Vísir - 20.06.1979, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 20. júni 1979
9
Erhægt að spara 1705,1 milljén kr. á að úrbeina kjöt til útflutnings.
Morgunblaðið birtir 12. þ.m.
frétt, frá Upplýsingaþjónustu
bænda, um að á fjórum fyrstu
mánuðum yfirstandandi árs
hafi verið fluttar á erlendan
markaö 2466 lestir af kindakjöti,
og að fram til 1. september sé
áætlað aö við bætist 1700 lestir,
eða samtals 4166 lestir.
Samkvæmt reynslu kjöt-
gerðarmanna eru um það bil
30% af hverjum dilkaskrokk
bein og sinar, það veröa þvl um
1250 lestir samtals af neihdu út-
flutningsmagni. Eins og málin
standa i' dag þá er kjöt að mestu
flutt út I frosnum skrokkum, en
það þýðir að i hverjum rúm-
metra i kælirými komast um
það bil 280 kg., en væri kjötið
flutt út úrbeinað, væri án efa
hægt að koma fyrir f sama rými
750 kg. Þetta atriði sem ber að
athugast nánar, og þar eiga
bændur sjálfir aö vera f forystu
en ekki einhverjir milliliðir,
neðanmŒls
sem sjaldan, bera hag þe.irra
fyrir brjósti.
tsienska kjötið feitara
Annað atriði i sambandi við
útflutning á islensku dilkakjöti,
þurfum viö að hafa f huga, og
þaöeraðflestar þjóðir, sem búa
sunnar á jarðkúlunni en við, eru
litið hrifnar af dýrafitu, og allra
sistaf lagskiptri fitu eins og hún
er mest áberandi i okkar kjöti.
Þetta verða markaðsleitarar að
hafa i huga, er þeir láta útbúa
kjöt til útflutnings, og opinberir
aðilar verða að stuðla að þvi að
erföafræðingar okkargeti unnið
að uppbyggingu sauðfjárkynja
er hæfa þeim mörkuöum er við
höfum i' hyggju að hasla okkur
völl á. Það er mjög sennilegt að
i okkar dilkakjöti sé um 12%
meirifita en margur Evrópubú-
in'n telur æskilegt, og á þeim
forsendum er óhyggilegt að
reyna að selja þeim kjöt okkar
ómeðhöndlað, það verður að
snyrta það þannig að það hæfi
viðkomandi markaði. Nú skul-
um við lita nánar á dæmið, án
þess að brjóta það til mergjar:
Heildarmagntilútflutnings 4166
lestir
-r bein og sinar 1250 lestir
fita 350lestir =. 1600lestir
Nettóútflutningur verður þá2566
lestír
Væri ofangreint magn flutt út
til Noregs, mundi sparnaður
verða um það bil 119,5 milljónir
kr., ef kjötiö væri flutt út úr-
beinað, og ætla má aö rikiskass-
inn sparaðist um 1585,6 milljón-
ir, eða samtals yrði sparnaður-
inn 1705,1 millj. kr. Auövitað
kemur þar á móti innlendur
kostnaður við úrbeinun, snyrt-
ingu og umbúðakostnaður, en sá
kostnaður kæmi að mestu leytí
innlendum atvinnumarkaði til
góða, eða sem samsvarar 40,92
kr. á hvert kiló.
Af beinum, sinum og fitu má
framleiða kjötkraft, og af bein-
um má fá beinmjöl, sem einmitt
inniheldur þau snefilefni er við
sækjumst eftir til að geta alið
upp heilbrigðan kvikfjárstofn.
Óskir neytenda verða
að ráða
Mér er ekki alveg ljóst hvaö
Gauksmýrarbóndinn átti við er
hann sagði aö bændaforystan
hefði brugðist bændum, en þó
hygg ég að aðalorsökin liggi i
þvi, aö bændur hafa ekki haft
manndóm i sér til að annast um-
breytingu framleiðslu sinnar á
sama máta og þeir hafa gert i
mjólkuriðnaðinum.
Okkur erkunnug sústaðreynd
að fiskiðjuver fóru ekki að fá
gott markaðsverö fyrir sina
vöru, fyrr en þau réttu sig eftir
óskum kaupenda og neytenda,
þ.e.a.s. senda vöruna beinlausa
og hringormssnyrta i þeim um-
búðum er kaupandi óskaöi eftir.
