Tíminn Sunnudagsblað - 19.04.1964, Blaðsíða 15

hann hafði deilt um við dómstjórann
í Viðey. Ef til vill hvíldi hún ekki létt
á herðum séra Jóns um þessar mund-
ir. Hann hefur tæplega getað tekið
undir Magnúsi Stephensen og sagt:
„Skylda, glatt samvizkuboðorð.“ Og
það átti ekki mikinn hljómgrunn ’
liuga hans, upphafsvers sálmsins, sízt
úr því, sem komið var:
Tíð og líf gegnum ég fagnandi fer,
frjáls skunda vegferð, sem ætluð er
mér,
skerðir ei elli né ártal par
auðnu, sem hjartanu skenkt var.
Og að sáma brunni hefur líklega
borið, þótt meira væri lesið:
Sjái ég mæðunnar son líða neyð,
sorgunum hlaðinn og þjáðan, en greíð
hjálp mín hann frelsar, þá indæl hans
er
auga og hjarta glöð þökk mér.
Ó, hversu indæl minn ánægja barm
inntekur, hugsi eg: Nú sefa eg hans
harm.
Áður en hjálpa og eftir mig finn
eins og frá sjálfum mér numinn.
Séra Jón hafði alltaf haft illan
bifur á þessum versum, vegna þess
grobbs, sem honum þótti þar gæta-
Nú var að því komið, að hann fengi
að reyna á sjálfum sér, hve fjarri
sanni það var, að skyldan væri svo
léttbær og ánægjurík sem þar var
kennt.
Það var í rauninni ekki nein furða,
þótt sumum flygi í hug, að nú fæii
séra Jón að þreytast í embætti og
letjast í því stríði, sem hann háði.
Mörgum mun hafa þótt líklegt, að
hann vildi bregða á það ráð að fá
sér aðstoðarprest, svo að hann gæfi
dálítið hlíft sér, og menn, sem loki'ð
höfðu skólanámi, en ekki hlotið
vígslu, voru náttúrle'ga á varðbergi,
Einhvern tíma um haustið kom
maður að máli við ha,nn og spur/5i,
hverju hann myndi svara, ef skikk-
anlegur maður færi þess á leit, að
hann tæki sig fyrir kapellán og hugs-
aði sér lika að „biðja hann um ein-
hverja lifandi skepnu". Og ef til vill
hefur það ekki verið alls fjarri séra
Jóni að þekkjast þessa uppástungu.
Hann fór að sönnu gætilega í sakirn-
ar, en sagði samt, að þetta kynni aö
geta orðið, ef um Sigríði væri að
tefla — „þar sér þætti henni helzt
liggja á'því núna, þar þetta mótlæti
féll fyrir hana.“
Það má láta sér til hugar koma, að
þetta hafi borið á góma í annarri
hvorri brúðkaupsveizlunni, sem séra
Jón sat þetta haust — í Laufási eða
á Munkaþverá. Hitt er vandséð, hver
það hefur verið, er hafði hug á a'ð
gerast aðstoðarprestur séra Jóns, ef
hann fengi eina Möðrufellssystra með
í kaupunum. Þó voru ekki margir
TÍMINN - SUNNUDAGSBLAÐ
menn, sem biðu prestsembættis og
vígslu á þessum slóðum. Þrír koma
fyrst í hugann: Benedikt Þórarinsson
frá Múla, sem um þessar mundir var
skrifari Þórðar sýslumanns Björn"
sonar í Garði í Aðaldal, en vígðist
næsta ár aðstoðarprestur að Kirkju-
bæ í Hróarstungu, Halldór Björns-
son frá Garði í Kelduhverfi, er átti
heimili í Laufási og reisti tveimur
árum síðar bú í Fnjóskadal, en gerðist
síðan aðstoðarprestur í Laufási, og
Halldór Sigurðsson, prestssonur á
Hálsi í Fnjóskadal, er aldrei náði
embætti og varð síðar bóndi austur
í Loðmundarfirði. Ef til vill eru mest-
ar líkur til þess, að það hafi verið
séra Sigurður Árnason, faðir hans, er
reifaði þetta við séra Jón. En aldrei
kom til þess, að af þessum samning-
um yrði. Annaðhvort hefur séra Jón
horfið frá slíkri samningagerð, þegar
á herti, og gat afstaða Hákonar
Espólíns riðið þar baggamuninn, e'ða
sá, sem leitaði eftir aðstoðarprests-
starfinu og venzlunum við Möðrufells-
fólk, hefur ekki látið sér lynda að
þiggja Sigríði, svo sem fynr -"iiii
var komið.
IX.
