Morgunblaðið - 19.03.2002, Page 26

LISTIR
26 ÞRIÐJUDAGUR 19. MARS 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Vi› stöndum vi› skuldbindingar flínarwww.dhl.is fijónustudeild: 535-1100.
Nú getur DHL lofa› enn betri fljónustu. Me› DHL ertu öruggur um a› sendingin afhendist og fla› fljótt.
Ef flú velur DHL StartDay fljónustu getum vi› lofa› flér afhendingu fyrir klukkan 09:00 næsta morgun.
Ef fla› nægir a› sendingin sé afhent klukkan 12:00 flá getur flú vali› DHL MidDay fljónustu. fietta á vi›
um sendingar innan Evrópu.
Ger›u vel vi› flig og haf›u samband vi› okkur. DHL meira en bara lofor›.
Nú getum vi› lofa› afhendingu fyrr innan Evrópu.
fiarftu meiri tíma………
fiá höfum vi› betri lei›.
SÍÐASTA misseri hafa mikilsverð
atriði úr þróunarferli íslenzkrar
myndlistar opinberast hverjum þeim
er leið sína leggur í Listasafn Ís-
lands.
Vart hafði dyrum hinnar stór-
merku sýningar á verkum Gunnlaugs
Schevings verið lokað er við tók ann-
ar austur úr gullnámu íslenzkrar
málaralistar. Og hvort sem um tilvilj-
un er að ræða eða tilgangur að baki,
vekur sýningin áleitnar spurningar
um metnað þjóðarinnar við að jarð-
tengja ímynd sína út á við. Ekkert,
bókstaflega ekkert, mótar álit út-
lendra á fjarlægum þjóðum í jafn rík-
um mæli og jarðbundin menning
þeirra. Við verðum meira en varir við
það í sambandi við bókmenntaarfinn,
en sjónmenntaarfurinn á ekki í sama
mæli upp á pallborið hjá ráðamönn-
um þjóðarinnar, þeir eru læsir á bók
en ólæsir á myndverk, form, línu, liti
og inntak. Skarar enda ekki áhuga-
svið þeirra svo nokkru nemi. Afleið-
ingin er að útlendir, sem eru helstir
gestir safnanna dagsdaglega ásamt
ellilífeyrisþegum, eiga í mestu vand-
ræðum með að fóta sig á vettvang-
inum. Listasafn Íslands klætt marm-
ara og eðalviði í hólf og gólf vart
stærra að ummáli en samanlögð veit-
ingabúð Louisiana-safnsins í Humle-
bæk. Nefna útlendir myndlistar-
menn, sem kynnast vilja öllum
hliðum íslenzkrar myndlistar, það
gjarnan monthús. Alltof áberandi, að
ekki hefur verið hugsað um hina
brýnu þörf á að kynna íslenzka
myndlist á skilvirkan hátt, heldur
skyldi stásslegt útlit, soldánum og
stálbarónum samboðið, hafa forgang.
Ekki meira um það hér, en hver og
einn, sem sótt hefur þessar tvær sýn-
ingar heim, getur rétt ímyndað sér
þörf og vægi þess að slík verðmæti
séu á einum stað jafnaðarlega að-
gengileg innlendum sem útlendum
gestum, er þó einungis um lítinn
hluta safneignarinnar að ræða. Meira
um það fljótlega.
Jafnmargþætt úttekt og hér um
ræðir á skilið viðameiri umfjöllun en
mögulegt er að sinna í einfaldri list-
rýni, kallar meira á almennar hug-
leiðingar sem á brenna við og eftir
skoðun hennar, einnig að lesið sé sér-
staklega í einstök verk gestunum til
glöggvunar.
Sýningin er í senn fjölþætt og vel
fyrir komið, hefur yfir sér vissa stíg-
andi sem er sjaldgæft um slíkar
framkvæmdir í safninu, um eins kon-
ar samræmda skilvirkni að ræða.
Jafnframt enginn hjáleitur viðauki til
hliðar í gangi samtímis sem væri þá
eins og fleinn á heildina.
