Þjóðviljinn - 30.03.1985, Blaðsíða 10

TlMABÆR
DÆGURMAL
Rás 2 og sjón-
varpið hafa
brugðist
lifandi tónlist. Við það misstu
hljómsveitirnar tengslin við
áheyrendur sína og unglingarnir
fylktu sér ekki lengur um ákveðn-
ar hljómsveitir eins og áður hafði
gerst. Krakkarnir hættu að upp-
lifa lifandi tónlist. Við þetta
bættist þróunin í veitingahúsun-
um. Ef þú lítur í kringum þig
sérðu að þessir nýju staðir, t.d.
Broadway, Hollywood, Safari,
eru ekki sniðnir fyrir lifandi tón-
list. Þeir eru þannig byggðir að
fáir geta séð þá sem spila.“
Ási tekur undir með Jónatani
að unga fólkið sé orðið ónæmt
fyrir lifandi tónlist. „Ég hef farið
á tónleika í félagsmiðstöðvunum
og það er beinlínis leiðinlegt fyrir
tónlistarmennina. Krakkarnir
þekkja ekki fyrirbærið lifandi
tónlist. Þeir eru vanir að sjá
stjörnurnar sínar í vídeóinu og
Skonrokki en þegar þau koma á
tónleika vantar alveg þann
draumaheim sem skapaður er á
myndböndum. Þá missa þau
áhugann.“
Fjölmiðlarnir komu mjög við
sögu í ummælum þeirra sem
leitað var til. Hjá þeim hafa líka
orðið talsverðar breytingar.
Skonrokkið er orðið fastur liður í
lífi yngra fólks, margir horfa á
tónlist af myndböndum og Rás 2
hefur stóraukið framboðið á dæg-
urtónlist. En fyrst og fremst er-
lendri og í heldur takmörkuðu úr-
vali.
„Fjölmiðlarnir eru ákaflega
miðstýrðir og Rás 2 og Skonrokk
leika svo til eingöngu lög af vin-
sældalistunum", segir Jónatan
Garðarsson. „Þessir fjölmiðlar
hafa brugðist íslenskri dægurtón-
list. Fyrir áratug eða svo var
Rokkveita ríkisins fastur liður
dagskrá á sjónvarpsins en síðan
Hinrik Bjarnason tók við stjórn
Lista- og skemmtideildarinnar
hefur svo til ekkert verið gert
fyrir íslenska dægurtónlist. ís-
lenskar hljómsveitir fá í mesta
lagi eitt lag af og til í Glugganum.
Þessir miðlar hafa brugðist þeirri
frumskyldu sinni að ýta við bakið
á íslenskri tónlist. Hvað hefur
Rás 2 til dæmis oft verið með
beinar útsendingar frá tón-
leikum? Jú, það hafa verið örfáar
frá djasstónleikum, meira þó á
Rás 1, og svo tóku þeir upp Nor-
rokk konsertinn í fyrra og Stuð-
menn um áramótin. Þeir ættu að
gera miklu meira af þessu."
Engin
kynning =
engir peningar
FRUMSÝNING á stórmyndirmi
„Vígivellir” í Háskólabíói
Myndin er sannsöguleg og byggir á atburðum sem áttu sér stað í Víetnam, Kambódíu og
Thailandi um það leyti er syrta tók í álinn hjá herjum Suður-Vietnams og Bandaríkjanna og
uppgangur Rauðu Khmeranna var að hefjast í Kambódíu. Rakin er saga Dith Prah sem
vegna styrjaldarinnar verður að afneita uppruna sinum, yfirgefa heimili sitt í Kambódíu
og fara huldu höfði, en kemst að lokum í flóttamannabúðir í Thailandi við landarnæri
Kambódíu.
Mynd þessi hefur hlotið mikið lof gagnrýnenda, var útnefnd til 7 Óskarsverðlauna og hlaut
þrenn verðlaun: Besta kvikmyndatakan, besti leikari í aukahlutverki, og besta
hljóðupptaka. Einnig veitti breska kvikmyndaakademían myndinni fjölmörg verðlaun,
þ.á.m. titilinn Besta kvikmynd ársins 1984.
