Kirkjuritið - 01.04.1947, Page 61

Kirkjuritið.
Menntmi presta á íslandi.
147
(1247—’60), sem báðir voru norrænir menn og leppar
Hákonar konungs hcr á landi, liafi lialdið skóla á Hólum.
Knda dvaldi hinn fyrrnefndi aðeins fjögur ár hérlendis,
en Heinrekur fimm, af þeim þrettán árum, er liann hafði
hiskupsvald. Þó er alls ekki loku fvrir það skotið, að ein-
hver kennsla hafi farið fram á Hólum i biskupstíð Hein-
reks, því að kunungt er, að með honum dvaldist Þórarinn
prestur kaggi, er síðar varð kunnur prestakennari á Yöll-
nm í Svarfaðardal, og er því ekki óhugsandi, að hann
hafi verið skólaineistari á Hólum um sinn, en stundum
íarið með hiskupssýslu í fjarveru Heinreks. En þegar
Brandur Jónsson, áhóti frá Þykkvabæ, er til biskups
kjörinn á Hólum (12(33—’(34), þá sezt mikill skólamaður
aftur á staðinn, en lians naut eigi við nema skamma
stund.
Gleggri heimildir liöfum við um skólahald á dögum
Jörundar hiskups Þorsteinssonar (1267—1313). Skóla-
meistari lijá honum var séra Óhlauður Hallvarðsson,
fraendi lians, er áður hafði verið í þjónustu Árna hisk-
ups Þorlákssonar. Fór liann utan 1274 en virðist hafa
gengið í þjónustu Jörundar, cr hann kom heim aftur og
'erið þar skólameistari til ea. 1289. Þá fer liann aftur
utan og er í Noregi með Jörundi hiskupi 1290, og getur
eigi hér eftir það.
Segir svo í sögu Laurentíusar hiskups, að Jörundur
hali hoðið Laurentíusi skólavist á Hóluin, eflir að Þór-
urnm kaggi, frændi hans, var andaður, en hjá lionum
hafi Laurentíus áður verið í skóla á Yöllum og reynzt
hinn ágætasti námsmaður. Hefir þetta verið um 1283,
ei' Laurentíus var 16 ára. Laurentíus saga bregður upp
skýrri mynd af skólahaldinu: „Bauð herra Jörundur
hiskup piltinum Laurentíusi heim til sín á Hólastað. Sagð-
Jfd hann það hyggja, að þessi piltur, Laurentíus, mundi
mikið hugvit til bóknæmis og fræði. Fór svo vetur frá
vetrh að Laurentíus þróaðist til bókvits og klerkdóms,
að hann varð fremstur af öllum skólalderkum hans jafn-