Tíminn - 17.03.1989, Blaðsíða 7

Föstudagur 17. mars 1989
Tíminn 7
Guðmundur Bjarnason, heilbrigðisráðherra kynnir nýja þingsályktunartillögu um manneldis- og neyslustefnu:
Hyggjast ráða nokkni um
hvað við höfum í matinn
Tónlistarunnendur byggja
SEM ENDAST
„Á árinu 1990 skal heil-
brigðisráðherra láta gera
heildarúttekt á fæðuvenjum
þjóðarinnar þar sem fram
komi m.a. hlutdeild eins-
takra matvara í daglegri fæðu
fólks og magn einstakra nær-
ingarefna... . Á árunum
1990-2000 skal gera smærri
neysluathuganir í því skyni
að fylgjast með þróun neysl-
unnar. Skulu niðurstöður
slíkra athugana lagðar fyrir
Alþingi, í fyrsta sinn eigi
síðar en 1996.“
Þetta er ein af þeim aðgerðum
sem nýkynnt þingsályktunartillaga
Guðmundar Bjarnasonar heilbrigð-
isráðherra gerir ráð fyrir að stjórn-
völd beiti sér fyrir til þess að ná fram
ákveðnum markmiðum í neyslu og
manneldismálum á íslandi fram til
aldamóta. Ástæðuna fyrir því að
stjórnvöld hyggjast reyna að skipta
sér af því hvað er í matinn hjá
íslendingum útskýrði heilbrigðisráð-
herra á eftirfarandi hátt í ávarpi
þegar þingsályktunartillagan var
kynnt: „Reynslan sýnir að ríkulegt
framboð matvara er ekki trygging
fyrir æskilegri samsetningu fæðunn-
ar. Þetta hefur komið glöggt í ljós
meðal þjóða Vesturlanda þar sem
ýmis konar sjúkdómar, er tengjast
fæðuvali, aukast stöðugt þrátt fyrir
ríkulegt framboð matvæla. Því er
talin ástæða fyrir stjórnvöld að fylgj-
ast með neyslunni og beina henni í
heppilegri farveg með fræðslu og
kynningu og beitingu stjórnvaldsað-
gerða sem til þess eru fallnar."
Þingsályktunartillaga heilbrigðis-
ráðherra byggir á manneldismark-
miðum sem Manneldisráð hefur
mótað og eru í tillögunni tilgrein sjö
meginmarkmið í fæðuvali þjóðar-
innar:
1. Heildarneysla orkuefna sé mið-
uð við að viðhalda eðlilegri líkams-
þyngd.
2. Að því skal stefnt að auka
kolvetnaneyslu, einkum úr grófu
korni, kartöflum, grænmeti og
Framleiðendur ýmissar matvöru kynntu framleiðslu sina við það tækifæri að heilbrigðisráðherra kynnti þingsályktunartillögu um manneldis- og neyslustefnu.
F.v. Guðmundur Bjamason heilbrigðisráðherra, Pálf Sigurðsson ráðuneytisstjóri í heilbrigðisráðuneytinu, Unnur Stefánsdóttir verkefnisstjóri, Brynhildur
Briem, næringarfræðingur og dr. Stefán Aðalsteinsson búfjárfræðingur. Ttmamynd: Pjetur
ávöxtum, en draga úr sykurneyslu.
3. Að því skal stefnt að draga úr
heildarfituneyslu og að fitan verði
mýkri.
4. Að því skal stefnt að hvíta
prótein) verði áfram rífleg í fæði
slendinga.
5. Að því skal stefnt að draga úr
saltneyslu.
6. Áð því skal stefnt að D-víta-
mínneysla fari ekki undir ráðlagðan
dagskammt af D-vítamíni.
7. Stefnt skal að sem fjölbreytt-
ustu fæðuvali úr mjólkurmat,
kornmat, kartöflum, grænmeti og
ávöxtum, kjöti, fiski og eggjum.
