vertíðum, eins og þá
gerðist.
Örlög í lífi hans ráðast þegar
hann fer vinnumaður að Þóreyjar-
núpi og kynnist þar heimasætunni,
Jónínu Ólafsdóttur. Þau fella hugi
saman og ganga í hjónaband sum-
arið 1927. Þeirra ástríka hjónaband
hafði því staðið rúma hálfa öld,
þegar hún féll frá á síðasta vori.
Saman áttu þau tvær dætur,
Margréti, fædda 1928, sem gift er
Hauki Siguijónssyni frá Rútsstöð-
um og eiga fímm dætur, og Sigur-
björgu, fædda 1930, gifta Þorkeli
Jónssyni frá Smjördölum, Ám. Þau
eiga eina dóttur og þijá syni. Lang-
afabömin eru orðin 10.
bara brosa góðlátlega. Henni „lét
svo illa að látast". Hún var og verð-
ur okkur kær. Henni var ljúfara að
gefa en þiggja.
Við þökkum og blessum minn-
ingu hennar.
Jónína og Jón Pálsson
Þriðja dag jóla kvaddi amma
okkar þennan heim, rétt rúmum
þremur mánuðum fyrir hundrað ára
afmæli sitt. Fyrir hugskotum okkar
riflast upp margar þær ánægjulegu
samverustundir sem við höfum átt
með henni á liðnum árum. Það er
einkennilegt til þess að hugsa að
hún sé ekki lengur á meðal okkar.
En minningamar tekur enginn frá
okkur.
Það var fróðlegt að heyra ömmu
segja frá bemsku sinni. Hún fædd-
ist þann 2. apríl 1889 í Norður-
hjáleigu í Álftaveri, V-Skaftafells-
sýslu. Foreldrar hennar voru þau
Ingileifur Ólafsson og Þórunn
Magnúsdóttir og var hún næstyngst
sex systkina. Þriggja ára gömul
flyst hún með móður sinni að Suð-
ur-Götum til heiðurshjónanna Heið-
mundar Hjaltasonar og Gunnvarar
Jónsdóttur. Oft minntist hún Heið-
mundar með hlýhug og þakklæti
en hann rejmdist henni sem besti
Gísli hóf búskap á Þóreyjamúpi
1927 í sambýli við tengdaföður
sinn, Ólaf Guðmundsson, og tók
síðan við jörðinni allri. Hann bjó
þar góðu búi í 35 ár og búnaðist
vel þó áldrei væri um stórbú að
ræða. Skepnuhirðingu sinnti hann
af einstakri natni, hafði yndi af
umgengni við sauðfé, sem skilaði
honum góðum afurðum. Gísli var
mikill ákafamaður þegar gengið var
til verka, og orðlagður sláttumaður
við heyannir. Kom ekki ósjaldan
fyrir að kallað var eftir, að þeir sem
með honum unnu lægju ekki á liði
sínu.
Á Þóreyjamúpi hefur lengi verið
hrossakjm gott, og hafa margir
gæðingar þaðan komið, sem ég og
fleiri hafa notið.
Af hestum hafði Gísli mikla
ánægju og átti ætíð góða reiðhesta,
sem hann naut að koma á bak til
ferðalaga, og þegar stundir gáfust.
Þó að búin krefðust stöðugt
vinnu, kom fyrir að menn ieyfðu
sér að ríða á milli bæja, og stækk-
aði hópurinn þegar víðar var kom-
ið. Þetta voru þess tíma gleðistund-
ir frá amstri daganna, veigar á glasi
og lagið tekið. Gísli með sína háu
tenórrödd var hrókur alls fagnaðar
á slíkum stundum.
