Heimilistíminn - 10.04.1975, Blaðsíða 23

Hann veit vel, aft hann má ekki leika sér
að eidspytum. Ef tii vill gerir hann það til
að ieiða athygli móður sinnar að sér.
bamsins og telja sig vita betur, hvað
barnið vill eða vill ekki.
Hið sama gildir um tilfinningar. — Ég
er hræddur, segir barnið — Nei, þú ert
ekki hræddur, segja foreldrarnir. Barnið
fer snemma að vantreysta tilfinningum
sfnum og dómgreind. Fullorðið fólk, sem
þannig er alið upp, er hrætt við að láta
tilfinningar sinar í ljós, vegna þess að allt
er orðið svo ótryggt og ruglingslegt fyrir
þvi. I stað þess að telja barninu trú um
eitthvað, á að reyna að setja sig inn i
hugsanagang þess og spyrja: — Við hvað
ertu hræddur? Hvað get ég gert til að
hjálpa þér, svo þú sért ekki svona hrædd-
ur?
Beitið ekki börnunum
fyrir ykkur
Foreldrum verður að lærast að koma
hreint og beint fram við börnin, einnig
Þegar um er að ræða rifriMi, hótanir,
tviræða hluti, og allt það, sem annars er
farið með bak við lokaðar dyr. Barnið er
ttVjög næmt fyrir þvi sem fer fram milli
fúllorðinna.
— Stúlku, sem ég talaði við, var hegnt
meö þvi að láta hana fara inn I myrkvað
herbergi og standa þar, segir Ruth Iver-
sen. — Þar stóð hún og horfði á
sfjömumar. A eftir kom hún fram i stofu
°g hegningin og ástæðan fyrir henni var
ekki nefnd á nafn. En þetta óx og marg-
faldaðist i huga hennar og hélt áfram að
vera óútkljáð milli hennar og for-
eldranna.
Foreldrar eiga heldur ekki alltaf að
fara inn i annað herbergi, þegar þau
rifast. Þau eiga bara að muna að segja
barninu, að það sé ekki þvi að kenna, að
þau séu ósátt. Sektarkennd barna er
þroskuð og þeim hættir við að kenna sér
um ósætti foreldranna. Þjáning sú, sem
þvi fylgir fyrir barnið, verður ekki burtu
tekin og á ef til vill sinn þátt I þroska
þess. En það verður að gæta þess að
rlfast á réttan hátt, þegar barnið heyrir
til, vera ekki með dylgjur eða hæðni. Börn
þola illa hæðni.
Sumir foreldrar forðast að rifast og
beita þess i stað börnunum fyrir sig til
skiptis, þannig að þau verða ringluð og
vita ekki hvort þau eiga að standa með
öðru eða báðum, eða hvorugu. Afleiðingin
verður sú, að þau taka að gera i buxurnar,
væta rúmið eða taka að hnupla.
En foreldrar þurfa ekki alltaf að láta
undan. Stundum mega þeir segja sem
svo: — Nú verður það eins og ég hef sagt,
vegna þess að þeir geta ekki annað þann
daginn. En það má ekki gerast i hvert
skiDti. svo barnið verði óöruggt með sjálft
sig: Það er ekki það sama og láta alltaf
undan, vera alltaf reiðubúinn til að láta
barnið fá vilja sinn.
Það á heldur ekki að troða öllu inn i
höfuð barnanna. HÍutir eins og til dæmis
skilnaður, dauðsfall, eða að einhver fari i
fangelsi, þarfnast flókinna skýringa og
góðs sambands við barnið. Bezt er að
haga upplýsingunum i samræmi við aldur
barnsins og þroska. Tiu ára barn horfði á
skólasystkini sitt deyja i bilslysi. Móðir
spurði: — Hvað á ég að gera? I þannig
tilfellum er bezt að biða, þar til barnið fer
sjálft að tala um atburðinn.
— Ég hafði samband við fjölskyldu, þar
sem annað foreldrið hafði verið i fangelsi
fyrr á ævinni, heldur Ruth Iversen áfram.
f fjölskyldunni var unglingur. Atti að
segja honum frá því eða ekki? Ég
ráðlagði foreldrunum að ræða viö
unglinginn og þau tóku þvi vel. Arangur-
inn varð sá, að við það að allir i fjölskyld-
unni vissu leyndarmálið, hafði skapazt ný-
samstaða, þar sem allir vissu allt um alla.
En það er undir hverjum og einum
komið, hvernig bezt er að bregðast viö i
slikum tilfellum.
Takið þátt i vandanum
með barninu
Oft hef ég verið hissa á, hvers vegna
foreldrar, sem ekki geta fengið barn sitt
til að sofna, sitja ekki hjá barninu og
segja sem svo: —-Ég verð hjá þér og held i
höndina á þér, þangað til þú sofnar, en
mig langar að lesa á meðan. Þetta væri
merki frá foreldrinu, sem þýddi: — Ég er
hér og gæti þin, segir Ruth Iversen.
— Ég get ekki kvatt barnið mitt á
morgnana, segja margar mæður og
hlaupa út af barnaheimilinu, þegar barnið
snýr baki i þær. Betra er að segja við
barnið: — Ég sé að þér finnst það leiðin-
legt, en mér finnst það lika, en ég verð að
fara I vinnuna og kem aftur I kvöld. Það á
aö horfast i augu við vandann, i stað þess
að hlaupa frá honum. Þetta tiltekna dæmi
er aö visu ekki hættulegt, ekkert eitt er
það, en það getur verið hættulegt, ef for-
eldrar hlaupast alltaf á brott án þess að
skýra málin.
Litið barn, sem ekki vill i háttinn og
tekur I þess stað að tala um allt mögulegt
annað, er ef til vill hrætt. Ef vel er hlust-
að, má kannski komast að þvi við hvað
það er hrætt pg segja við það: — Liklega
ertuhræddvið að sofna, þvi að þig dreym-
ir stundum illa. Við skulum láta ljósið
vera kveikt. Þá hefur barninu verið sýnt
fram á, að einhver skilur það.
Þegar barn lokar sig inni i sjálfu sér, er
oft erfitt að vita, hvað gera skuli, eða
hvort eitthvað skuli gera. Þá er mjög
einfalt að spyrja barnið hreint og beint: —
Ég skil ekki hvað þú vilt. Viltu vera einn
H
Hún vill ekki borða. Kannske er hún södd,
kannske liður henni iila. En þaö getur Ilka
veriö merki þess aö hún fái ekki næga
eftirtekt aö eigin áliti.
23