Morgunblaðið - 15.11.2002, Qupperneq 4

FRÉTTIR
4 FÖSTUDAGUR 15. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Vatnaskil – dagbókarsaga er
persónuleg skáldsaga Matthías-
ar Johannessen þar sem saman
fléttast skáldskapur og kaflar
úr dagbókum hans.
Í bókinni segir frá skáldi
sem komið er á eftirlaun en
eiginkonan starfar enn á elli-
heimili – þeim stað sem hann
óttast mest af öllu. Hann flýr
þá á náðir dagbókar sinnar er
birtir leiftur frá atburðum og
hugrenningum liðinna ára.
Matthías hefur um áratuga
skeið verið einn helsti rithöf-
undur þjóðarinnar. Eftir hann
liggur fjöldi ljóðabóka, sam-
talsbóka og leikrita, að ótöld-
um skrifum hans um bók-
menntir og þjóðfélagsmál.
Útgefandi er Vaka-Helgafell.
Bókin er 510 bls., prentuð í
Odda hf. Kápu hannaði Ragnar
Helgi Ólafsson.
Gunnar V. Andrésson
Matthías Johannessen
Ný skáldsaga eftir
Matthías Johannessen
NORSKA byggingarfyrirtækið
Veidekke hefur ákveðið að taka ekki
þátt í útboði Landsvirkjunar um
stíflu og gangnagerð við Kára-
hnjúka. Veidekke, sem er stærsta
byggingarfyrirtæki Noregs og
fjórða stærsta í Danmörku, var í
hópi fjögurra fyrirtækja, þ.e.
Skanska, Phil & Søn og Ístaks, sem
hugðust leggja fram sameiginlegt
tilboð í stíflugerðina.
Í þeim tilboðshópi eru því einungis
tvö fyrirtæki eftir, Ístak og Phil &
Søn. Öfugt við Skanska tók
Veidekke ekki þátt í tilboði vegna að-
rennslisganga.
Páll Sigurjónsson, forsjóri Ístaks,
segir að þegar unnið sé að sam-
keppnistilboði, sem Ístak geri nú,
ræði menn ekki um slíkt í fjölmiðl-
um, það sé alveg óskráð regla. Kai
Krüger Henriksen, einn forstjóra
Veidekke, staðfesti í samtali við
Morgunblaðið að Veidekke hafi hætt
við þáttöku.
Aðspurður hvort umhverfissjón-
armið hafi haft áhrif á ákvörðunina
segir Henriksen að horft hafi verið
til margra þátta en hann vilji ekki tjá
sig um hvað hafi ráðið úrslitum,
einkum af tillitssemi við þau fyrir-
tæki sem enn séu með í útboði
Landsvirkjunar.
„Þegar við sýnum áhuga á að taka
þátt í einhverju tilteknu verki bygg-
ist það á tilteknu mati af okkur hálfu.
Ef það koma upp aðstæður, áður en
tilboði er skilað, sem hafa viðskipta-
legar afleiðingar fyrir okkur getur
það þýtt að við kjósum að hætta við.
Slíkt gerist að vísu ekki oft en kemur
þó fyrir annað veifið,“ sagði Henrik-
sen. Spurður hvort brotthvarf
Skanska úr hópnum hafi sjálfkrafa
þýtt að Veidekke myndi hætta við
segir Henriksen að Veidekke hafi við
ákvörðunina litið á heildarmyndina
og út af fyrir sig beri ekki að líta á
hana sem viðbragð við ákvörðun
Skanska.
Þorsteinn Hilmarsson, upplýs-
ingafulltrúi Landsvirkjunar, segir
þetta ekki koma á óvart. Veidekke
hafi væntanlega komið inn í tilboðs-
hópinn með Skanska, sem Veidekke
starfi oft náið með, og fari þá einnig
úr honum þar sem Skanska hafi hætt
við. „Það eru enn fjórir hópar að
bjóða í stífluna og aðrennslisgöngin
og verður bara að koma í ljós þegar
tilboð eru opnuð hversu margir
bjóða í verkin.“
Veidekke býður
ekki í Kára-
hnjúkavirkjun
HÆSTIRÉTTUR sýknaði í gær rík-
ið af kröfu Alþýðusambands Íslands
um að stéttarfélögum þess væri
heimilt að efna til verkfalls þrátt fyr-
ir lög sem sett voru til að stöðva
verkfall sjómanna á síðasta ári. Taldi
Hæstiréttur að ekki væri rétt að
hnekkja því mati löggjafans að ríkir
almannahagsmunir hefðu verið fyrir
því að banna tímabundið þau verkföll
og verkbönn sem orsökuðu vinnu-
stöðvun á þeim tíma sem lögin tóku
gildi. Hins vegar var ekki fallist á að
almannaheill hefði krafist þess að
lagasetningin tæki til þriggja félaga
á svæðum þar sem vinnustöðvun var
ekki í gangi.
