Vísir - 13.06.1979, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 13. júni 1979
1
a
i
i
i
3
I
f
I
1
3
3
1
1
1
I
I
i
1
3
3
3
3
I
a
i
i
i
i
i
i
i
§
i
i
i
VIÐHORF
BREYTAST
Þarna liggja þau islenzku kaupskipin, bundin við bryggjur, dag
eftir dag i nær 7 vikur. 1 Sundahöfn i Reykjavlk I Reykjavikurhöfn
(gömlu), Hafnarfjarðarhöfn. Hvað er á seyði? Hefur erlent rlki
lostið landið i hafnbann svo vér megum ei sigla?
ónei. Ástand þetta heigast af þvi að hér eru Islendingar sjálfstæð
þjöð og frjáls að stjórna sjálfum sér I riki slnu. Meðai hinna bundnu
skipa ber mest á hinum fögru skipum Eimskipafélagsins með hvitu
og bláu reykháfana.
Stofnun þessa skipafélags var bundin vonum þjóðarinnar til
eflingar sjálfstæðis hennar. Við tókum siglingarnar I eigin hendur
til þess að vera öðrum óháðir, svo ekki væri hægt að þrengja að okk-
ur með þvi að útlendingar réðu yfir siglingum til okkar iands og frá
þvi.
En nú? Hvernig er staðan I dag? Siglingarnar eru löngu komnar I
eigin hendur en nú notfæra innlendir aðilar sér þá staðreynd til þess
að þröngva samlöndum sinum tii hlýðni með þvi að banna allar
bjargir. Svo rækilega hefur dæmið snúist við að nú lltur þjóðin
helzta von tii erlendra leiguskipa til bjargar brýnustu hagsmunum.
Engum þykir neitt athugavert við þetta ástand. Verkföli eru talin
svo sjálfsagður hlutur.
Hvaö myndum við íslending-
ar segja við þvl ef erlent vald
beitti okkur slikum þvingunum,
hafnbannitilþessað koma fram
vilja sínum? Þjóöin myndi sam-
einast sem einn maður gegn
framandi ógnun. En nú er engin
utanaðkomandi ógnun við is-
lenzka lýðveldið sem gæti sam-
einaðokkur. Við erum einir Uti I
reginhafi og svo langt sem
augað eygir og lengra, langt
handan við sjóndeildarhringinn
er engin ógnun við Islenzka
þjóð.
Þess vegna getum við ekkert
gert annað en deila innbyrðis.
Stjórnvitur höfðingi hefði fyrr á
öldum i ástandi llku þvi sem við
nú sitjum í reynt að skapa
árekstra utanlands við út-
lendinga til þess að beina at-
hygli þegna sinna frá ástandinu
innanlands og fá þá til þess að
sameinast gegn ógnuninni. En
þessiráöeruokkur bönnuð. Við
erum ein i heiminum. Sam-
lyndið er okkar eina von.
Báðir aðilar leiksoppar
ástandsins
Þessar llnur eru eidti meintar
sem gagnrýni á farmenn sér-
staklega. Þeir hafa enga sér-
stöðu I sinu verkfalli fremur en
aðrir þrýstihópar þótt stöðvun
skipastólsins geri ástandiö I
þessum efnum augljósara og
sýni á táknrænan hátt þá hættu
sem sjálfstæð þjóð er i ef hún
lærir ekki að leysa mál sfn I
samlyndi. Sjaldan veldur annar
þá tveir deila er sagt. Ég held að
hvorugum sé um að kenna,
heldur séu báðir aðilar deilunn-
ar leiksoj^iar ástandsins I þjóð-
málum og valdabaráttu innan-
lands.
Lausn þessa vanda hefur
lengi látið á sér standa. Varla
getursakaðþóttég setji niður á
blað nokkrar hugleiðingar i
neðanmáls
Jóhann J.
ólafeson
skrifar
þeirri von að þær geti orðið lítiö
framlag til enn betri hugmynda
þeirra, sem betur eru til þess
færir að leysa þessi mál ef þeir
skyldu þá lesa þessar linur mi'n-
ar.
Þjóðin þarf að setja sér
markmið
Islendingar sem þjóö þyrftu
aö setja sér ákveðiö þjóöar-
markmið t.d. aö auka þjóðar-
tekjur um 7-9% á ári.
ASl og VSl ættu siöan að
koma á fót sameiginlegum
gerðardómi sem leysti vinnu-
deilur I ljósi þessa markmiðs.
sllkur dómstóll gæti tekið meira
tillit til þess framlags sem stétt-
ir eða starfshópar legðu fram til
aukningar þjóöarteknanna i
staö þess aö verölauna ávallt þá
hópa sem gert geta mestan
skaða með verkstöðvun sinni.
Núverandi kerfi er allt of nei-
kvætt.
En kjarabaráttan ein skapar
ekki allan vandann. Inn I öll
þjóðmál blandast valdabarátt-
Stefnuna i byggðamál-
um þarf að endurskoða
Breyta þarf um stefnu I
byggðamálum þannig aö fram-
lag byggðanna til aukningar
þjóðartekna sé sú visbending
sem farið sé eftir en ekki
væntanleg úrslit næstu Al-
þingiskosninga. Breyttar aö-
stæður í orkumálum koma hér
sterklega inn I myndina.
Endurskoða þarf afstööuna til
atvinnuveganna og hætta þessu
tali um undirstöðuatvinnuvegi
sem stundum eru einn, tveir eða
II
“SfeSfc'
an. Þetta leiðir hugann að
valdauppbyggingunni i þjóð-
félaginu. Kjördæmaskipuninni,
þingræðinu, byggðastefnunni
mikilvægi atvinnuveganna
o.s.frv. Allt er þetta breytingum
undirorpið. Menn ættu að koma
ófeimnir fram með nýjar hug-
myndir um þessi atriði og stuðla <
að breytingum og þróun til betri
vegar.
