Morgunblaðið - 12.02.1997, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 12. FEBRÚAR 1997
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Njósnað
um dóm-
ara á Italíu
NJÓSNAÐ var um mörg hund-
ruð ítalska dómara, sem þóttu
hallir til vinstri, á tímum kalda
stríðsins, að sögn blaðsins La
Stampa. í fyrrahaust fundust
í innanríkisráðuneytinu skjöl
um 323 dómara sem njósnað
var um á sjötta og sjöunda
áratugnum. Þar á meðal voru
Luciano Violante, núverandi
forseti neðri deildar ítalska
þingsins, og Gerardo D’Am-
brosio, sem stjórnaði rannsókn
á spillingu í stjórnkerfinu.
„Þetta eru engin tíðindi, það
hefðu verið meiri fréttir hefði
ekki verið njósnað um mig,“
sagði D’Ambrosio í gær. Opin-
ber rannsókn hefur verið fyrir-
skipuð á njósnunum.
Heilsu Jeltsíns
miðar hægt
BORÍS Jeltsín Rússlandsfor-
seti er að ná sér hægt og bít-
andi af lungnábólgu en blaða-
fulltrúi hans sagði í gær, að
nokkur bið yrði á að hann
sneri aftur til starfa. Læknar
sögðu fyrir mánuði, að Jeltsín
þyrfti a.m.k. sex vikur til að
jafna sig.
Endurbæta
Hubble
GEIMFERJUNNI Discovery
var skotið á loft í gærmorgun
en leiðangurinn er farinn til
viðhalds og
endurbóta á
geimsjónauk-
anum
Hubble. „Eft-
ir tvær vikur
verður skil-
virkasti sjón-
auki veraldar
enn betri,“
sagði leið-
angursstjórinn í upphafi farar.
Gert er ráð fyrir stefnumóti
við Hubble á morgun og verð-
ur hann tekinn um borð í
Discovery þar sem skipt verður
um hluta búnaðar hans og
tækja. í því skyni þarf áhöfnin
að fara í fjórar sex stunda
geimgöngur.
Alusuisse
gefur í sjóð
HANS Jucker, forstjóri Alu-
suisse-Lonza fyrirtækisins
sagði í gær, að fyrirtækið
myndi leggja „ríkulega" til fé
í minningarsjóð um helför nas-
ista gegn gyðingum í seinna
stríðinu. Sagði hann mikilvægt
að eyða spennu sem skapast
hefði vegna vafasams hlut-
verks svissneskra yfírvalda við
að koma stríðsgóssi nasista í
verð. Hvatti hann stjórnvöld
til að leggja fé í sjóðinn, sem
þrír bankar hafa haft forgöngu
um að stofna.
Samið í Lima
í mars?
ALBERTO Fujimori forseti
Perú sagði könnunarviðræður
við Tupac Amaru-liða, sem
halda 72 gíslum í japanska
sendiráðinu í Lima, benda til
þess að formlegar viðræður
við skæruliðana geti hafist í
mars nk.
Múslimar ráðast á Kínverja í norðvesturhluta Kína
Útgöngxi- og ferða-
bann í borg múslima
Peking. Reuter.
KÍNVERSK stjórnvöld lokuðu í gær
borginni Yining í Xinjiang-héraði í
norð-vesturhluta Kína, en til óeirða
kom þar í síðustu viku og létu að
minnsta kosti tíu manns lífíð. Meiri-
hluti íbúa borgarinnar eru múslimar
af Uighur-ættbálkinum, sem krefjast
sjálfstæðis en einn leiðtoga þeirra
segir ástæðu uppþotanna að þessu
sinni vera aftökur á þrjátíu múslim-
um á föstudag.
Yining er skammt frá landamær-
um Kína að Kazakhstan og er út-
göngubann í borginni auk þess sem
járnbrautarstöðvum og flugvelli hef-
ur verið lokað. Bera yfirvöld því við
að aðgerðir þessar séu til að tryggja
almannaheill en ekki er vitað ná-
kvæmlega hversu margir hafa látið
lífið í uppþotunum í síðustu viku.
Flestir hinna látnu eru aðfluttir Kín-
vetjar. Réðust hópar urígra múslima
á Kínveijana, auk þess sem töluverð-
ar eignaskemmdir hafa orðið.