í þingsályktunartillögunni eru síð-
an taldar upp fjölmargar aðgerðir
sem stjórnvöld beiti sér fyrir til að ná
þessum markmiðum og er neyslu-
könnunin sem að ofan greinir ein
þeirra aðgerða. Raunar er undirbún-
ingur fyrir neyslukönnunina þegar
farinn af stað og fjármagn fengist í
hana á þessu ári. Dr. Laufey Sigurð-
ardóttir næringarfræðingur hefur
verið ráðin til að sjá um könnunina
og bera á henni ábyrgð.
Þingsál'yktunartillaga heilbrigðis-
ráðherra og neyslukönnunin eru
áfangar í stærra verkefni, sem er
mótun og framkvæmd manneldis og
neyslustefnu sem kveðið er á um í
samstarfssamningi síðustu ríkis-
stjórnar og í málefnasamningi nú-
verandi ríkisstjórnar. í maí í fyrra
var skipaður samstarfshópur fimm
ráðuneyta og Manneldisráðs um
mótun slíkrar stefnu og sá hópur
skipaði úr sínum hópi sérstakan
framkvæmdahóp þriggja fulltrúa,
þeirra Páls Sigurðssonar ráðuneytis-
stjóra í heilbrigðisráðuneytinu,
Brynhildar Briem næringarfræðings
frá Manneldisráði, og dr. Stefáns
Aðalsteinssonar búfjárfræðings frá
landbúnaðarráðuneyti. Verkefnis-
stjóri var ráðin Unnur Stefánsdóttir
og hefur hún verið ritari beggja
hópanna.
Niðurstaða hópanna var sú að
deila verkefninu niður í nokkra
verkþætti og vinna þá í þessari röð:
1. Undirbúa þingsályktunartillögu
um neyslustefnu íslensku þjóðarinn-
ar. 2. Gera neyslukönnun. 3. Gera
áætlun um aðlögun neyslunnar að
markaðri neyslustefnu. 4. Geraáætl-
un um eftirlit með framkvæmd
neyslustefnu og mat á árangri.
Tveir fyrstu þættir þessarar áætl-
unar eru nú komnir á rekspöl. Heil-
brigðisráðherra sagði þegar hann
kynnti blaðamönnum þingsályktun-
artillöguna í vikunni að með tillög-
unni væri verið að stíga fyrsta skrefið
í viðamikilli aðgerð í manneldismál-
um hér á landi. „Ekki er ætlunin að
framfylgja neyslustefnunni með
boðum og bönnum, heldur jákvæðri
fræðslu og upplýsingum fyrir al-
menning og góðri samvinnu við þá
sem matvæli framleiða og einnig þá
sem flytja matvæli til landsins.“
Veganesti
Stuðningur við byggingu á tónlist-
arhúsi hefur aukist umtalsvert
undanfarið.
Nú þegar hafa tvö þúsund manns
bæst við þau tvö þúsund sem hafa
verið í samtökunum frá upphafi.
Frestur til að skila áskriftarlistum, í
söfnun stuðningsmanna sem farið
var af stað með fyrir nokkru, var
miðaður við fyrsta mars en hefur
verið framlengdur til loka mánaðar-
ins.
17. til 22. mars munu samtökin
standa fyrir hlutaveltu í Kringlunni
svokölluðu „Kringlukasti". Sam-
skonar hlutavelta var haldin fyrir
jólin og reyndist mjög vinsæl.
„Hvaladrottningin“
Sæmdin kalin sýnist dauð
síst mun alin lotning,
þegar galar græn og rauð
Gunna hvaladrottning.
Taugarsprungu, glenntistgin
greitt við stungu hverja.
Gremjuþunga gaf í skyn
Grœnfriðungaverja.
Hrópar morð og hreykir sér
hörð í orðabrauki.
Hringaskorðan bráðum ber
bœgsli og sporð að auki.
Jóhannes Benjamínsson
ÆVILANGT
FERMINGARBÆKUR
Fróóleiksnámur
sem aldrei þrjóta
ÖRLYGUR
ORN OG