Heimilistíminn - 28.10.1976, Page 7

Bækur
vetrarins
Eitthvað fram eftir vetri
birtir Heimilistiminn kafla
úr nýjum bókum, sem koma
út i haust og á jólavertiðinni
ásamt kynningum á þeim og
höfundum þeirra.
allt, sem þessi fátæki maður fékk, var
einn lax og hann ekki stór.
Næsta sumar þurfti þessi sami Eng-
lendingur aftur að koma bréfi suður. En
hann fékk engan sendisvein. Og varð þá
að fara sjálfur. Annars var það svo með
þessa ensku veiðimenn að, ef þeir lofuðu
einhverju, þá stóð þaö eins og stafur á
bók. Jafnvel þessi sviðingur, sem ég var
að segja frá, efndi allt, sem hann lofaði.
Svo er mér fortalið.”
Gunna heltti upp á könnuna. Og við
fengum okkur sopa. En svo segi ég:
„Hvernig er það annars. Heldur þii að
þessi Wilson, sem við vorum að tala uin
áðan, hafi veitt i Þverá i Borgarfirði.”
Gunna hugsar sig um en segir svó:
„Þaö er af og frá. Ég var hjá þeim hjón-
unum við Langá fyrsta sumarið, sem þau
voru á Islandi. Og hvorugt hafði komið
hingað áður. Þau munu hafa veitt i Langá
i tvö ár eða þrju sumur. En fóru svo til
Noregs og veiddu þar i mörg sumur. En
hvers vegna ert þú aö spyrja um þetta?”
„Það er af þvi, aö einn hylur i Þverá er
kallaður Wilson. Og nefndur eftir veiði-
manni, er svo hét. Þessi veiðistaður er á
landamerkjum Sámstaða og Gilsbakka.
Rétt þar sem Silungalækur fellur i Þverá.
Og það var þarna sem sá enski Wilson
glimdi við furðu stóran lax, eins og frægt
var um allt héraðið.”
„Eitthvað rámar mig i þetta. Sumir
héldu að hann heföi glfmt við nykur.
Segðu mér annars eitthvað um þetta.”
„Það skal ég reyna, Gunna mln. En
sagan er orðin gömul og hefur fariö
margra á milli og svo ert þú liklega ó-
kunnug þarna framfrá.
Einu sinni voru tveir Englendingar aö
veiða i Þverá fram á f jalli eins og sagt er.
Það er fyrir framan örnólfsdal. Þar er á-
in oftast kölluð Kjarrá og er það gamalt
nafn.
Annar þessara veiðimanna hét Wilson.
Fyrir framan Gilsbakkaeyrar er hylur í
ánni, sem Koddi heitir. Þetta er góöur
veiðistaöur en þó eitthvað breytilegur frá
ári til árs eins og gerist og gengur. Fylgd-
armaður þess enska var skólapiltur úr
Reykjavik. Hann varð siðar prestur. Ann-
að veit ég ekki um hann. Efast um, að ég
hafi heyrt hann nefndafn meö nafni.
Nú rennir Wilson I Kodda. Og fljótlega
tók stórlax fluguna. 1 fyrstu héldu þeir, að
þetta væri aðeins stórlax, en sáu brátt, að
þetta var ferliki. Stærri en Wilson hafði
áður séö og hafði þó veitt stóra laxa, bæði
I írlandi og Skotlandi. Stundum 40 eða 50
punda.
Laxinn hafði litla viðdvöl i Kodda en
strikaði með ofsahraða eftir grynningum
ogsmáhyljumofan i Kofastreng, sem er á
móti Gilsbakkaseli. Þarna kom sér vel aö
Wilson var ungur og fótfimur, þvi að hann
varð að hiaupa eins hrattog hann gat. Og
viða er stórgrýtt á þeirri leiö.
ÚrKofastrengæddi þessiskepna, hyl úr
hyl, ofan I stórlaxahyl. Þar hafði hún dá-
litla viödvöl.