Mest mannfallið varð þegar um
1.000 múslimar af Uighur-ættbálki
fóru í mótmælagöngu um götur
Yinging í síðustu viku. Kínversk
stjómvöld segja að rekja megi upp-
haf uppþotanna til þess að múslimi
sem grunaður var um glæp, streittist
gegn handtöku. Leiðtogi Uighur-
mannanna, sem er í útlegð í Kasak-
hstan, segir Kínveija hafa tekið þijá-
tíu múslima af lífí á föstudag og að
það hafí verið ástæða uppþotanna.
Sveitir hers og lögreglu voru kall-
aðar til að stilla til friðar.
Kínverskir íbúar borgarinnar, sem
rætt var við í síma kváðust ekki ótt-
ast um líf sitt, þar sem lögreglan
gætti þess að ekki kæmi til uppþota
að nýju. Hafa kínversk yfirvöld reynt
að gera lítið úr atburðum síðustu
daga, segja að þá megi rekja til
„fjandsamlegra útlendra afla“. Kín-
verskur embættismaður í Kasak-
hstan sagði uppþotin ekki koma á
óvart, enda svæðið byggt fólki af
ýmsum þjóðarbrotum, auk Uighur-
manna búa þar Kazakhar og Kirgis-
ar og Kínveijar af Han-ættbálki.
Djúpstætt hatur á kínverskum
yfírvöldum og flutningum Kínveija
til héraðsins iiggja að baki óeirðunum
en múslimamir tala mál af tyrknesk-
um stofni og var Xinjiang-hérað
sjálfstætt þar til Kínverjar innlimuðu
það í byltingunni árið 1949 er komm-
únistar komust til valda.
Reuter
Korzhakov á þing
Moskvu. Reuter.
ALEKSANDER Korzhakov hers-
höfðingi tekur sæti á bekk stjórnar-
andstæðinga í rússneska þinginu eft-
ir sigur í aukakosningum í Túla,
suður af Moskvu, á mánudag. Úrslit-
in eru túlkuð sem áfall fyrir Ana-
tolíj Tsjúbais, skrifstofustjóra Borís
Jeltsíns Rússlandsforseta, og Víktor
Tsjernomýrdín forsætisráðherra sem
unnu gegn kjöri Korzhakovs.
Korzhakov er fyrrverandi yfírmað-
ur lífvarðar Jeltsíns forseta en var
settur af í júní í fyrra eftir hörð átök
við Jeltsín, Tsjúbais og Tsjernomýrd-
ín. Hann fékk aðeins 26% atkvæða
í kosningunum en hlýtur engu að
síður þingsætið þar sem hin 74%
atkvæðanna dreifðust á níu fram-
bjóðendur. í þriðja sæti varð skák-
meistarinn Anatolí Karpov með 9%.
Brottrækir
hirðingjar
ÍSRAELSKIR lögreglumenn
brutu í gær niður búðir 11 palest-
ínskra hirðingjafjölskyldna og
fluttu þær nauðugar á brott. Var
það gert til að unnt væri að
stækka eina af nýbyggðum gyð-
inga á Vesturbakkanum. Að
minnsta kosti tveir menn slös-
uðust og var annar 13 ára gam-
all drengur.
Bretar verða ekki með
í vegabréfasamstarfi
Segja enga brezka ríkisstjórn samþykkja afnám vegabréfaeftirlits
Brussel. Reuter.
MICHEL Patijn, Evrópumálaráð-
herra Hollands, sem nú situr í for-
sæti ráðherraráðs Evrópusam-
bandsins, segist ekki gera ráð fyr-
ir að nein brezk ríkisstjórn fallist
á að afnema landamæraeftirlit
með borgurum anríarra ESB-ríkja.
Bretland muni því ekki taka þátt
í Schengen-samstarfinu, hvorki
utan né innan ESB.
Patijn sagði á blaðamannafundi
að það væri „pólitísk staðreynd"
að hvorki núverandi ríkisstjórn í
Bretlandi né hugsanleg stjórn
Verkamannaflokksins myndi
EVRÓPAA
breyta um afstöðu varðandi landa-
mæraeftirlit. Þess vegna þyrfti að
beita reglum „sveigjanlegrar
samrunaþróunar" og gera ríkjum
ESB kleift að mynda samfellt
vegabréfssvæði án þátttöku Bret-
lands og Irlands, en það eru einu
ESB-ríkin sem ekki hafa skrifað
undir Schengen-samninginn.