Hæstiréttur staðfesti með þessu
dóm Héraðsdóms Reykjavíkur frá
21. mars sl.
Hæstiréttur taldi, að með hliðsjón
af 2. mgr. 11. greinar mannréttinda-
sáttmálans, 2. mgr. 75. greinar
stjórnarskrárinnar og tilteknum al-
þjóðasamningum um félagsleg rétt-
indi sem líta mætti til við skýringar á
74. gr. og 75. gr. stjórnarskrárinnar
yrði 1. mgr. 74. gr. stjórnarskrárinn-
ar ekki talin fela í sér skilyrðislausa
vernd verkfallsréttar stéttarfélaga.
Hins vegar yrði að líta svo á að
samningsfrelsi verkalýðsfélaga og
beitingu verkfallsréttar mætti að-
eins skerða með lögum og því aðeins
að uppfylltum sambærilegum skil-
yrðum og í fyrrnefndu ákvæði mann-
réttindasáttmálans.
Hæstiréttur taldi, að hvorki yrði
séð að ákvæði mannréttindasáttmál-
ans eða umræddir alþjóðasamningar
útilokuðu að löggjafanum gæti verið
rétt að grípa inn í einstaka vinnudeil-
ur með lagasetningu né að löggjaf-
anum væri óheimilt að leggja tíma-
bundið bann við einstaka vinnu-
stöðvunum. Hins vegar yrði að gera
strangar kröfur til slíkrar lagasetn-
ingar.
Lagasetningin náði ekki
til þriggja félaga
Varðandi verkalýðsfélögin þrjú,
sem ekki áttu aðild að verkfallinu
þegar lögin voru sett, taldi Hæsti-
réttur ekki hægt að fallast á að al-
mannaheill hefði krafist þess að
lagasetningin tæki einnig til þeirra.
Því var fallist á kröfu ASÍ um að
Verkalýðsfélagi Snæfellsbæjar,
Verkalýðsfélaginu Stjörnunni í
Grundarfirði og Verkalýðsfélagi
Stykkishólms væri, þrátt fyrir um-
rædd lög, heimilt að efna til verkfalls
og að ákvörðun gerðardóms sam-
kvæmt sömu lögum ráði ekki kjörum
fiskimanna í þessum félögum.
Ríkið sýknað í Hæstarétti af kröfum Alþýðusambands Íslands
Ríkir almannahagsmunir fyrir
tímabundnu verkfallsbanni
IÐNAÐAR- og viðskiptaráðuneytið
hefur endurgreitt tæpar 63 millónir
króna, samkvæmt lögum um tíma-
bundna endurgreiðslu vegna kvik-
myndagerðar sem sett voru fyrir
tveimur árum. Alls hafa sex verk-
efni fengið endurgreiðslu, flest er-
lend. Verkefnin sem fengið hafa
endurgreiðslu eru kvikmyndirnar,
Tomb Raider, Mávahlátur, No Such
Thing, James Bond myndin Die
Another Day, sjónvarpsmyndin
Shackleton og heimildarmyndin
Reykjavík í öðru ljósi.
Valgerður Sverrisisdóttir iðn-
aðar- og viðskiptaráðherra, segir á
heimasíðu sinni, valgerdur.is, að
lagasetningin hafi verið hugsuð til
þess að örva kvikmyndagerð á Ís-
landi, ekki síst að laða að erlend
kvikmyndagerðarfyrirtæki. Þau
erlendu verkefni sem framleidd
hafa verið hér á landi hafi skilað
miklu í þjóðarbúið enda virðist
framleiðslukostnaður þeirra verk-
efna að jafnaði vera mun hærri en
innlendra.
