Andvari - 01.10.1965, Blaðsíða 111

ANDVARI
HENRY GEORGE OG „EINFALDI SKATTURINN'
201
fyrsta hluta af útdrætti úr fyrirlestr-
unum, sem áður eru nefndir (Auðs-
jafnaðarkenningar). Benedikt frá AuSn-
um átti hvassyrta grein um stríSið,
og voru allar niðurstöður hans í anda
stefnunnar. Benedikt Bjarnarson, skóla-
stjóri á Húsavík og einn ritnefndar-
manna, eggjaði ungmennafélögin lög-
eggjan að duga fagnaðarboðskap sam-
vinnu og samhjálpar. Jónas Jónsson frá
Hriflu skrifaði grein um markaðsverð í
anda „jafnaðarmanna", en réðst af mesta
offorsi á kenningu „auðvaldssinna" í Við-
skiptafræði Jóns Ólafssonar, sem Verzl-
unarskóli íslands notaði. Af öðru efni
má nefna kvæðið „Röðull réttlætisins"
eftir Indriða Þorkelsson á Fjalli og all-
mikla skrá um danskar bækur um georg-
isma með upplýsingum um hvar og
hvemig megi nálgast þær. — í ritdómi í
ísafold (okt. 1916) þóttist Þorsteinn Þor-
steinsson, hagstofustjóri, helzt komast að
þeirri niðurstöðu, að Réttar-menn ætluðu
sér að berjast fyrir þremur mismunandi
kenningum: samvinnustefnu, sósíalisma
byggSum á ritum eftir Karl Marx og
georgisma. 1. hefti II. árgangs (1917)
tók af öll tvímæli í þessu efni. ÞaS hófst
með ágripi af ævisögu Henrys Georges
eftir ritstjórann. Þá skrifaði Benedikt frá
AuSnum „sendibréf" til Þorsteins Þor-
steinssonar og svaraði ritdómnum. Átaldi
hann Þorstein fyrir að leggja of þröngan
skilning í hugtakið sósíalismi. Marxistar
væru aðeins ákveðinn hópur sósíalista eða
jafnaðarmanna. Sameiginlegt öllum sósíal-
isturn væri að vilja „meiri mannrétt,
meira jafnrétti og réttlæti í félagslífinu,
manna og þjóða í milli, enda nálgist þeir
óðum hver annan á síðustu tímum til
samvinnu um sameiginleg málefni".
Þessu til frekari áréttingar birtust þrír
stuttir kaflar úr kennslubók Henrys
Georges í stjórnmálahagfræði (The
Science of Political Economy) í þýSingu
Jónasar Jónssonar, þar sem höfundurinn
lýsti andstöðu sinni við marxisma. Sem
kynning á verkum Georges má telja þessa
kafla óheppilega valda, þar eð hann lauk
aldrei sjálfur við þetta rit sitt og jafnvel
sanntrúuðum georgistum var það álíka
þungbær lesning og marxistum að pæla
í gegnum öll þrjú bindi AuSmagnsins
(Das Kapital) eftir Karl Marx. Birting
þeirra færði þó heim sanninn um, aS
Réttar-menn væru ekki marxistar, þótt
þeir væru „jafnaðarmenn".
Alla ritstjóratíð Þórólfs í Baldursheimi
eða um tíu ára skeið var georgisminn
kjarninn í boðskap „Réttar". Hann skír-
skotaði einkum og sér í lagi til jarðnæSis-
lausra ungmenna í sveitum landsins og
leiguliSa. Gildandi ábúSarlög og venjur
voru allsóviðunandi í þeirra augum, enda
gömul og úrelt orðin. LeiguliSa mátti
segja upp hvenær sem var, og hann hafSi
ekkert tilkall til endurgreiðslu kostnaðar
við jarðar- eða húsabætur, sem hann
hafði gert í sinni búskapartíð; jarðeig-
andinn gat hæglega hirt þær, þegar þær
fóru að gefa af sér arð. Ennfremur var
húsnæðisleysingjum í þéttbýli bent á, að
þeim gæfist kostur á að eignast jarðar-
skika með góðu móti, ef georgisminn
sigraði. Að hyggju Réttar-manna voru
ráð þingflokks Framsóknarmanna, Tíma-
manna og Alþýðuflokksins ekki viðhlít-
andi í þessum efnum. Þingflokkurinn
lagði „sérstaka áherzlu á ræktun lands-
ins og bætt skilyrði fyrir býlafjölgun í
sveitum", í stefnuskrá sinni, án þess að
nánari grein væri gerð fyrir framkvæmd
málsins. Tímamenn sögðu: „AS koma á
lögum, er skyldi landeigendur til að láta
af hendi við landssjóð þær jarðir eða
jarðahluta, sem losna úr leiguliðaábúð,
ef þær álítast hentugar til skiptingar, en
verðið fari eftir mati". Alþýðuflokkur-
inn heimtaði bann við sölu kirkju- og þjóð-
jarða til einstaklinga og lög um lífstíSar-