Og nú er svo komið aö aörar
fiskveiöiþjóöir sækjast eftir aö
selja sina framleiöslu undir is-
lensku merki.
Þeir aðilar er leita markaða
fyrir islenskt kjöt ættu að taka
þau mál fastaritökum, og réttar
ályktanir af reynslu annarra.
Sérkenni islenska
fóðursins
Staðreyndin um islenska
dilkakjötið er aö það er bragö-
best einmitt vegna þess að dilk-
arnir eru uppaldir við fóður á
svæði nærri heimskautsbaug.
Vitaskuld verðum við að varast
að ofbeita afrétti okkar, en fái
búnaðarsérfræðingar okkar
nægt fé til tilrauna, er enginn
vafi á aö þeim tekst að mynda
afgirt heimalönd með réttum
gróðri til beitar.
Arferöi skiptir búnað hér á
landi miklu,en eilltið er hægt að
byggja sig upp gegn áhrifum
erfiðra ára, t.d. meö þvi aö
geyma hey frá góöærum, en
ekki selja þaö úr landi, aö
óþörfu.
Við athugun á rannsóknum
þeirra Lauge Kochs og Hlyns
Sigtryggssonar á hafis kringum
Island, á timabilinu 1878—1971,
kemur i' ljós að is er landfastur
hér við land i 134 mánuði, eða i
15,1% af nefndu tlmabili, og I 54
mánuði á athafnatimabili
bænda, (mai —september), eða
i 10,9% af þvi timabili.
Það eru til ýmsir aðrir örðug-
leikar sem bændur hafa við að
striða, jarðskjálftar, eldsum-
brot og vatnavextir, en samt
hafa þeir skilað þessari þjóð
heilli Ihöfntalandi sitt uppruna-
lega mál, þvi það voru þeir sem
varðveittu málið. Ótaldar
pestir hafa herjað land okkar,
en pestin sem langskólagengnir
„doktorssynir” á mölinni o.fl.
stunda nú til dags gegn bændum
er ein hin allra versta og óbil-
gjarnasta, þvi hanaerekki hægt
að lækna með lyfjum.
ALLTAF SINNA
PENINGA VIHBI
Albert Engström setti á sin-
um tima fram þá kenningu, að
sama væri, hversu brenniviniö
væri dýrt, — það yrði alltaf
sinna peninga virði. Hér á landi
hefur þessi sænska kenning orð-
ið til þess, að f jármálaráðherr-
ar telja sérfærtaðhækka áfengi
ótakmarkað og langt umfram
það, sem verstu eiturlyfjasalar
selja sin lyf.
Afengishækkanir hafa undan-
fariðverið svo miklar, að dregið
hefur úr vinsölu en þess i stað
hafa menn snúiö sér að bruggi
og segir það sitt um okrið, að
menn vilja frekar vont vin og
vondan bjór úr bruggkútunum.
Þá er þess enn að geta, að
unglingar, sem ekki hafa aldur
til áfengiskaupa og búa við
áróöur hassista um skaðleysi
þess, gera sér það hreinlega I
sparnaöarskyni að reykja hass,
þviaðskammturinnþarermun
ódýrari en áfengið.
Frumvarp um einka-
sölu á sykri
1 vetur flutti fjármálaráöherra
frumvarp á Alþingi um að hann
fengi einkasöluleyfi á öllum
bruggefnum: og mætti hér eftir
ekki kaupa sykur og ger nema i
áfengisbúðum. Frumvarpið var
sagt Qutt tíl þess aö sporna við
bruggun i landinu, og var þvi
haldiðfram, að rikissjóöur hefði
tapaö ómældum fjárhæðum
vegna heimabruggs. Ekki var
þó þessi fullyrðing ráðherrans
studdneinum gögnum, — t.a.m.
lögregluskýrslum og ekki er vit-
að til þess að þess hafi verið
krafist að löggæslu væri beint
sérstaklega að bruggurum, eins
neöanmáls
Haraldur
og gert var i' eina tið. Þingmenn
voru hins vegar allir sammála
um að fólkið I landinu bruggaði
ómælt til þess að spara sér fé.
