Samvinnan - 01.06.1969, Blaðsíða 53

þá sök, að jafnskjótt og vopnahléð komst
á laust saman andstæðum Frakklands
og Bretlands, er legið höfðu niðri meðan
þessi ríki urðu að berjast saman upp á líf
og dauða. Með Frakklandi og Bretlandi
varð djúpstæður ágreiningur um það,
hvernig fara skyldi með Þýzkaland. Um leið
og sverð voru slíðruð hvarf Bretland aftur
til þeirrar stefnu, sem verið hafði því leið-
arljós um aldir: að ekkert eitt ríki yrði
annarra ofjarl á meginlandi Evrópu. í þessu
tilviki varð að sjá svo um, að Frakkland
yrði þar ekki allsráðandi að stríðinu loknu.
Bretar vildu svipta Þýzkaland öllum ný-
lendum þess og flota, herskipum og kaup-
skipum, þ. e. á þeim sviðum, þar sem Þjóð-
verjar höfðu seilzt til heimsvalda. En þeir
vildu ekki skerða um of aðstöðu Þýzkalands
í Evrópu. Það var ekki brezkt veglyndi við
sigraðan keppinaut, er réð því, að Lloyd
George vildi sýna Þýzkalandi linkind, held-
ur brezkir heimsveldishagsmunir.
Afstaða Frakklands markaðist af minni-
máttarkennd gagnvart hinum volduga og
herskáa granna í austri. Tvisvar á hálfri
öld höfðu Þjóðverjar gert franska grund að
orustuvelli. Þeir höfðu mikla yfirburði að
því er varðaði iðnaðarmátt og þó einkum
mannafla. Það var því skýlaus krafa Clem-
enceau og franska herforingjaráðsins að
sauma svo að Þjóðverjum, að þeir gætu
aldrei framar farið með her inn í Frakk-
land. Því fleiri lönd og héruð sem tekin
voru af Þýzkalandi því betur mátti jafna
mismuninn á mannafla Fi’akka og Þjóð-
verja. Því var það krafa Frakklands að
losa öll þýzk héruð vestan Rínarfljóts úr
tengslum við Þýzkaland, gera þau að sjálf-
stæðu ríki undir hernaðarlegu eftirliti
Frakklands og bandamanna þess.
Þessi krafa vakti ofboð og skelfingu bæði
hjá Wilson og Lloyd George og eftir harð-
vítugar deilur urðu Frakkar að falla frá
henni, en um stund virtist draga til fullra
vinslita með Bandamönnum.
í friðargerðinni við Þýzkaland var því
lýst yfir, að Þjóðverjar bæru einir sök á
heimsstyrjöldinni — og hefur sögulegum
sannleika sjaldan verið nauðgað jafn blygð-
unarlaust. Þjóðverjum var gert að greiða
bætur fyrir allt það tjón, er þeir höfðu
unnið á óbreyttum borgurum Bandamanna
á stríðsárunum — upphæðin var ekki nefnd
í samningnum, en síðar var hún ákveðin 32
milljarðar dollara, en í reynd greiddu
Þjóðverjar ekki nema örlítinn hluta af
þessari risaupphæð, sem var hvort tveggja
í senn: fáránleg og ógreiðanleg. Þýzki her-
inn var takmarkaður við 100.000 manns,
honum voru bönnuð öll þungavopn, þar með
taldar flugvélar. Flotinn mátti ekki vera
nema sex herskip, en kafbátar bannaðir
með öllu. Bandamenn skyldu hafa hersetu
í Rínarhéruðum um 15 ára skeið, og lengur,
ef nauðsynlegt væri talið, en þrjátíu mílna
breitt svæði austan Rínarfljóts skyldi vera
án hers og vopnabúnaðar. Þessi síðasttöldu
ákvæði voru gerð til þess að friða Frakka,
er þeir gengu frá kröfu sinni um að losa
Rínarhéruðin frá Þýzka ríkinu. En til frek-
ara öryggis lofuðu hin engilsaxnesku ríki
að koma Frakklandi tafarlaust til hjálpar,
ef það yrði fyrir árás frá Þýzkalandi.
Frakkar höfðu upphaflega krafizt þess,
að Saarhéraðið yrði innlimað Frakklandi,
þótt alþýzkt væri. Þessu fengu þeir ekki
framgengt, héraðið var um stund ( 15 ár)
lagt undir stjórn Þjóðabandalagsins, en
Frakkar máttu hirða nytjarnar af hinum
miklu kolanámum þess. Héruðin Eupen og
Malmedy voru innlimuð Belgíu, Elsass-
Lothringen hvarf aftur til Frakklands, enda
hafði það verið talið eitt sjálfsagðasta
stríðsmarkmið Bandamanna. í Slésvík var
sjálfsákvörðunarréttinum beitt og hurfu
norðurhéruðin aftur til Danmerkur eftir
að almenn atkvæðagreiðsla hafði farið
fram.
Mestur var þó landamissir Þjóðverja í
austri. Eftir byltinguna í Rússlandi og eftir
að Rússar drógu sig út úr stríðsleiknum
höfðu Bandamenn talið það eitt af stríðs-
Leiðtogar sigurvegaranna á Versala/undinum. Mið-Evrópa eftir
Frá vinstri: Lloyd George forsœtisráðherra fyrri heimsstyrjöld.
Breta, Orlando forsœtisráðherra ítala, Cle-
menceau jorsœtisráðherra Frakka og Wilson
Bandaríkja forseti.
CENTRAL EUROPE
AFTER WORLD WAR I
------ Pre-wsr Boundaries
——- Post-war Boundaries
t- German Losses
Russian Losses
U Bulganan Losses
V////X The Former Austna Hungary
U. S. S. R.
(RUSSIA)
53