Tíminn Sunnudagsblað - 19.04.1964, Blaðsíða 21

„Þú ert giftur, Páll.“
Er þá sagt að Páll hafi svarað:
i
Giftur ertu, gáðu að því,
} Galapín nokkur sagði,
hvorki sess né sænginni í
sést mín kona að bragði.
Þegar Páll rak Helgu sína burt
jneð ofstopa, er sagt, að hann hafi
kveðið:
Eigi skal greyið ganga,
gefa skal henni hest,
segja upp sambúð langa,
svo mun það fara bezt.
Hafir þú fornt á fótum,
fá skaltu skæðin ný,
gakktu hart á grjótum,
og ganaðu hátt í ský,
með bandvettlinga og staf,
farðu norður í Gýgjarfoss,
og sökktu þér þar á kaf,
sökktu til botns sem blý,
og komdu aldrei upp frá því.
Þá er hér ein smásaga um Pál,
sem lýsir honum að nokkru, því að
hann var talinn lögkænn maður og
í mörgum hlutum mikilmenni, þótt
blendinn væri og hjóllyndur, undar-
legur og mikillátur.
Það var eitt sinn, er hann var á
Reykhólum, að hann var á ferð und-
ir Jökli á skipi því, er hann flutti
á föng sín til Reykhóla. Þá var hon-
um samferða óvinur hans og kom
til kappsiglinga þeirra á millum. Á
vegi þeirra varð sker eitt, sem þurfti
að beita fyrir. Þótti Páli það krók-
ur, en Sigurður háseti hans varaði
hann við, að þeir stefndu á skerið.
Er þá sagt að Páll háfi kveðið vísu
þessa:
ítar sigla austur um sjó
öldujónum káta,
skipið er nýtt, en skerið er hró,
skal því undan láta.
Litlu síðar bar þá á skerið og brutu
skipið, og týndust nokkrir menn
Páls. Kom þá að sá, sem var með
Páli i kappsiglingunni, og spurði
hvort hann vildi hjálp þiggja:
„Þú gerir, hvort þér sóma þykir“,
svaraði Páll.
Maðurinn bjargaði Páli bónda og
mönnum hans og flutti þá til lands.
Páll settist aftur í skipið, sneri bak-
inu fram, en lét fætur hanga í sjó.
Þegar Páll var kominn að landi,
gengur hann að manninum, sem
honum bjargaði, rak honum vel úti
Iátinn kinnhest, og gaf honum um
leið 20 hundruð í jörð einni í sveit
inni með þeim orðum, að kinnhest-
inn skyldi hann hafa fyrir spursmál-
ið, er hann bauð honum björgun,
en jörðina fyrir björgunina. Skerið
heitir enn Pálsflaga og er nyrzt af
Gassaskerjum, norður af Elliðaey á
Breiðafirði.
Páll sýslumaður andaðist á Reyk-
hólum viku fyrir páska árið 1598, á
63. aldursári.
Til gamans rek ég nú ættir frá
Páli sýslumanni Jónssyni:
1* Ragnheiður Pálsdóttir átti Giss-
ur sýslumann Þorláksson á Núpi í
Dýrafirði, en hann var sonur Þorláks
sýslumanns Einarssonar á Núpi og
Guðrúnar Hannesdóttur hirðstjóra.
Einar, faðir Þorláks, var sonur Sig
valda langalífs Illugasonar og Ólafar
ríku Loftsdóttur á Skarði, Guttorms-
sonar, en skjaldarmerki Lofts var
valur með útbreidda vængi á bláum
feldi.
2. Jón sýslumaður Gissurarson á
Núpi átti Þóru, dóttur Ólafs sýslu
manns í Hjarðardal, Jónssonar sýslu-
manns, Ólafssonar sýslumanns, Guð-
mundssonar, Jón sýslumaður á Núpi
Gissurarson var hálfbróðir Brynjólfs
biskups Sveinssonar í Skálholti, því
að séra Sveinn Símonarson í Holti
átti Ragnheiði Pálsdóttur eftir að
Gissur sýslumaður hafði farizt í snjó-
flóði.
3. Séra Torfi Jónsson, prófastur í
Gaulverjabæ, átti Sigríði, dóttur
Halldórs lögmanns Ólafssonar. Mar-
grét kona Brynjólfs, og Sigríður, kona
Torfa, voru systur.
4. Ragnheiður Torfadóttir átti Jón
sýslumann í Einarsnesi Sigurðsson
lögmanns, Jónssonar sýslumanns Sig
urðssonar,-er allir voru í Einarsnesi.
Ragnheiður Torfadóttir ólst upp í
Skálholti hjá frænda sínum, Brynj-
ólfi biskupi, og voru þær Ragnheiður
biskupsdóttir og Ragnheiður Torfa
dóttir uppeldissystur. Báðar urðu fyr-
ir því óláni að eignast börn í lausa-
leik, sem þá þótti ganga glæpi næst.
