Dagblaðið Vísir - DV - 04.04.2002, Blaðsíða 12

12
Menning
FIMMTUDAGUR 4. APRÍL 2002
DV
Sif jaspell og hryðjuverk
- á fimmtándu norrænu kvikmyndahátíðinni í Rúðuborg í Frakklandi
Hollenska myndin Á reiki
(Drift) eftir Michiel van Jaar-
sveld varö hlutskörpust á nor-
rœnu kvikmyndahátíöinni í
Rúöuborg sem haldin var í
fimmtánda sinn dagana 13.-24.
mars. Hún hlaut aóalverólaunin
og einnig verðlaun fyrir besta
leik í kvenhlutverki. Aörar verð-
launamyndir voru um hinn
norska Elling eftir Peter Nœss
og danska myndin Et rigtigt
menneske eftir Áke Sandgren. -
Þessi úrslit komu nokkuö á
óvart því þaö var danska mynd-
in Point of View eftir Tómas
Gíslason sem virtist hafa einna
mestan byr í seglin á hátíöinni.
Bjuggust menn viö henni á verö-
launalistanum en þar var hún
víös fjarri. Engin íslensk mynd
var sýnd á hátíöinni aö þessu
sinni.
stúlkan sé í rauninni í
vitorði með hryðjuverka-
mönnunum sem hafa nú
kassann undir höndum
og búa sig undir að
sprengja einhverja bygg-
ingu i loft upp og lumi á
mikilvægri vitneskju
sem hún vilji ekki láta af
hendi. Að lokum er hún
á leiðinni í fangelsi til
langdvalar en virðist alls
ekki skilja það.
Sagan virðist ótrúleg
en leikurinn er svo góð-
ur og myndatakan svo
haglega gerð að hún
verður samt sannfær-
andi. I myndarlok finnst
manni að það eitt hefði
getað orðið stúlkunni til
bjargar að fá Groucho
Marx sem verjanda.
Hann hefði hér fengið
gott tækifæri til að beita
sinni fleygu röksemda-
færslu: „Þessi stúlka lít-
ur út eins og hálfviti,
hún talar eins og hálfviti
og hún lætur eins og
hálfviti, en, herrar mínir,
þið megið alls ekki láta það blekkja ykkur: hún
ER hálfviti."
Aukasýning á karlakórnum
Eins og málum er komið þykir imdarlegt að
þessarar myndar skyldi ekki hafa verið minnst
við verðlaunaveitinguna. Það var hins vegar
ekki eins óeðlilegt að önnur góð mynd, Sá vit
som en snö eftir Jan Troell, sem segir frá fyrstu
sænsku flugkonunni, skyldi fara fram hjá dóm-
nefndinni. Bæði gerist hún í fortið - flugkonan
fórst árið 1922 - og sögulegar myndir eiga ekki
upp á pallborðið hjá dómnefndum nú til dags og
svo var hún afskaplega sænsk. Svo mjög að hún
var að verulegu leyti töluð á skroliandi
skánsku. Hún veut sem sé eins ólík Á reiki og
frekast gat verið.
En áhorfendur virtust ekki að öllu leyti sam-
mála dómnefndinni því þeir gerðu góðan róm að
mynd Troells og Qykktust unnvörpum á kvik-
mynd sem alls ekki var i keppninni, norsku
heimildarmyndina Heftig og begeistret eftir
Knut Erik Jensen sem var sýnd á Kvikmynda-
hátíð i Reykjavík i haust sem leið. Hún fjallar
um norskan karlakór í norska smábænum Ber-
levág nyrst í Noregi og var norskari en allt sem
norskt er. Þaö þurfti að hafa aukasýningu á
henni.