Fyrir atfylgi góðra manna tókst
að koma þessu frumvarpi fyrir
kattarnef.
Forleikur að áfengis-
hækkun
Meginástæöan til þess að þing-
menn treystust ekki til þess að
banna sölu á sykri og geri á
frjálsum markaði var sú, að
þeir óttuöust reiði fólksins I
landinu, ef ofurselja ættí það
duttlungum fjármálaráðherr-
ans um áfengisverð I landinu.
Og nú er komiö fram, að frum-
varpsflutningur ráðherrans var
fyrst og fremst til þess gerður
að losa rikissjóð viö óþægilegan
keppinaut og skyldi nú Gutti
setja ofan 1 orösins fyllstu
merkingu.
Fjármálaráðherra hefur nú
hækkað áfengi rétt fyrir 17. júni
tíl þess að ná til sln aukakrón-
um, og þaö er athyglisvert, að
hann hækkar ekki verðið á létt-
um vinum, þ.e. þeim vinum,
sem léttast er að brugga.
Hátt áfengisverð eykur
verðbólgu
Þeir, sem vinna sér inn meira
en til hnlfs og skeiðar, vilja
gjarna gera sér dagamun. Þeir
vilja bjóða heim til sin kunn-
ingjum og gefa þeim I staupinu,
fara út aö borða endrum og eins,
og fram eftir þeim götunum. Og
hvort sem mönnum llkar það
betur eða verr, þá skiptir
áfengisverð miklu máli i þessu
sambandi. Islendingar telja þaö
einna mestan kost viö suður-
lönd, aö þar sé áfengi ódýrt og
þar sé ódýrt að fara á matsölu-
staði og skemmta sér.
Hiö háa áfengisverð veldur
þvi, að menn gera meiri kaup-
kröfur en ella, þ.e.a.s. menn
hugsa sem svo: Þetta eru
sultarkjör sem ég bý við, — ef
ég býð nokkrum kunningjum
heim er ég I marga mánuði aö
jafna mig fjárhagslega.
Það segir sitt um okrið að fólk
vill heldur drekka vont vin og
bjór úr bruggkútum.
Rétt eins og bilar
Og það má raunar taka önnur
dæmi af öðrum hlutum en
áfengi til þess að sýna, að það
þarf ekki endilega að vera verð
á fiski og mjólk sem knýr á um
kauphækkanir. BIll er t.a.m. eitt
hið fyrsta, sem miðstéttarfjöl-
skylda i Bandarikjunum kaupir
sér, — þar er bfll hluti af per-
sónufrelsinu. Hér á landi eru
bilar taldir til munaðar og i stað
þessaöhaga tollun meðhliðsjón
af hagkvæmni bilsins t.d. spar-
neytni eða styrkleika, þá er
hugsað um það eitt að ná sem
flestum krónum af kaupandan-
um. A Islandi er bilaeign mjög
mikil og almenningur vill eiga
bfl. Af þvi' leiðir, að hann litur til
þess, hvort kaupið hans dugi til
að kaupa bil, þegar settar eru
fram kaupkröfur.
Kjaramál á tslandi snúast
nefnilega ekki um nauðþurftír
heldur lifsþægindi.
Einn hópur manna
sleppur
Kunningi minn einn benti mér á
þaö,að einn hópur manna slyppi
alltaf við skattpiningu fjár-
málaráðherrans, — það væru
bindindismennirnir. Þessi
kunningi minn sá enga ástæðu
til þess að láta templara sleppa
viö að gjalda sitt. Vildi hann
láta fjármálaráðherrann gefa
út áfengisbók á hvern mann I
landinu og væri þar sagt fyrir,
hversu margar flöskur af áfengi
hver yrði aö kaupa. Siðan yröi
fylgst með þessu vandlega og
gerð lögtök hjá þeim, sem ekki
keyptusér áfengi i samræmi við
fyrirmælin. Kunningi minn taldi
þetta lýðræöislega leið, að allir
yrðu saman látnir bera áfengis-
byrðarnar, rikissjóður væri
öruggur meö tekjur sinar og
áfengi yrði kannski eitthvaö
skaplegra I verði.