Heildarframleiðslukostnaður
þeirra erlendu verkefna sem þegar
er lokið, sé um 445 milljónir sem
fallið hafi til við u.þ.b. 10 vikna tök-
ur á Íslandi. Tökur þessara erlendu
kvikmynda hafi að mestu leyti farið
fram á landsbyggðinni. Virðisauk-
inn sé því töluverður, þrátt fyrir
12% endurgreiðslu. Um 200 millj-
ónum hefur verið úthlutað á fjár-
lögum í þessu skyni og er gert ráð
fyrir 75 milljónum á næsta ári.
63 milljónir endurgreiddar
vegna kvikmyndagerðar
Morgunblaðið/RAX
James Bond-myndin Die Another Day er eitt þeirra erlendu kvikmynda-
verkefna sem fengið hafa endurgreiðslu frá iðnaðarráðuneytinu.
EFTIR að Írakar samþykktu skil-
yrði öryggisráðs Sameinuðu þjóð-
anna um vopnaeftirlit hefur hrá-
olíuverð lækkað mjög á heims-
markaði. Í fyrradag lækkaði fatið
af Brent-Norðursjávarolíu um einn
dollar og kostaði þá 22,70 dollara
og hefur olíuverð ekki verið lægra
í 8 átta mánuði.
Magnús Ásgeirsson, yfirmaður
innkaupadeildar Olíufélagsins/
ESSO, sagði í samtali við Morg-
unblaðið í gær að félagið fylgdist
náið með þróun á heimsmarkaði.
Aðspurður um hvort til greina
komi að lækka útsöluverð á bens-
íni segir Magnús að málið verði
skoðað gaumgæfilega á næstunni.
Enn hafi engar ákvarðanir verið
teknar.
Engin ákvörð-
un um lækkun
bensínverðs
TÍU ára afmæli Barents-ráðsins
verður fagnað með leiðtogafundi
forsætisráðherra landanna sex sem
eiga aðild að ráðinu í Kirkenes í
N-Noregi í janúar á næsta ári.
Miklar öryggisráðstafanir verða
viðhafðar vegna fundarins, sem
fram fer í strandferjunni Trollfjord.
Auk Íslendinga eiga Norðmenn,
Svíar, Finnar, Danir og Rússar að-
ild að ráðinu. Stefnir Davíð Odds-
son að því að sækja fundinn, að
sögn Ólafs Davíðssonar, ráðuneyt-
isstjóra í forsætisráðuneytinu.
Í frétt á norska fréttavefnum
Nordlys segir að alls sé búist við
um 200 gestum til Kirkenes, sem er
nyrst í Noregi alveg við rússnesku
landamærin en þar var ráðið ein-
mitt stofnað hinn 11. janúar 1993.
Auk forsætisráðherranna sex, er
framkvæmdastjórn Evrópusam-
bandsins og Grikkjum, sem þá
munu hafa tekið við formennsku
ESB, boðið til afmælisins.
Stærsta öryggisgæsluverkefni
lögreglu í N-Noregi
Segir Nordlys að þetta verði
stærsta öryggisgæsluverkefni sem
lögreglan í N-Noregi hefur fengist
við, en lögreglan í Kirkenes fær
liðsauka bæði frá Osló og frá ná-
grenninu, Vestur-Finnmörk og
Tromsø.
Barentsráðið kemur saman einu
sinni á ári og fjallar um umhverf-
ismál, tækni- og vísindasamstarf,
efnahagsmál, ferðamál, málefni
frumbyggja, mannvirki og mennta-
og menningarmál.
Viðbúnaður
vegna fund-
ar í strand-
ferju
♦ ♦ ♦
GRÉTAR Þorsteinsson, forseti Al-
þýðusambands Íslands, segir að
miklar líkur séu á að máli ASÍ gegn
ríkinu vegna lagasetningar á verk-
fall sjómanna í fyrra verði vísað til
Mannréttindadómstóls Evrópu.
Málið verði skoðað á næstunni með
lögmönnum og metið hvað verði
næsta skref. „Við erum mjög ósáttir
við þessa niðurstöðu,“ segir Grétar.
Alþýðusambandið stefndi ríkinu
og Samtökum atvinnulífsins og
krafðist þess að viðurkennt yrði að
stéttarfélögum innan raða hans
væri, þrátt fyrir ákvæði laganna
sem sett voru í fyrra um kjaramál
fiskimanna og fleira, heimilt að
efna til verkfalls. Einnig krafðist
ASÍ þess að ákvörðun gerðardóms
samkvæmt sömu lögum réði ekki
kjörum fiskimanna í þessum fé-
lögum.
Mjög ósáttir við niðurstöðuna