Einar Már Jónsson, París
„Runaway Brideu
Myndin Point of View eftir íslendinginn
Tómas Gíslason, sem starfar í Danmörku, er
einnig í takt viö tímann, kannski enn meir en
höfundinn sjálfan gat órað fyrir þegar hann lét
fyrst smella í klöppunni. Þar segir frá danskri
stúlku sem kemur til Las Vegas til að láta pússa
sig saman við danskan kærasta sinn. En það
fýkur í hana undir athöfninni, hún hleypur burt
frá öllu saman í brúðarkjólnum og fyrr en varir
er hún komin í slagtog við fertugan mótórhjóla-
gæja sem nefnist Rock. Framhaldið er síðan
mjög svo hefðbundin „vegamynd" með alls kyns
skírskotunum af því tagi. Það eitt er frumlegt aö
mótorhjólagæinn hefur meðferðis dularfullan
kassa sem reynist vera sprengja ætluð hryðju-
verkamönnum. Eftir að hafa hlýtt á kolruglaða
orðræðu viðtakanda kassans, sem er greinilega
eins utarlega til hægri og komist verður í þá átt,
neitar hann þó að afhenda pakkann og hlýtur
fyrir vikið kúlu í gagnaugað.
Brúðurin fyrrverandi lendir í öruggri umsjá
lögreglunnar í Seattle og segir henni alla sög-
una. En sá ljóður er á ráði stúlkunnar að hún er
svo heimsk að slíkt er himinhátt yfír skilning
lögregluþjóncmna hafið! Hún lifir í einhverjum
ævintýraheimi með Kerouac og slíkum og er
hvergi í kallfæri viö veruleikann. Hinir borða-
lögðu vefengja því sögu hennar, þeir álíta aö
Á reiki er mjög í takt við tim-
ann eins og hann mjakast áleið-
is á meginlandinu og má vera að
það skýri verðlaunin. Hún segir
frá tveimur systkinum sem búa
ein saman í íbúð því móðirin er
horfln og faðirinn húkir alfar-
inn á geðveikrahæli. Systirin er fimmtán ára og
í skóla, bróðirinn er um tvítugt og stundar kaup-
sýslu. Hann hirðir úldið kjöt sem hann prangar
síðan inn á hamborgarasala á laun. Á kvöldin
drekkur hann bjór með félögum sínum sem virð-
ast hafa álíka fjörugt vitsmunalif og grænmeti; á
meðan þenur ærandi mótorhjólaakstur sig yfir
sjónvarpsskerminn og framkallar óp og öskur
yfir glösunum.
Bróðirinn vakir yfir systur sinni af mikilli af-
brýði en henni tekst samt að losa sig við mey-
dóminn með aðstoð föður vinkonu sinnar sem
er gamall og sjúskaður karlfauskur. Myndin
heldur áfram í sama stil með ívafi af sifjaspelli
og ofbeldi. Systirin hefur nægilega glóru í koll-
inum til að láta heilbrigðisyfirvöld vita um kjöt-
verslunina en gefur i skyn við bróðurinn að
uppljóstrunin sé komin frá karlfauskinum, föð-
ur bestu vinkonunnar sem ekki er vinkona leng-
ur. Að lokum liggur karlfauskurinn í valnum og
systkinin eru í vondum málum.
Þegar fréttamaður DV sá myndina morgun-
inn eftir verðlaunaveitinguna var salurinn hálf-
fullur af gömlum konum sem fylgdust með at-
burðum af miklum áhuga, ekki vantaði það, en
báru hana saman við ýmsar aðrar verðlauna-
myndir og sögðu að það væru sennUega einkum
dómnefndir sem væru „á reiki“!
Elllng og Kjell Bjami komnir í eigib húsnæbi
Per Christian Ellefsen og Sven Nordin í norsku verðlaunamyndinni Elling.
Dularfullur bassaleikari
- með Árna Egils og Niels Henning
Árni Egilsson. Niels Henning 0rsted Pedersen.
Þeir hafa stofnaö spennandi bandalag meö leynigesti.
Nýjustu fregnir herma að Ámi EgUs-
son bassaleikari hafi nýverið stofnað tU
bandalags með heimsfrægum djass-
bassaleikurum, þeim Wayne Darling,
bandarískum ofurbassa, og Islandsvin-
inum með langa nafnið, Niels Henning
0rsted Pedersen. Bandalagið er senni-
lega hugsað í stU við aðrar þrenningar
sem vakið hafa verðskuldaða athygli
víða um heim, svo sem tenórana þrjá,
o.fl.
