Þjóðviljinn - 13.11.1976, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJ6ÐVILJINN Laugardagur 13. nóvember 1976
UOÐVIUINN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR _
OG ÞJÓÐFRELSIS.
Útgefandi: Útgáfnfélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson
Umsjón með sunnudagsblaði:
Árni Bergmann
Útbreiðslustjóri: Finnur Torfi Hjör-
leifsson
Auglýsingastjóri: úlfar Þormóðsson
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Siðumúla 6. Simi 81333
Prentun: Blaðaprent h.f.
DANSKUR SENDIMAÐUR BRETA Á FERÐ
í fyrradag ,var loks borið upp á Alþingi
það samkomulag við breta um fiskveiðar
þeirra hér við land, sem islenskir ráð-
herrar féllust á úti i Osló þann 1. júni,
s.l.
Eins og menn muna átti samkomulag
þetta aðeins að gilda i sex mánuði, það er
i 182 daga. Þegar rpálið loks kom til af-
greiðslu á Alþingi i gær voru liðnir 162
dagar af þessum 182 og samkomulagið
hafði verið framkvæmt allan timann, —
aðeins 20 dagar voru eftir af samnings-
timanum.
Það er auðvitað ekkert annað en hreinn
skripaleikur, að afgreiða samningana á
Alþingi nú, þegar sá timi, sem þeir voru
miðaðir við má heita liðinn. Engu að siður
var fróðlegt að fá það endanlega staðfest,
að hver einasti þingmaður stjórnarflokk-
anna beggja lýsti samþykki sinu við gerð-
ir rikisstjórnarinnar i málinu, þegar at-
kvæðagreiðsla fór fram i fyrradag að við-
höfðu nafnakalli.
Þegar þetta er skrifað, degi siðar en
Oslóarsamkomulagið var samþykkt á
Alþingi, þá eru svo islenskir ráðherrar
enn á ný sestir að samningaborði um fisk-
veiðar breta hér eftir 1. des. n.k., þegar
fyrra samkomulag rennur út.
Hinn danski sendimaður, sem hingað er
sendur á vegum Efnahagsbandalags
Evrópu til að tryggja hér áfrámhaldandi
veiðar erlendra togara, — hann lýsir þvi
yfir i samtali við málgagn utanrikisráð-
herra íslands, Timann, — samtalið birtist
í gær, —, að hann sé hingað kominn ,,til að
leita að grunni fyrir, framtiðarsamvinnu”. <
Nú er það sem sagt ekki neitt bráða-
birgðasamkomulag, sem er á döfinni,
heldur er stefnt að ,,framtiðarsamvinnu”
um nýtingu islenskra auðlinda, fiskimið-
anna við strendur landsins.
Já, ber er hver að baki, nema sér þróður
eigi. íslenskir ráðherrar hafa að úndan-
förnu ekki farið dult með vilja sinn til að
þóknast ráðamönnum breta og Efnahags-
bandalags Evrópu og til að framlengja
veiðiréttindi útlendinga hér.
Ráðherrarnir og nánustu vopnabræður
þeirra hafa verið mjög önnum kafnir i
dauðaleit sinni að einhverri átyllu, sem
hægt væri að flagga með framan i þjóðina
sem afsökun fyrir nýrri samningsgerð. En
þótt þeir hafi leitað nótt sem nýtan dag, þá
hafa þeir alls enga frambærilega átyllu
fundið. Allt talið um það, að vegna okkar
hagsmuna sé nauðsynlegt að komast að
samkomulagi um gagnkvæm veiðirétt-
indi, það felur i sér svo gagnsæjar blekk-
ingar, að fáir eða engir láta sannfærast.
Vitað er að þær eiiju veiðar, sem orð er á
gerandi, er islensk fiskiskip hafa stundað
innan 200 milna linu frá ströndum.Efna-
hagsbandalagsrikja, eru sildveiðarnar i
Norðursjó, en þar er nú svo ástatt um
sildarstofninn, að nefnd visindamanna á
vegum Alþjóðahafrannsóknaráðsins hefur
nýlega mjög eindregið lagt til, að þessar
veiðar verði stöðvaðar með öllu.
