Heimilistíminn - 10.04.1975, Blaðsíða 30

bUinn aö safna að mér svo miklu
drasli, að ég vissi ekkert, hvað ég átti
að gera við það, segir hann. Hann sker
einnig Ut i tré og hefur unnið það afrek
að skera Ut heimsins lengstu keðju, um
15 metra, Ur einum trjábUti.
Árið 1870 fannst gull á þessu svæði,
og bUðir gullgrafaranna uxu jafnt og
þétt og árið 1895 voru 10 þUsund íbUar i
bænum. Þarna voru nokkur hótel, ótal
skemmtistaðir og barir.
Arið 1902 hafði ibUum fækkað um
helming og Walter Chrysler tók að
selja hlutabréf i gullnámu, sem kölluð
var „Golden Reward Mining
Company”. Að þvi er Frank Weigele,
elzti karlmaður i Murray segir, opnaði
Chrysler aldrei neina námu, en tók
með sér hluíaféð og stakk af. Weigele
segir hann siðar hafa notað peningana
til að stofna Chrysler-stórfyrirtækið.
Kreþpan sem hófst með hruninu 1929
og hélt áfram næstu árin, kom illilega
niður á bænum. Margar námanna
voru lagðar niður eða seldar stórum
námafyrirtækjum, sem keyptu þær
ódýrt og biðu þess að verð góðmálanna
hækkaði, til að það borgaðisig að opna
námurnar.
Þegar kreppunni lauk, var keypt
risavaxin vél, sem ruddi burtu stóru
svæði við ána. Þar fannst mikið af
gulli, en landslagið beið þess aldrei
bætur.
Að nýju lifnaði yfir bænum, þegar
járnbrautin var lögð, en hún var varla
fullgerð, þegar flóð kom og skolaði
henni burtu og hún var aldrei endur-
reist. En bærinn dó ekki og tekjur
fólksins þar komu frá gull-, silfur-,
blý- og zinknámunum, auk viðar-
höggs.
Allt snýst um námurekstur
Það sem nú er aðalgatan, og hefur
alltaf verið, þar er talið að undir jörðu
sé ein auðugasta gullæðin, en enginn
hefur nokkru sinni grafið i götuna. Það
er einkennileg tilfinning, að ganga eft-
ir þessari gullgötu.
Weigele segir, að Roosevelt forseti
hafi þurrkað út bæinn. Forsetinn kom
á gullstaðli og fastsetti verðið 35 doll-
ara á únsu og siðan keypli stjórnin gull
og greiddi með silfri. Það var ágætt að
þvi frátöldu, að stjórnin greiddi með
silfurúnsunni á 71 cent, meðan verð
sömu únsu var fastsett einn dollar. —
Roosevelt eyðilagði peningakerfið,
þegar hann keypti gull fyrir silfur,
segir Weigele i kvörtunartón.
Astæðan ti) þess að Weigele hefur
ákveðið að eyða siðustu æviárunum
hér í Murray — eins og aliir hinir upp-
gjafa guilgrafararnir — er að „þegar
þú hefur verið námumaður alla þina
ævi, geturðu ekki sezt að i bæ, sem iifir
á landbúnaði, viðarhöggi eða ein-
hverju öðru. Ekki meðan þú hefur ein-
hvern til að tala við um námagröft.”
Það er það sem allt snýst um i
Murray. Frá hádegi til fimm að
morgni, situr roskna fólkið á kránni og
drékkur bjór og spjallar saman.
Weigele og flestir aðrir hafa stikað
út gullreiti I hæðadrögunum i kring og
um leið og snjóa leysir, fara þeir á
stúfana.
Þessa stundina eru svefnherbergis-
námurnar lokaðar vegna vatns úr
ánni, sem sfgur inn með meiri hraða
en hægt er að dæla þvi út aftur.
Brunadæla, árgerð 1900
Liza Stoner, 87 ára, og elzti Ibúi
Murray, þrffst vel núna. — Þetta er
eins og i gamla daga segir hún, þvi
fjölskylda hennar hefur búið þarna i
heila öld. — Eg elda mat, það er það
eina, sem ég get og mér dettur ekki I
hug að hætta þvi strax, segir hún.
í Murray eru 22 manneskjur undir 40
ára aldri. Flestir búa þarna af þvi for-
eldrar þeirra gera það og flestir starfa
við zink- eða blýnámurnar.
Þarna er skóli i einu herbergi. Kenn-
arinn, Jane Crosby, er 23ja ára og
kom frá Berkeley i Kaliforniu fyrir
þremur árum til að færa sig nær
náttúrunni og einföldum lifnaðarhátt-
um. Henni þykir vænt um nemendurna
sina niu að tölu og likar lifið ljómandi
vel i fábreytninni.
Þama þekkjast ekki afbrot, og
deiiumál eru jöfnuð á götunni. Næsti
lögreglustjóri er i Wallace, 45 minútna
akstur eftir krókóttum veg . Næsta
borg er Spokane I Washington, 240 km
frá Wallace. 1 Murray er ennþá
siökkvistöð, en tækin þar eru hest-
vagnar og handdælur, árgerð 1900. A
siðustu þremur árum hafa þrjú hús
brunnið til aWdra kola.
Murray liggur við malarveg, sem að
mestu er notaður af veiðimönnum á
leið á rándýraveiðar i Klettafjöllum.
En árlega koma einnig eftir veginum
1000 manns til að skoða námasafnið i
Murray. Búizt er við fleira fólki á
þessu ári, og þá einkum I leit að
góömálmum. Allir sem vilja geta
fengið lánuð sigti i búðinni hjá Lucille.
HffiGIÐ
Þaö er svolitið erfitt hjá honum þessa
dagana.
— Auðvitað flæðir út úr. Þú keyptir
biöndug, sem sparaði 40% bensfn,
kveikju sem sparar 40% og eitthvað
apparat sem sparar 30%....
30