Andvari - 01.10.1965, Page 99

ANDVARI
HENRY GEORGE OG „EINFALDI SKATTURINN'
189
aðstöSu þeirra í nýju Ijósi eftir kynni
við Henry George og rit hans. Kemur
þetta greinilega fram í smásagnasafninu
„Maintravelled-Roads" (Alfaraleiðir).
Einnig eru augljós bein áhrif frá George
í skáldsögunni Þrúgur reiðinnar eftir
John Steinbeck.
Ennþá er unnið kappsamlega að kynn-
ingu og útbreiðslu á verkum Henrys
Georges. Miðstöð þeirrar starfsemi er í
New York og mikilvirkasti aðilinn stofn-
un kennd við Robert Schalkenbacb
(1856—1924). Ilann var prentari að
mennt og í mörg ár forseti prentarafé-
lagsins í borginni. Lagði hann svo fyrir
í erfðaskrá sinni, að meginhluti eigna
bans skyldi notaður í þágu georgismans
(The Robert Schalkenbach Foundation).
í fjóra áratugi hefur þessi stofnun beitt
sér fyrir endurprentun á ritum Georges
eða gefið út ný verk, er kynnu að varpa
ljósi á kenningar hans, svo og mánaðar-
og ársfjórðungsrit. Upp úr 1930 kom hún
á fót „Skóla Henrys Georges í þjóðfé-
lagsvísindum". Ekki alls fyrir löngu tók
stofnunin kvikmyndalistina í þjónustu
sína, og er nú í ráði að láta gera kvik-
mynd um sjóferð Georges til Ástralíu og
Indlands árið 1855.
V.
ÁHRIFIN ERLENDIS
Framfarir og fátækt kom fyrst út utan
Bandaríkjanna í London árið 1881. Sama
árið birtist þýzk þýðing í Berlín. Ekki
leið á löngu þar til bókin hafði verið
þýdd á tungumál fjölmargra menningar-
þjóða. Valdir kaflar hafa jafnvel verið
skrifaðir blindraletri. Að sjálfsögðu voru
flest rit Georges þýdd, en ekkert þeirra
náði slíkri útbreiðslu sem grundvallarrit
hans.
Að framan var stuttlega á það drepið,
að Henry George leitaðist við að hafa
persónuleg áhrif sem víðast í hinum
Jakob E. Lange.
engilsaxneska menningarheimi. Fyrstu
bein afskipti hans af erlendum málefn-
um urðu með þátttöku hans í sjálfstæðis-
baráttu írsku þjóðarinnar, og segja má,
að hann væri með annan fótinn í Stóra-
Bretlandi allan 9. tug aldarinnar.
I grein, sem hann hafði skrifað um
„írska vandamálið", áréttaði hann, að
það væri heimsvandamál í sérstaklega
illkynjaðri mynd. Enn benti hann á, að
til lítils væri fyrir þjóð að öðlast sjálf-
stæði, ef einstaklingsfrelsi væri fyrir borð
borið með því að banna allflestum þjóð-
félagsþegnum afnot jarðarinnar; mergur
málsins væri að berjast fyrir frelsi allra
manna, hvar svo sem þeir væru niður
komnir. Nokkru eftir að Michael Davitt,
einn af leiðtogum Ira, kom til Banda-
ríkjanna, hittust þeir George af einskærri
tilviljun. Fundur þeirra varð til þess, að
fyrrnefnd grein, — aukin og endurbætt,
— birtist í bæklingsformi undir nafninu
írska jarðeignamálið. Einnig tók George
þátt í áróðursherferð um Bandaríkin og
13