Það þarf enginn að láta sér detta i hug,
að sá danski sendimaður Gundelach, sem
hér ræðir við islenska ráðherra hafi upp á
eitthvað að bjóða okkur, sem komið geti i
staðinn fyrir það tjón, sem áframhaldandi
veiðar breta og annarra rikja Efnahags-
bandalagsins hér við land munu valda, ef
þær fá að lialda áfram.
Enginn slikur kostur er til. Það verða
menn að gera sér algerlega ljóst. Það vita
þeir Matthias Bjarnason og Geir Hall-
grimsson, þótt þeir reyni að villa á sér
heimildir með holtaþokuvæli um mögu-
leika okkar til veiða i Norðursjó, eða við
Grænland þar sem ördeyða rikir.
Sé gengið út frá þvi, að við islendingar
ætlum okkur að veiða álika mikið á næsta
ári og gert verður nú 1976, — þá er það
ljöst að alls enginn afli er afgangs fyrir
aðrar þjóðir, ef nokkurt minnsta mark á
að taka á ströngustu aðvörunum fiski-
fræðinga um yfirvofandi hættu á hruni
þroskstofnsins og fleiri helstú fiskistofna
okkar.
Allra sist er nokkuð afgangs, þegar
reiknað hefur verið með þeim afla, sem
þjóðverjar og fleiri útlendingar munu
taka hér árið 1977 út á samninga, sem þeg-
ar hafa verið gerðir.
Nýir samningar við breta nú væru þvi
ekki aðeins glapræði, heldur beinlinis til-
ræði við mikilvægustu undirstöður lifs i
þessu landi.
Það eru til þorp á íslandi i dag, þar sem
neyðarástand rikir nú þegar i atvinnu-
málum, þar sem þörfin fyrir togarakaup
er ákaflega brýn til bjargar. Rikisstjórnin
bannar ibúum sumra þessara þorpa að
koma sér upp togara til að bægja frá vá at
vinnuleysis og neyðar. Því er borið við, að
fiskistofnarnir þoli ekki fleiri togara.
Ætlar þessi sama rikisstjórn að gefa
bretum heimild til að hafa hér 24 togara
að daglegum veiðum ailt næsta ár, og
máske lengur? k.
Upplagsleyndin
bara á Mogga
Frétt Þjóðviljans um upplag
dagblaðanna hitti auman blett á
Morgunblaðinu. Dagblaðsmenn
brugðu skjótt við og ráku
skýrslur um prentun blaðsins i
marga mánuði framani
blaðamann Þjóðviljans. Enn
eru upplýsingarnar um upplag
Dagblaðsins einu tölurnar sem
hnekkt hefur verið. Morgun-
blaðið svarar með þvi að stað-
hæfa enn að það sé prentað i
rúmlega 40 þdsund eintökum og
ber svo fram kröfuna um að
opinbert eftirlit verði haft með
upplagi allra blaðanna.
Framkvæmdastjóri Morgun-
blaösins harðneitar hinsvegar
að veita Þjóðviljanum sams-
konar aðgang að prentunar-
skýrslum eins og Dagblaðs-
menn veittu. Hvað hefur hann
aö fela — má það ekki koma i
ljós hvað hefur verið prentaö af
Morgunblaöinu sl. þrjá mánuði?
Auðsjáanlega ekki.
Auvelt er nú að fylgjast með
upplagstölum þeirra blaða, ,
Visis, Timans og Þjóöviljans,
sem prentuö eru i Blaðaprenti.
Þær tölur liggja á lausu.
Dagblaðsmenn telja sig engu
hafa að leyna. Það er bara
Morgunblaðið sem þegir.
Tapað þúsundum
Ástæðan er augljóst. Fréttir
af útsölustöðum benda til þess
að Morgunblaðið hafi tapað þús-
undum áskrifenda frá þvi að
Dagblaðið hóf göngu sina.