Holland lagði á mánudag til að
Schengen-samningurinn yrði
felldur inn í stofnsáttmala ESB í
formi bókunar og að íslandi og
Noregi yrði tryggt sæti á ráðherr-
aráðsfundum sambandsins er ráð-
ið ræddi mál, sem vörðuðu vega-
bréfssamstarfið.
Patijn sagði að ekkert mælti á
móti því að Bretland og írland
tækju þátt í lögreglusamstarfí
ESB-ríkja þótt þau afléttu ekki
landamæraeftirliti.
Lá við
heimsstyrj-
öld 1954?
Helsinki. Morgunblaðið.
BANDARÍSK njósnaflugvél, sem var
að taka loftmyndir af Kólaskaga,
lenti í loftorrustu við Rússa í maí |
1954. Fór orrustan fram í sovéskri i
og fínnskri lofthelgi. Sovéskum orr-
ustuþotum tókst að elta Bandaríkja-
manninn uppi í fínnskri lofthelgi en
njósnaflugvélin náði að snúa aftur
til bækistöðvanna á Bretlandi.
Samkvæmt leyndarskjölum
finnska utanríkisráðuneytisins, sem
nú hafa verið gerð opinber, var mál-
ið þaggað niður til þess að forðast
frekari árekstra. Þar kemur fram að j
Curtis LeMay hershöfðingi hafí skip- i
að sveitum sínum að halda í þess
háttar njósnaflug til þess að ögra I
Sovétmönnum og valda þannig þriðju
heimsstyrjöldinni. Þetta hafi verið
gert í trássi við fyrirmæli Dwight
D. Eisenhower Bandaríkjaforseta.
Gögnin, sem skýra frá loftorr-
ustunni, hafa verið varðveitt hjá
fínnsku utanríkisráðuneytinu en voru
þau mjög leynileg á sínum tíma. I
finnska sjónvarpinu sagði Johannes |
Virolainen fyrrum ráðherra að hann .
hafí verið einn fjögurra ráðherra sem ►
fengu vitneskju um málið. Formlega j
neituðu fínnsk stjónrvöld að orrustan
hafí átt sér stað.
LeMay skipulagði að sprengjum
skyldi varpað úr lítilli hæð á Tókýó
og aðrar borgir í Japan til að kveikja
mikil bál 1945. Eldsprengjuherferð-
inni var ætlað að knýja Japana til
uppgjafar áður en bandamenn gerðu
innrás í Japan í lok árs. Arið 1957 k
var hann gerður að yfirmanni flug- '
hersins. LeMay var fyrirmynd Stan-
leys Kubricks að geðtrufluðum hers- ^
höfðingja í kvikmyndinni Dr.
Strangelove, sem lýsir því þegar
kjarnorkustyrjöld skellur á.
-------♦—» ♦------
Opnagrafir
áSvalbarða t
KANADÍSKUR prófessor hefur ^
fengið leyfí norskra stjórnvalda til
að opna sjö grafir á Svalbarða.
Vonast hann til þess að það verði
til þess að honum takist að greina
vírusinn sem olli spænsku veikinni
en sjömenningarnir létust allir úr
henni árið 1920.
Ekki hefur tekist að greina vírus- L
inn en talið er mögulegt að hann
finnist enn í líkum fólksins sem var p
grafið á Svalbarða, að því er segir k
í Aftenposten
Strangar reglur eru settar um
uppgröftinn. Ekki má fjarlægja lík-
in úr gröfunum, heldur aðeins taka
sýni. Þá verður að framkvæma
verkið síðla hausts og ganga verður
frá gröfunum svo að ekki sjáist að
hróflað hafí verið við þeim.
■ === i
Skipasmíða- |
stöð endur-
greiði ríkis-
styrki
FRAMKVÆMDASTJÓRN Evrópu-
sambandsins hefur gert dönsku ,
skipasmíðastöðinni Odense Staal- ^
skibsværft A/S að endurgreiða með P
vöxtum um eina milljón danskra
króna, um 11 milljónir ísl. kr., sem
fyrirtækið fékk í formi ríkisstyrkja.
Þeir voru veittir vegna smíði fímm
skipa sem samið var um árið 1992.
Niðurstaða Framkvæmdastjórn-
arinnar byggir á rannsókn sem gerð
var á fjármögnun í dönskum skipa- :
iðnaði á árunum 1987-1993. Hafa j
58 samningar verið rannsakaðir og ■
var niðurstaðan sú að 53 þeirra stæð- ú
ust þær reglur sem þá giltu um há- p
mark opinbers stuðnings, 9%.