Þessar kontrabassastjömur hittust í
nóvember síðastliðnum í Graz í Austur-
ríki, heimabæ Páls P. Pálssonar tón-
skálds! í Graz léku þeir inn á geisladisk
ásamt trommuleikaranum BUl Elgart
og píanóleikaranum Fritz Pauer.
Geisladiskurinn kemur sennUega út
seinni hluta sumars eða í haust.
Þremenningamir koma síðan tU með
að leika á tónleikum í Glasgow í sept-
ember næstkomandi, en í Skotlandi rik-
ir mikiU spenningur fyrir þeim félögum
og geisladiski þeirra. Ef ég þekki Áma rétt
verða tónleikar hér heima í leiðinni, enda upp-
lagt að koma við á íslandi ef leið þeirra liggur
tU Glasgow.
Djasslíf Skotlands er mjög blómlegt um þess-
ar mundir. Djasshátíðir eru haldnar víða um
landið yfir sumartímann og tónleikar með stór-
um stjömum djassheimsins ekki óalgengir. Ef
tU viU er djasslífið hjá Skotum einmitt lykiUinn
að fjölbreyttum uppákomum hér heima. TU
dæmis með því að fá stórstjömur á leið tU Glas-
gow eða Edinborgar tU að koma við og leika fyr-
ir okkur.
Bassaleikarana tvo, Árna og Niels Henning,
þarf vart að kynna fyrir íslenskum djassáhuga-
mönnum. Niels Henning 0rsted Pedersen er tal-
inn einn besti, ef ekki besti, bassaleikari í
heimi. Þessi ljúfi danski djassleikari hefur tekið
ástfóstri við ísland og komið hér ótal sinnum og
leikiö fyrir okkur.
Ámi EgUsson hefur á imdanfomum ámm
verið talinn framúrskarandi bassaleikari meðal
tónlistarmanna í Los Angeles. Árni er einn af
eftirsóttustu bassaleikurum í kvikmyndaverum
borgarinnar, þar sem hann hefur leikið og
samiö kvikmyndatónlist um áratugi. Ámi er
frábær djassleikari, eins og leikur
hans með „Útlendingahersveitinni"
hefur greinUega sannað.
Wayne Darling er í raun og vera
„leynigestur" hljómsveitarinnar. Ég
hef reynt að afla mér upplýsinga um
hann hér og þar, en án nokkurs árang-
urs. Það virðist enginn hafa heyrt
hans getið! Samt getur ekki verið að
hann sé neinn aukvisi i bassaleik fyrst
ofurbassar eins og Niels Henning og
Árni leika með honum.
Það verður því einstaklega spenn-
andi að heyra þremenningana leika
saman, hvort sem það verður á geisla-
diski eða á tónleikum í Reykjavík. Það
er ekki á hverjum degi sem tækifæri
gefst tU að heyra Áma og Niels Henn-
ing leika í sömu grúppu. Svo veit mað-
ur ekki hvað hinn dularfuUi Wayne
Darling kemur tU með að gera.
Ólafur Stephensen
P.S. Þegar ég var aö skrifa línurnar hér að ofan fékk
ég eftirfarandi uppiýsingar í tölvupósti og lœt þœr fara
hér á eftir sem eins konar eftirmála: Wayne Darling er
prófessor við Háskólann í Graz í Austuríki og yflrmað-
ur djassdeildar skólans. Hann er frá Iowa í Bandaríkj-
unum og spilaði m.a. meö Dexter Gordon, Joe Hender-
son, Stan Getz og Art Farmer. Svo spilaði hann í tvö ár
með Woody Herman-hljómsveitinni og var í bandinu
sem vann Grammy-verðlaunin („Giant Steps"). Wayne
Darling var bassaleikari Friedrich Gulda í 15 ár og spil-
aði með honum konserta, m.a. meö Berlínar Filharmon-
íunni og Nýju sinfóníuhljómsveitinni í Tokyo.