Raunar benda öll sólarmerki til
þess að uppiagstölur Morgun-
blaðsins hafi um árabil verið
hærri i munni forsvarsmanna
þess en á teljara prentvélarinn-
ar. Það hafa fleiri en tveir stað-
hæft i eyru þess sem þetta skrif-
ar að á þeim árum, þegar
Morgunblaðsmenn sögðu blaðið
vera prentað i 36 til 40 þúsund
eintökum hafi teljarinn stöðvast
á 27 þúsund eintökum kvöld eftir
kvöld. Þetta voru menn sem
komu á prentsmiðju Morgun-
blaðsins á hverju kvöldi til þess
að sækja blöðin fersk fyrir
vinnustaði sina.
Fölsun eða upp-
lýsingaskylda
Það er mikið alvörumál að
falsa upplagstölur sér til
framdráttar á auglýsingamark-
aðinum. Það er þvi eölilegt að
Verslunarráö tslands skuli óska
eftir því að blöðin efni til sam-
starfs við það um að koma á
upplýsingaskyldu um upplag
dagblaðanna. Fyrir tæpu ári
reyndu auglýsingastofur að
hafa frumkvæði að samskonar
samstarfi, en málið sofnaði i
nefnd.
Jónas Kristjánsson tekur
máliö upp i forystugrein i
Dagblaðinu og segir:
,,í öllum nágrannalöndum
okkar eru tölur sem þessar
undir nákvæmu eftirliti óvil-
hallra aðila. Þar er unnt að fá
traustverðar tölur um prentað
upplag, tölu seldra eintaka,
fjölda lesenda á hvert eintak og
um skiptingu lesendahóps milli
kynja, kynslóða og tekjuhópa.”
Og ennfremur:
„Dagblaöið svaraði um hæl
bréfi Verslunarráösins og fagn-
aði eindregið frumkvæði ráðs-
ins.
í svari Dagblaðsins stóð
m.a.: „Dagblaðið villtaka þátt i
samstarfi um þetta og er reiðu-
búið til að láta öll nauðsynleg
gögn af hendi.
Ég legg áherzlu á, að vandaö
verði til þessarar könnunar. Til
dæmis verði könnuð frumgögn
úr prentsmiðjum fyrir löng
timabil þar á meðal þau gögn,
sem skipting pappirskostnaðar
er byggð á.
Enn fremur tel ég eðlilegt, að
reynt verði með statistiskum
aðferðum aö finna, hve mikið
blöðin eru lesin og af hverjum.”
Allir grœða
á eftirliti —
nema Mogginn
Það ætti semsagt að vera
sjálfsagt að hægt væri að ganga
að þeirri vitneskju vísri, hvað
mikið er prentað af hverju
blaði, hve miklu keyrt á haug-
ana og hverjir lesa blöðin. Slik
vitneskja er ekki siður mikilvæg
fyrir ýmsa þjóðfélagsvisinda-
menn heldur en fyrir auglýs-
endur.
Þaö eru aðeins til „stikkpruf-
ur” á þessum vettvangi. Þær
hafa 'þó leitt i ljós t.d. að
Þjóðviljinn hefur helmingi fleiri
lesendur á hvert eintak heldur
en Morgunblaðiö. Liklegt er
einnig að siðdegisblööin hafi
svipað lesendahlutfall og
Morgunblaðið. Eintakafjöldinn
segir þvi ekki allt um hvað blöð-
in ná til margra, og þaðan af
siður til hvaða þjóðfélagshópa.
Hann er heldur ekki einhlitur
þegar meta skal áhrif blaða á
skoðanamyndun i þjóöfélaginu.
En hvernig sem málið er
skoðað (frá sjónarmiði auglýs-
enda, ritstjórna, þjóðfélagsvis-
indamanna eða annarra) hljóta
allir að græða á þvi að upplags-
tölur séu undir eftirliti — nema
kannski Mogginn. Og þar
stendur hnifurinn i kúnni — ekh
iHonmubltiöiö