Rauði krossinn reisti flóttamannabúðir á landamærum Thailands og Kambódíu og þangað
streymdu hundruð þúsunda flóttamanna. Rauði kross íslands tók virkan þátt í þessu starfi
og hafa 16 fslendingar verið þar við störf frá upphafi.
Hver miði á frumsýninguna kostar 200 krónur sem er hærra verð en á almennum sýningum
- en allur ágóði af frumsýningunni rennur óskiptur til hjálparstarfs Rauða krossins.
Forsala aðgöngumiða er í Háskólabíói sunnudaginn 31. marsfrá kl. 14°°
ogmánudaginn 1. apríl frá kl. 16°°
Styrkið gott málefni! Rauði kross Islands
Bubbi Morthens: „Rás 2 sinnir
íslenskri tónlist sáralítið. Ein af
skýringunum er sú að þáttagerð-
armenn þurfa að útfylla skýrslu
um hvert íslenskt lag sem þeir
spila, miklu nákvæmar en um þau
útlendu. Það er því miklu
auðveldara fyrir þá að leika bara
erlenda tónlist.“ Því má bæta við
að þáttagerðarmenn hjá Rás 2
hafa kvartað yfir því að undir-
búningstími fyrir þáttagerð sé illa
launaður, það sé eiginlega bara
greitt fyrir þann tíma sem þáttur-
inn tekur í útsendingu.
Jón Gústafsson hefur að und-
anförnu verið með þátt á Rás 1
þar sem hann hefur kynnt nýja
• íslenska dægurtónlist. En það
gekk ekki þrautalaust að fá hann
samþykktan. „Ég fékk þáttinn
með því skilyrði að útvarpið þyrf-
ti ekkert að greiða þeim sem fram
koma í honum", sagði hann.
Jónatan segir að útvarpið beri
því við hve erfitt sé að ná
samkomulagi um greiðslur fyrir
beinar útsendingar, þær séu svo
dýrar. „Þetta er rétt að vissu
leyti. Félag íslenskra hljóðfæra-
leikara hefur fylgt rangri stefnu
gagnvart útvarpinu. Utvarp og
Bubbi Morthens og Utangarðs-
menn gáfu út ísbjarnarblúsinn.
„Bubbi reif allt upp, gaf dauðann
og djöfulinn í allar hefðir“, segir
Jónatan Garðarson.
Tilkoma Bubba setti allt í full-
an gang. í kjölfar Utangarðs-
manna risu upp alls konar bönd,
pönkarar, rafeindatónlist, hópar
sem sameinuðu tónlist og gjörn-
inga. Allt var leyfilegt. Það var
boðið upp á lifandi tónlist úti um
allt, en á Hótel Borg sló hjarta
þessarar nýju tónlistar. Hámarki
náði þessi bylgja árið 1981 og er
kvikmynd Friðriks Þórs Rokk í
Reykjavík besta heimildin um
það andrúmsloft sem þá ríkti.
En eins og nýja tónlistin birtist
snögglega var hún líka fljót að
staðna. Þegar kom fram á árið
1983 var allur vindur úr mönnum.
Nýjar hljómsveitir hættu að
skjóta upp kollinum í sama mæli
og áður, lifandi tónlist missti að-
dráttarafl sitt og Duran Duran
lagði hug og hjörtu unglinganna
að fótum sér. Hvers vegna?
Hver er
framsœkinn?
Bubbi Morthens: „Þetta má
rekja til margra hluta. Borgin
lokaði á lifandi tónlist og fram-
boð á stöðum þar sem hægt var að
troða upp minnkaði stórlega. Það
var líka dýrt að reka þessar
hljómsveitir. Og dópið átti sinn
þátt í hvernig fór.“
Ási í Gramminu: „Fólkið sem
stóð að þessari hreyfingu
breyttist. Tónlistin hætti að vera
ný og margt af því fólki sem kom
upp á þessum árum meinti aldrei
neitt sérstakt með þátttöku sinni,
það hreifst bara með. Svo þegar
nýjabrumið hvarf sneri það sér að
öðru, stofnaði heimili og eignað-
ist börn. Eldra fólkið, það sem
kennt er við 1968, kynslóðin sem
taldi sig framsæknasta fólkið í
tónlist, það brást pönkinu. Það
brást við eins og foreldrar þess,
fór á kaf í einhverja nostalgíu.