Crash í fimm ár
Breski listhópurinn Crash fagnar um
þessar mundir fimm ára afmæli sínu og
efnir af því tUefni tU yfirlitssýningar
um starfsemi sína í GaUerí Skugga,
Hverfisgötu 39 í Reykjavík, sem verður
opnuð í kvöld kl. 20. Við opnunina
munu breskir plötusnúðar úr hljóm-
sveitinni Earl Brutus sjá um tónlistar-
flutning og á eftir efnir Crash tU afmæl-
isfagnaðar á vínveitingahúsinu Sirkusi.
Crash varð tU á krá í King’s Cross í
Lundúnum í janúar árið 1997. Kjaminn
í hópnum eru Scott King og Matt
Worley og var markmið þeirra að skapa
andófsrödd gegn ráðandi viðmiðum í
breskri áuglýsinga- og fjölmiðlamenn-
ingu. í verkum sínum nýtir hópurinn
sér aðferðir og ímyndir fjölmiðlanna og
leitast þannig við að gagnrýna íjölmiðl-
ana innan frá. Meðal þátta sem Crash
hefur beint gagnrýni sinni að er hin
svonefnda „gauramenning" (New Lad
Culture) sem birtist m.a. í fjölda tíma-
rita sem hafa unga karlmenn að mark-
hópi sínum. Á sýningunni em graílsk
hönnunarverkefni sem Crash hefur birt
m.a. í tímaritum og á veggspjöldum í
því skyni að gagnrýna ímyndamótun
fjölmiðla með þeirra eigin aðferðum.
Sýningin stendur tU 14. aprU og er
opin miUi kl. 13 og 17 frá þriðjudegi tU
sunnudags.
Kyn og vísindi
Dr. Elvira Scheich, eðlisfræðingur og
stjómmálafræðingur við Tækniháskól-
ann í Berlín, heldur fyrirlestur á vegum
Hugvísindastofnunar og Heimspeki-
stofnunar á morgun kl. 12.05 í Nýja-
Garði, stofu 301. Fyrirlesturinn nefnir
hún „Gender and Science in West-
German Memory after WWIT (Kyn og
vísindi i vestur-þýskri vitund eftir síð-
ari heimsstyrjöld) og skoðar þar friðar-
hreyfmgu kvenna, baráttu hennar gegn
kjamorkuvopnum á sjötta áratugnum,
hvemig kjamvísindamenn komu að
þeirri baráttu og hvemig öU þessi bar-
átta litaðist af nýliðinni fortíð Þjóð-
verja.
Þetta er spennandi fyrirlestur sem
áhugamenn um vísindaheimspeki og
vísindasögu ættu ekki að láta fram hjá
sér fara.
Færeyskt mál
og menning
Stofnun Vigdísar Finnbogadóttur
stendur fyrir málþingi um færeyskt
mál og menningu nú í aprU í samvinnu
við íslenska málfræðifélagið, Nafn-
fræðifélagið, Rannsóknarstofnum KHÍ
og samtök móðurmálskennara.
Málþingið hefst á laugardagsmorgun-
inn kl. 11 á erindi sem færeyski nafn-
fræðingurinn Anfmnur Johansen held-
ur um færeysk mannanöfn í stofu 101 í
Odda.
9. aprU kl. 16.15 heldur Jógvan Mör-
köre, dósent viö Sögu- og samfélags-
deUd Fróðskaparseturs Færeyja, fyrir-
lesturinn „Samanbrotið-sam-
felagskreppan og politiska læran“ í
Odda, stofu 101.
10. aprU kl. 16.15 talar Zakaris Svabo
Hansen málfræðingur um færeyska
stafsetningu í Lögbergi, stofu 201.
11. aprU kl. 16.15 talar Vár í Ólavs-
stovu bókmenntafræðingur um stöðu
dönsku og færeysku í færeyska skóla-
kerfinu í Lögbergi, stofu 201.
17. aprU talar Martin Næs, rithöfund-
ur og bókmenntafræðingur, um
Heinesen og Laxness í tUefni 100 ára af-
mælis HaUdórs KUjan Laxness. Fyrir-
lestur hans nefnist: „Av Varðagötu á
Gljúfrastein" og verður haldinn í Há-
tíðasal Háskóla íslands kl. 16.15.
AUir eru velkomnir.