En málið er að gera þarf miklu
meira fyrir slíkar framkvæmdir,
þannig að þær séu lifandi allan tím-
ann, fjölmiðar eru að vísu í viðbragðs-
stöðu í upphafsreit en síðan ekki sög-
una meir, sem er ótækt í
nútímaþjóðfélagi þar sem hraði og
áreiti raska yfirsýn. Flest burtþurrk-
ast jafnharðan úr minni fólks ef ekki
er vikið aftur og aftur að einstökm
þáttum. Varðar þá miklu að hinir
mikilsverðari viðburðir, er skara
kjarna lífsins, gera okkur að þjóð, séu
vinsaðir úr kraðaðki fánýtisins. Þetta
gera fjölmiðlar ytra sér ljóst, einkum
stærri þjóðfélaga, minna til að mynda
á einhvern hátt af og til á hina mark-
verðari listviðburði meðan á þeim
stendur. Skiptir þá öllu að framreiða
bitastætt lesefni á læsilegan hátt án
þess að eitthvað æsilegt skuli að baki;
frægri mynd stolið, bilaður maður
hafi skvett sýru á ómetanlegt lista-
verk eða rist eftir endilöngu með
eggjárni. Þá er tími kominn til að
landinn velti fyrir sér, hvaða hvöt
liggi því til grundvallar, að milljónir
gesta fylla rými stóru heimssafnanna
ár hvert, seiða til sín fleiri gesti en
nokkrir íþróttaviðburðir. Ennfremur
að ekki er mögulegt að nálgast suma
myndlistarviðburði nema að tryggja
sér aðgang fyrirfram. Gestir sem
koma fljúgandi frá öllum kimum
heims jafnvel áminntir að hafa hér
vaðið fyrir neðan sig og sums staðar
mögulegt að tryggja sér aðgang á
ferðaskrifstofum um leið og flugmið-
inn er bókaður. Þó nærtækt að álykta
að hin varanlega og uppbyggjandi
ánægja eigi hér drjúgan hlut að máli.
Landsfeðrunum væri hollt að
reikna út óbeina ágóðann af þessum
framkvæmdum sem og listiðkun al-
mennt, trúlega mikil hætta á að
margur svitni þá reiknistokkurinn af-
hjúpar fáfræði þeirra í þessum efn-
um.
Um er að ræða sýningu á fjórum
nafnkenndum málurum sem í og með
sóttu föng í úthverfa innsæið, eða ex-
pressjónismann, sem er alþjóðlega
heitið á stílbrögðunum. Innsæið á hið
hlutvakta verður úthverft, þegar
ekki er farið nákvæmt eftir útlínum
þess, heldur skiptir stílfært inntakið
mestu, úthverfan markar þá huglæga
tjáningu á viðfangsefninu. Innsæi,
snögg og kröftug hughrif, umbúða-
lausar tilfinningar, hráleiki hins hlut-
vakta og skynkennd hvers og eins
ráða för. Pentskúfurinn er þá fram-
lenging beinna sálarhræringa og um-
búðalausra kennda gerandans. Sjálf
verkfærin handa á milli og ósjálfráð
viðbrögð gerandans hverju sinni ger-
ast gildir þátttakendur í sköpuninni,
varða í svo ríkum mæli veginn, að
vinnuferlinu hefur verið líkt við að
pensillinn, skafan eða önnur verkfæri
hugsi.
MYNDLIST
Listasafn Íslands
Opið alla daga frá 11–17. Lokað mánu-
daga. Til 14. apríl. Aðgangur 400 krónur,
ókeypis miðvikudaga.
MÁLVERK
NOKKRIR FRUMHERJAR
JÓHANNES KJARVAL/ FINNUR JÓNSSON/
JÓN ENGILBERTS/ JÓHANN BRIEM
„Huglæg tjáning /
máttur litarins“
Bragi Ásgeirsson
Jón Engilberts: Madam, olía á léreft 1935.