Ragnheiður Brynjólfsdóttir átti barn
með Daða Halldórssyni, skólapilti í
Skálholti, og má segja, að ólán henn-
ar kostaði hana lifið. Ragnheiður
Torfadóttir átti lika barn með skóla-
pilti, Jóni, syni Sigurðar lögmanns.
Ragnheiður Torfadóttir og Jón unn-
ust hugástum og vildu eigast, en
Brynjólfur biskup þvertók fyrir að
gefa honum Ragnheiði, og fengu þau
ekki að eigast fyrr en eftir andlát
biskups. Var Jón þá orðinn sýslumað
ur í Borgarfjarðarsýslu, og hafði num
lð lög við Kaupmannahafnarháskóla.
5. Sigurður sýslumaður Jónsson á
Hvítárvöllum átti Ólöfu, dóttur Jóns,
sýslumanns á Eyri við Seyðisfjörð,
Magnússonar í Haga.
6. Rannveig Sigurðardóttir átti séra
Guðlaug Sveinsson í Vatnsfirði.
7. Ólöf Guðlaugsdóttir átti séra
Sigurð Þorbjárnarson á Rauðamel,
en liann var sonur Þorbjarnar rika
Ólafssonar-á Lundum í Borgarfirði
og Þórkötlu, dóttur Sigurðar sýslu
manns Vigfússonar í Stóraskógi,
Árnasonar sýslumanns í Bjamarhöfn,
en móðir Þórkötlu Sigurðardóttur var
Karítas, dóttir séra Guðmundar Jóns-
sonar á Helgafelli. Sigurður sýslu- ý
maður var áður rektor Hólaskiila í
tíð Steins biskups Jónssonar. .. ;
8. Guðlaugur Sigurðsson, bóndi á
Rauðamel og Hreimsstöðum í Borg--
arfirði, átti Höllu Rannveigu Jóns- . .
dóttur, prentara á Hólum, síð'ar á ^
Gufuskálum, og Elínar Kristínar Er.. -
lendsdóttur, en hún var dóttir séra
Erlends Vigfússonar á Þæfusteini.
Faðir hans var Vigfús Sigurðsson, "
lögréttumaður í Hjörsey á Mýrum, '
og móðir Sigríður, dóttir Guðmund .
ar Sigurðssonar lögmanns, Jónsson *
ar, og Guðrúnar yngri, dóttur Egg
erts sýslumanns Björnssonar á Skarði '•
á Skagaströnd og Valgerðar, dóttur ■-
Gísla lögmanns Hákonarsonar í •
Bræðratungu. En móðir Elínar Krist-
ínar var Halla, dóttir séra Sigurðai
prests Sigurðssonar í Holti í Önund- -
arfirði, Jónssonar, prófasts í Vatns- *
firði, Arasonar sýslumanns Magnús -
sonar í Ögri og Kristínar, dóttur Guð
brands Þorlákssenar Hólabiskups.
9. Ólöf Guðlaugsdóttir átti Magn-
ús Jónsson hreppstjóra og fræðimann ..
í Tjaldanesi, en hann var sonur Jóns
hreppstjóra Ormssonar í Króksfjarð-
arnesi og síðar á Kleifum í-Gilsfirði
og Kristínar, dóttur Eggerts hafn-,
sögumanns Ólafssonar í Hergilsey á
Breiðafirði.
10. Ketilbjörn Magnússon bóndi átti
Halldóru Snorradóttur, Árnasonar
dannebrogsmanns, Eyjólfssonar á
Arnastapa á Mýrum.
11. Árni Ketilbjarnar, áður kaup-
maður í Stykkishólmi, nú skrifstofu
maður, kvæntur Láru Þórðardóttur
Steindórssonar frá Stykkishólmi.
GLETTUR
Skyrgjöf béridans
Kona ein á Laxárdal í Húnavatns
sýslu, sendi bónda sinn, efnamann, að
heiman á hátíðisdegi með skyr í
dalli, er hann átti að færa örbjarga -
grönnum þeirra. Karli þótti þetta ó- ",
þarft tillæti við nágrannana, og vai
honum harla nauðugt að fara, þó að '
svo hlyti að vera. ý
Lækur rann við túnfót, og var vöxtr
ur í honum. Þar lét karl staðar numið, ’
hóf skyrdallinn á loft og steypti úr
honum í lækinn. Lét hann svolátanó* '.
reisupassa fylgja skyrinu:
„Ekki skulu nágrannai mínir fá
það, og ekki skal Sigríður min fá þaö •
aftur, en taktu við því andskot.
„Amsn — og hana nú“
Það var brúðkaupsveizla í Eyja- - •
firði, og brúðhjónin höfðu fengið Stef
án á Ánastöðum til þess að veita
henni forstöðu í sínu nafni. Þótti
honum hlýða að flytja dálitla tölu um
leið og hann bauð gestum að taka til
T 1 M I N N - SUNNUDAGSBLAÐ
357