Ég minnist þess hvað gaman var
að fá Gísla í heimsókn, þá kominn
við aldur, hóa saman kunningja og
taka lagið, þá voru ekki ellimörkin
á gamla manninum. Ættarfylgja
Gísla og flestra hans systkina voru
léleg lungu, sem gáfu sig fyrir ald-
ur fram. Hann varð að bregða búi
1962,.þoldi ekki heyrykið og flutti
Minning:
Gísli Jakohsson
frá Þóreyjarnúpi
faðir. Fyrir hans tilstilli gafst henni
möguleiki til náms af ýmsu tagi sem
var fátítt í þá daga. Þannig lærði
hún mjólkurbústörf við Hvítár-
bakkaskóla í Borgarfírði og starfaði
síðan í nokkur ár sem ijómabústýra
bæði í Borgarfírði og í Mýrdal.
Einnig fór hún í ljósmæðranám og
útskrifaðist sem ljósmóðir 18 ára
gömul.
Árið 1914 giftist hún afa okkar
Einari Einarssyni búfræðingi frá
Reyni í Mýrdal og bjuggu þau í
Vík þar sem afí starfaði sem versl-
unarmaður við kaupfélag Skaftfell-
inga. Eignuðust þau sex böm. Þau
em Brynjólfur skrifstofumaður hjá
SÍBS, sem nú er látinn, Sigríður
húsfreyja og fyrrverandi húsvörður
á Korpúlfsstöðum, Þómnn, sem lést
tveggja sólarhringa gömul, móðir
okkar Gunnþómnn, húsfreyja og
kaupmaður, Einar Jón og Leifur
sem báðir starfa sem vömbifreiða-
stjórar. Á heimilinu bjó einnig Ingi-
leifur faðir ömmu.
Árið 1927 lést afí aðeins 35 ára
gamall frá eiginkonu og fímm böm-
um og blasti þá við upplausn heimil-
isins. En amma gat ekki hugSáð
sér að láta bömin frá sér og hélt
saman heimilinu þrátt fyrir þröngan
kost. Kom nú að góðum notum
menntun sú sem amma hafði áður
hlotið og starfaði hún sem ljósmóð-
ir í Hvammshreppi í 15 ár. Þótt
efnin væm ekki mikil tók hún árið
1938 í fóstur Guðlaugu Guðlaugs-
dóttur, nú húsfreyja að Sólheimum
í Mýrdal, en móðir hennar hafði þá
látist. Eflaust hefur hún þá verið
minnug þess tíma er hún stóð sjálf
í svipuðum spomm þegar afí lést.
Árið 1941 fluttist amma til
Reykjavíkur ásamt föður sínum og
fósturdóttur og bjó eftir það á heim-
ili dóttur sinnar Sigríðar og eigin-
manns hennar Ragnars Guðmunds-
sonar, skipstjóra hjá Hval hf. og
síðar húsvarðar á Korpúlfsstöðum,
en hann er nú látinn. Naut hún
alla tíð góðs aðbúnaðar og um-
hyggju á því heimili og verður
Sigríði seint fullþakkað allt það
ósérhlífna starf sem hún sýndi við
umönnun ömmu á hennar ævi-
kvöldi.
Okkar minningar um ömmu em
allar tengdar tímanum eftir að hún
fluttist til Reykjavíkur. Ríkast í
minni er hlýhugur hennar og góð-
vild í garð okkar barnabarnanna.
Hún fylgdist alltaf vel með því sem
var að gerast og hafði ákveðnar
skoðanir um bæði menn og mál-
efni. Hún lagði mikla áherslu á
samheldni fjölskyldunnar og var
annt um hag hvers og eins. Þótt
afkomendumir væm orðnir margir
hafði hún reiður á lífí og aðstæðum
þeirra allra.
Ýmislegt kemur upp í hugann
þegar horft er til baka. Þegar við
vora yngri vomm við tíðir gestir á
heimili Sigríðar og Ragnars og átt-
um þar margar ánægjulegar stund-
ir í návist ömmu. Alltaf var til-
hlökkunarefni að fá ömmu í heim-
sókn og hafa hana hjá okkur þó
ekki væri nema í stuttan tíma.