Núna situr liðið úr Glaumbæ á
Broadway og hlustar á Ríó tríó.
Erlendis voru aðrar aðstæður. í
Evrópu er mikið af innflytjend-
um frá 3. heiminum sem hafa haft
geysileg áhrif á þróun dægurtón-
listar. Þeir leggja grunninn að allt
öðrum straumum en hér geta
þrifist. Hér er músíklífið einlitt.“
Jónatan Garðarsson leitar
skýringar lengra aftur í tímann:
„Það má rekja þessa þróun aftur
til 1974 þegar skólastjórar fram-
haldsskólanna lokuðu þeim fyrir
sjónvarp eru fyrst og fremst
kynningarmiðlar þar sem ný tón-
list kemur sér á framfæri. Þess
vegna á ekki að gera háar pen-
ingakröfur á hendur þessum fjöl-
miðlum. Peningarnir koma á eftir
í plötusölu og á tónleikum og
böllum. En þeir koma ekki ef
engin kynning fer fram.“
Ási í Gramminu er þeirrar
skoðunar að öll tónlist eigi að
vera jafnrétthá í útvarpinu. „En
íslensk dægurtónlist hefur ansi
lítið pláss. Þetta byggist á gamalli
hefð og má rekja allt aftur til
fyrstu daga útvarpsins. Það hefur
alltaf verið afskaplega íhalds-
samur miðill. Menn höfðu von
um að með Rás 2 opnaðist ný leið
en sú hefur ekki orðið raunin. Ef
fólk vill ætti þó að vera hægt að
opna þá leið.“
Kúltúrgengið
og diskóliðið
Á öllum tímum er uppi hópur
fólks sem fylgist með nýjustu
straumum í menningarlífinu og á
það við dægurtónlist jafnt sem
önnur svið. Þetta fólk sótti Borg-
ina stíft meðan hún var og hét og
þaðan flutti það sig í Safari. Þessi
hópur er misstór, var æði fjöl-
mennur þegar mestur blóminn
var í tónlistinni easennilega held-
ur fámennari núna. Annar hópur
heldur sig að diskótónlistinni og
stundar staði á borð við Holly-
wood. Fremur litli kærleikar eru
með þessum hópum og ganga
glósur milli skotgrafa.
Þessi skipting hefur raunar
lengi verið við lýði þótt hún hafi
etv. skerpst til muna með ný-
bylgjunni. Hér í kringum 1970
skiptist fólk á milli Glaumbæjar
og gamla Sigtúns. Síðan fluttist
það í Klúbbinn og Tjarnarbúð.
Að undanförriu hefur línan verið
dregin milli Safari og Hollywood.
En nú hefur það gerst að þessi
lína virðist vera að riðlast.
Fyrir nokkru stóð Umbosskrif-
stofan Sóló fyrir hæfileikakeppni
söngvara sem tókst með miklum
ágætum. Undnakeppnin hófst í
Safari og hefðu menn ætlað að
framsækna poppgengið léti sig
ekki vanta heldur fylgdist með
nýjum sprotum á poppmeiðin-
um. En því var ekki að fagna.
Mæting var fremur slæleg og
undirtektir dauflegar. Þá brugðu
skipuleggjendur á það ráð að
flytja keppnina upp í Hollywood
og fóru úrslitin fram þar á efri
hæðinni. Þá brá svo við að húsið
var fullt út úr dyrum og fólk vel
með á nótunum.
Þarna skaut eitthvað skökku
við. Hvað olli? Bubbi Morthens:
„Hópurinn sem hefur sótt Borg-
ina og Safari virðist vera orðinn
eitthvað firrtur og ruglaður.
Hann kvartar undan því að ekk-
ert sé að gerast í íslensku poppi
en svo þegar tækifærið býðst að
styðja við bakið á nýja fólki í
bransanum bregst þetta fólk al-
veg. Fólkið í Hollywood var
miklu jákvæðara og þetta var nýtt
10 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 30. mars 1985
Laugarú