En nú kom babb I bátinn. Þarna var þá
mikið af stóði. Hestar veiðimannanna
komustiþaðog allur hópurinn stökk fram
eyrarnar með hvii og rassaköstum. Nú fór
þá fylgdarmaöurinn að elta hestana. Hon-
um gekk ekki vel að ná þeim, þvi að
rauöa nótt var komin, er hann kom meö þá
aö Vighól. En þar höfðu þeir ensku bæki-
stöð sina. Þegarhannkom þangaö, þá var
Wilson ókominn. Nú varð þar uppi fótur
og fit. Enda voru liönir meira en tiu
klukkutimar, frá þvi að Ifærusveinninn
skildi viö Wilson við Stórlaxahyl.
Báöir fylgdarmennirnir og Englending-
urinn lögðu á stað. Og fóru eins hratt og
þeir gátu fram meö ánni. En þarna er
mesti óvegur.
Loksins, þegar ekki var langt aö hyl,
sem þá var kallaöur Lækjarfljót, sást, að
Wilson sat þar á steini.
Þegar þeir komu til hans var hann orð-
fár og staröi stöðugt á ána. En smátt og
smátt bráði af honum og sagöi hann þá
frá, hvað fyrir hefði komið.
Laxinn hafði dálitla dvöl i Stórlaxahyl
en strikaöi þaöan niöur ána og alla leið of-
an i Lækjarfljót. Klukkutfmum saman
þreytti Wilson laxinn þama I hylnum. En
smátt og smátt fór hann að þreytast og
þaö svo, að veiöimaðurinn fullyrti, að
hann heföi náð honum, ef hann hefði haft
ifæru. En henni hafði hann týnt á hlaup-
unum við að elta laxinn. Og þetta endaði
meö þvl, að laxinn fór af.
Siðan hefur hylurinn, þar sem Wilson
missti laxinn stóra, borið nafn þessa er-
lenda manns.
Gunna hafði setið orðlaus, prjónað og
hlustaö á söguna um stóra laxinn. En svo
segir hún: „Já, ég hefi heyrt talað um
þessa feikna skepnu áður. Og ég man vel
aö sumir héldu, að þetta hefði verið nyk-
ur. Enda er ekki annað sennilegra, sér-
staklega þegar hafteri huga, að nykurinn
Bókin, sem við kynnum i dag, er eftir Björn J. Blöndal
rithöfund i Laugarholti i Borgarfirði. Hún heitir „Svana-
söngur”, en framtiðin á eftir að skera úr þvi hvort þetta
verður siðasta bók höfundar. Hann er nú kominn nokkuð á
efri ár,fæddist 9. september 1902 i Stafholtsey. Björn hefur
lagt gjörva hönd á margt. Hann er búfræðingur að mennt,
var lengi bóndi og um skeið kennari.
Svo sem fram kemur i bókum hans er ást á dýralifi og
náttúru landsins, útilifi og veiðiskap honum i blóð borin.
Ritferill Björns J. Blöndals hófst 1949 en þá fékk hann
verðlaun fyrir ritgerð sem birtist i timaritinu Veiðimann-
inum. Siðan hefur hann skrifað margar bækur, sem flestar
fjalla um dýr, veiðiskap og útilif: Hamingjudagar, Að
kvöldi dags, Vinafundir, Vatnaniður, Lundurinn helgi,
Daggardropar, Vötnin ströng, Norðurá — fegurst áa.
Skáldsögur Björns eru tvær örlagaþræðir (’58) og Á
Heljarslóð (’70).
1 bók sinni „Svanasöng” fléttar Björn saman náttúru-
skoðun, þjóðsögum og veiðisögum, eins og kaflinn, sem hér
birtist sýnir, en hann er tekinn úr miðri bókinni. Setberg
gefur út Svanasöng Björns J. Blöndals.
7