Ekki var laust við að við öfunduð-
umst út í frændsystkinin sem gátu
haft hana að jafnaði búsetta heima
hjá sér. Mikið fannst okkur amma
alltaf jafn glæsileg þegar hún var
klædd í íslenska búninginn á hátíð-
isdögum. Stundum heimsóttum við
ömmu niður í Alþingi þegar við
vomm yngri, en þar starfaði hún
við fatagæslu í aldaríjórðung.
Fengum við þá nokkmm sinnum
að skoða salarkynni Alþingishúss-
ins sem við bámm ákveðna lotningu
fyrir. Þá er margs að minnast frá
dvöl hennar hjá okkur í sumarbú-
stað foreldra okkar í landi Miðdals-
kots í Laugardal.
Síðustu æviárin bjó hún á Korp-
úlfsstöðum. Alltaf var ljúft að heim-
sækja hana þar á bæ, enda gest-
risni hennar og húsráðenda mikil.
Síðasta áirið dvaldi amma í Hjúkr-
unarheimilinu Skjóli við Kleppsveg,
þar sem hún naut allrar þeirra
hjúkmnar sem hún þarfnaðist undir
lokin.
Nú þegar að leiðarlokum er kom-
ið viljum við þakka elsku ömmu
fyrir ailt sem hún hefur verið okkur
systkinunum og biðjum við guð að
varðveita hana um alla eilífð.
Kristín Matthíasdóttir,
Guðmundur Matthíasson
og Einar Matthíasson.
þá til Hvammstanga. Við jörð og
búi tók sonur Lám Hólmfreðsdótt-
ur, sem Jonína hafði átt áður en
hún giftist Gísla, Ólafur Þór Árna-
son. Hafði hann að mestu alist upp
hjá þeim Gísla og Jónínu, og býr
hann á Þóreyjamúpi.
Gísli kaupir á Hvammstanga lítið
en snoturt hús, Höfn, sem stendur
á sjávarbakkanum, og í því bjuggu
þau síðustu 20 árin. Meðan heilsa
og kraftar leyfðu stundaði hann
vinnu í pakkhúsi kaupfélagsins.
Vorið 1982 fóm þau inn á elli-
deild sjúkrahússins og þar hafa þau
dvalið síðustu sex árin. Eftir frá-
fa.ll Jónínu á síðastliðnu vori minnk-
aði lífslöngun, heilsa og kraftar
dvínuðu. Sjóndepra kom í veg fyrir
að not væm af blöðum eða sjón-
varpi til afþreyinga.
Gísla þakka ég innilega fyrir
þriggja áratuga kjmni, sem öll vom
á einn veg, svo ljúf og elskuieg eins
og ætíð hans framkoma var. Sárt
er hans saknað af okkur aðstand-
endum hans þó við samgleðjumst
honum að fá að jríirgefa þrejrttan
líkama og flytja til sinnar elskandi
eiginkonu eftir 7 mánaða aðskilnað.
Þorkell Jónsson
t
Þökkum innilega auösýnda samúð og hlýhug við andlát og jarðar-
för sonar okkar og bróður,
KONRÁÐS GAUTA FINNSSONAR.
Sólveig Kristjánsdóttir, Finnur Óskarsson,
Ásdís Finnsdóttir, Óskar Auðunn Finnsson.
t
Þökkum samúð og hlýhug við andlát og útför móður okkar, tengda-
móður, ömmu og langömmu,
ÁGÚSTU GUÐMUNDSDÓTTUR THORLACIUS.
Birna Thorlacius,
Margrét Thorlacius,
Þórhildur Þorleifsdóttir,
Björg Thorlacius,
Ólöf Thorlacius,
barnabörn
Gunnlaugur Gunnlaugsson,
Ólafur Helgi Ólafsson,
T ryggvi T ryggvason,
Haraldur L. Haraldsson,
barnabarnabörn.
UMtiflLU
Cf lltlfl ÍÆ• 2 t.fcl »
UI&tálliflKltftlEtfcj
úi£ aim iiíxk