Nú leið óðum að því, að Sigríð-
ur prestsdóttir legðist á gólf. Um
miðjan nóvembermánuð var ljóst, að
skammt myndi að bíða fæðingar,
þótt svo reiknaðist til, að hana ætti
ekki að bera að fyrr en nokkru síð-
ar. Hinn 16. nóvembermánaðar reið
faðir hennar að Möðruvöllum til þess
að jarðsyngja barn, er dáið hafði þar
í sókn, og mjög um svipað leyti var
Ijósmóðirin _ sótt. Það var Guðríður
húsfreyja Ólafsdóttir í Hvassafelli.
Sigríður virðist hafa komið hart
niður. Það var eins og drottinn hafði
sagt við hina fyrstu konu eftir synda-
fallið: „Mikla mun ég gera þjáningu
þína“. Hinn 17. nóvember fæddi hún
andvana barn. Faðir hennar tók dag-
bók þá, sem hann hafði skráð um
marga tugi ára, og skrifaði þar á
latneska tungu, svo að alþýða manna
gæti ekki gert sér orð hans að
flimti:
„Ó, fædcVi Sigríður fyrir tímann
dautt barn“.
En skugginn, sem verknaður móð-
urinnar hafði varpað yfir heimilíð,
var jafndökkur, hvort sem barnið
lifði eða dó — sárindin, sem hún
hafði valdið, jafnmikil
Sigríður afplánaði ekki sekt sína
með dauða barnsins, og hún var engu
nær því en áður að hljóta fyrirgefn-
ingu. Engin vorkunnsemi komst að.
Það hefur verið sögnum í Eyjafirði
fram á þennan dag, að önnur hvor
hinna flekklausu dætra prestsins, Guð
rún eða Álfheiður, hafi bent á barns-
líkið og sagt um leið við hina ber-
synclugu systur sína:
„Það er höfðinglegt, þetta“.
Það var föstudagur, er barnið fædd-
ist. Næsta sunnudag, hinn tuttugasta
og fimmta eftir þrenningarhátíð, var
messað á Grund. Sjálfur héraðspró-
fasturinn, Magnús Erlendsson á
Hrafnagili, kom þangað til messugerð-
ar, annað tveggja að ósk séra Jóns,
sem ef til vill hefur illa treyst sér
til þess að stíga í stólinn eins og á
stóð, eða af hugulsemi við hann.
Barn Sigríðar var jarðað eftir guðs-
þjónustuna. Þegar heim kom, skrifaði
Jón svolátandi athugasemd í prests-
þjónustubók sína:
„19- nóvember grafið andvana fætt
fóstur. Orsök þess dauða meinad:
undangangandi meinlæti móðurinnar.
Endurlífgunartilraunir allar möguleg-
ar gerðar af eiðsvarinni jordemóður
og þó forgefins".
Við vitum ekki, hvað séra Jón
hefur hugsað, þegar hann skrifaði
þessa athugasemd. En það mætti jafn-
vel láta sér detta í hug, að hér
hefði hann verið að slá varnagla við
hugsanlegum óhróðurssögum. Ekki
var loku fyrir það skotið að einhver
kæmi því á loft, að barnið hefði dáið
fyrir handvömm og hirðuleysi og
presti jafnvel verið ósárt um, þótt
það yrði ekki langlíft
X.
Sigríður í Möðrufelli stóð í óbætt-
um sökum. Hún hafði brotið gegn
foreldrum sínum, hneykslað söfnuð-
inn og syndgað svívirðilega gegn
guði. Frá slíku gat hún ekki komizt
án typtunar og yfirbótar.
Séra Jón hafið löngum tekið hart
á brotum sóknarmanna af þessu tagi,
og nú hlaut hann einnig að beita refsi-
vendinum við dóttur sína. Og þar
hafði hann fordæmi um það, hversu
mikilmenni kristninnar höfðu brugð
izt við, þegar svipaðar raunir steði-
uðu að þeim. Það var ekki unnt að
víkjast undan skyldunni, hversu þung-
bær sem hún var. Ekki hafði Brynjólf-
ur bi-skup Sveinsson látið slíkt veik-
lyndi henda sig, þegar Ragnheiður
einkadóttir hans, gerðist brotleg í
föðurgarði. Séra Jón átti í rauninni
ekki um neitt að velja: Hann varð að
festa dóttur sína á krossinn.
Það var ekki Ijóst, hvenær hann lét
til skarar skríða. En sjálfsagt hefur
hann ekki látið það dragast úr hömlu.
Ætla verður, að hann hafi látið hana
standa skriftirnar hinn fvrsta dag, er
á Grund var messað, eftir að hún
komst á fætur. En hitt er í minnum
haft, að mannmargt var við Grundar-
arkirkju, þegar sú athöfn fór fram.
Að því sinni þurfti séra Jón 'ekki
að ávíta fólk fyrir, að það léti
undir höfuð leggjast að sækja guðs-
þjónustu.
Það var siður-í Grundarkirkju sem
annars staðar, að fyrirfólk sæti á
351