Andvari - 01.10.1965, Page 95

ANDVARI
HENRY GEORGE OG „EINFALDI SKATTURINN
185
en hinn síðar nefndi gerði ráð fyrir, að
ríkisvald yrði smám saman óþarft og
hyrfi úr sögunni. Stuðningsmenn beggja
áttu samstöðu gegn ríkjandi ástandi, en
úr því skildu leiðir. Henry George kall-
aði kenningar Bellamys „loftkastala með
skýjabólstur að undirstöðu".
Ekki sízt vegna útkomu þessa rits þótti
georgistum nauðsynlegt að endurskoða
baráttuaðferðir sínar, þótt stefnan héld-
ist óbreytt. Þeir þjöppuðu sér saman enn
á ný og tóku upp kjörorð, sem þeir voru
gjarnan kenndir við síðan: „Einfeddan
skatt!" Henry George átti reyndar ekki
sjálfur þá bugmynd að gera þessa
grundvallarkröfu að kjörorði, heldur einn
skeleggasti stuðningsmaður hans síðan
1881, Thorpas Shearman, lögfræðingur.
Hins vegar féll í hlut upphafsmanns
kenninganna að útskýra það, sem í því
fólst. Um eins árs skeið skrifaði hann
hverja forystugreinina á fætur annarri í
Standard um „einfaldan skatt“. Ein skil-
merkilegasta greinin birtist 2. marz 1889,
þar sem hann taldi kjörorÖið aðeins leið
að lokatakmarkinu, mannlegu frelsi.
„Við viljum eins lítið af sköttum og unnt
er, sem allra minnstar hömlur á því full-
komna frelsislögmáli, er leyfir sérhverj-
um einstaklingi að gera það, sem hon-
um sýnist, meðan hann skerÖir ekki rétt
annarra einstaklinga til hins sama“.
Félög þau, er georgistar tóku að mynda
árið 1888, voru yfirleitt kennd við „ein-
falda skattinn". Thomas Shearman hafði
forgöngu um fyrstu félagsstofnunina,
Manhattan Single Tax Club. 1 árslok
1889 voru þau orÖin 131 að tölu: 22 í
New York-fylki, 14 í Óhió, 13 í Pennsylv-
aníu, 12 í Massachusetts, 9 í New
Jersey, 6 í Indíana og 5 í Ulinois, Iowa,
Colorado og Kaliforníu hverju um sig.
Hreyfingin fylgdi þannig í aðalatriÖum
40. breiddargráðu og naut frekar fylgis
í iðnaðarfylkjum en landbúnaðarbyggÖ-
Axel Dam.
um. Hin félögin voru á víð og dreif og
aðeins 12 í Suðurríkjunum, og þeim
fjölgaði fremur í norðlægari fylkjum.
Eins og áður er að vikið stofnuðu svo
félögin með sér heildarsamband árið 1890
(The Single Tax League of the United
States).
Stefnuskrá samtakanna minnti í fyrstu
mjög á baráttumál SameinaSa verka-
mannaflokksins sáluga, en á þingi þeirra
1893 var slakað verulega á öðrum bein-
um kröfum en einfalda skattinum. Henry
George þótti það undansláttur, en varð
í minnihluta við atkvæðagreiðslu. Var
þetta síðasta þingið, sem hann sat, og
upp frá því lét hann sig skipulagsmál
hreyfingarinnar litlu varða, en átti góða
daga í þröngum hópi vina og fylgis-
manna.
Georgistar voru sammála um að starfa
ekki sem sérstakur stjórnmálaflokkur
framar, heldur skyldi hver einstakur
þeirra koma kenningunni á framfæri hvar
og hvenær sem þess var kostur. Hitt þótti
þeim álitamál, hvort leggja bæri meira