Brýnt að jafna at-
kvæðisréttinn
Jöfnun atkvæðaréttar er
brýnt úrlausnarefni. Er
nauðsynlegt að skipta tslandi I
mörg kjördæmi? Því ekki að
gera ísland að einu kjördæmi
Hér býr ein þjóð með eina trú,
eina tungu og eitt sjónvarp
o.s.frv. Sveitarfélög leysi
staðbundin mál.
Er nauðsynlegt að halda uppi
þingræði á sama hátt og áður?
Hér mætti breyta til t.d. mætti
kjósa forsætisráöherra sérstak-
lega eins ogforseta tslands. Það
mætti einnig láta Alþingi kjósa
forsætisráðherra til fjögurra
ára en hann myndi siöan til-
nefna ráðherra sem ekki væru
þingmenn en hefðu sérþekkingu
á þvi sviði, sem þeir eiga að
fjalla um. Alþingi gæti ekki vik-
ið forsætisráðherra frá. A þenn-
an háttyrðu rikisstjórnir fastari
i sessi og málefnalegri I störf-
um.
Ljóst er að mismunandi at-
kvæðisréttur og stefnan i
byggðarmálum, skapar mis-
ræmi sem veldur óróa á vinnu-
markaöinum á suðvesturhorni
landsins. Stöðugur tilflutningur
fjár frá þéttbýlissvæðinu rýrir
kaupmáttinn án þess að laun-
þegar skiiji orsakasambandið
og veldur aukinni verkfallsþörf.
Við tókum siglingarnar i eigin hendur til þess að vera öðrum óháðir,
svo ekki væri hægt að þrengja að okkur með þvi að útlendingar réðu
yfir siglingum tii Iands okkar og frá þvi.
þrir eftir þvl hver talar.
öll atvinna er undirstaða og
ómissandi framlag tii þess góða
llfs sem við lifum hér.
í frjálsu og opnu þjóðfélagi
finna menn nauðsynlegt jafn-
vægi sem gæta þarf til þess að
ná ákveðnum markmiðum t.d.
ákveðna aukningu þjóðartekna.
Hér sem annars staðar fer
fram barátta samyggju
(sodalisma) og sérhyggju eða
einstaklingshyggju (frjáls-
lyndis). Þeir fyrr nefndu hafa
lagt megin áherzlu á að verja
tekjum þjóðfélagsins til
nauðsynlegra grundvallarþarfa
svo sem húsaskjóls lágmarks-
tekna, menntunar og heilbrigöis
en hinir siðamefndu hafa lagt
meiri áherzlu á að afla tekna.
Þetta gæti verið ágætur grund-
völlur máiamiðlunar þessara
flokka þvi hvoru tveggja er
óhjákvæmilegt. Það veröur að
auðvelda mönnum að taka
áhættu án þess að glata grund-
vallargæðum þeim sem ég
nefndi og án þess að gera það á
kostnað þjóðfélagsins sem
heildar.
Hrópandi ósamræmi
Það er mikiö ósamræmi i þvi
að þeir sem vil ja leggja eigið fé i
hættu mega eiga von á þvi að
tapa öllum eignum sinum nema
rúmfötum og bókum. Aftur á
móti þeir sem leggja annarra fé
i hættu (frá Krisuvlk að Kröflu)
leggja ekkertl sölurnar. Hér má
eitthvað á milli vera. Þaö
veröur alltaf aö taka áhættu í is-
lenzku þjóöfélagi. Þótt margir
haldi þvi fram að tfmar hag-
vaxtarins séu liönir, er langt frá
því að svo sé hér á landi með
alla þessa ónýttu orku og mögu-
leika. Margir mannsaldrar
munu liða áður en hagvöxtur
hættir að vera mögulegur. Efni
er orka. Orka er efni. Hvenær
sem er geta nýir möguleikar
opnast.
• Mér er ljóst að ofangreindar
hugleiðingar eru um margt
ófullkomnar en aðalatriöiö er að
benda á nauðsyn þess að bleyta
upp forhertan hugsunarhátt og
gefa Imyndunaraflinu lausan
tauminn. Þegar öllu er á botn-
inn hvolft er Imyndunaraflið
einutakmörk mannlegra mögu-
leika.

Dönsku blaðamennirnir sitja hér hádegisverð aðHótel Börg Iboöi Ferðamálaráðs. Vísismynd GVA
Dansklr blaða-
menn í heimsókn
Hópur danskra
blaðamanna var ný-
lega á ferð hér á landi i
boði Ferðamálaráðs
Islands til að kynnast
íslandi almennt menn-
ingu þess, útflutnings-
vörum o.þ.h.
Aö sögn Lúðviks Hjálmtýs-
sonar formanns Ferðamálaráðs
voru þetta 19 blaðamenn frá
ýmsum stærstu blöðum Dan-
merkur. Þeir komu hingað til
lands 8. júní og fóru m.a. I ferð
austur fyrir fjall og svo til Akur-
eyrar þar sem skoðaðar voru
verksmiðjur SIS o.fl. Héðan
fóru svo blaöamennirnir að
morgni 12. júnl.
Lúövík sagöi hér hafa veriö
bæði um ritstjóra og sérhæföa
blaðamenn aö ræða og að ýmsir
þeirra hefbu sinnt Islandi vel f
blöðum slnum á liönum árum.
—IJ