Kirkjuritið - 01.04.1947, Qupperneq 69

KirkjuritiS.
Mennlun presta á Islandi.
155
25. nóv. 1507 fær Sveinn Þorfinnsson Gottskálk l)islc-
upi Nikulássyni til fullrar eignar jörðina Yzta-Gil í Langa-
dal, en biskup lofar að láta kenna Jóni syni Sveins lil
prests, og skyldi hann liafa af staðarins eign hempuefni
og brókarefni upp á hvert ár. Jafnframt þessu fékk bisk-
up Sveini Þorfinnssyni staðinn Vesturhópshóla til halds
og meðferðar, vegna Jóns sonar síns, þar til bann vígist
þangað1 2). Jón Sveinsson var orðinn prestur 10 árum síð-
ar-). Egil Hallsson, prest í Saurbæ í Eyjafirði, tók Gotl-
skálk biskup ungan smádreng lieim til Hóla „til lær-
dóms og á kirkjunnar kost“, og hafði Teitur Þorleifsson
beitið „lieilagri Hólakirkju og biskupinum“ XIV liundr-
aða meðlagi með lionum, er eigi galzt, og urðu út af þessu
málaferli síðar3). Bréf þetta virðist sanna það ótvírætt,
að Gottskálk bisknp hefir lialdið skóla við dómkirkjuna.
Af testamentsbréfi Gottskálks 6. júní 1520 er ennfremur
getið minnsta kosti fjögurra jarða, sem auðséð er að
biskup hefir fengið fyrir kennslu prestlinga og er það
beinlínis tekið fram um eina þeirra: Sveinsvík XX liundr.
>,kom fyrir framfæri og kennslu prests séra Jóns Magn-
ússonar“. Auk þess er talið Hrafnagil XII liundr. „kom
með séra Einari Úlfssýni“. Steinnýjarstaðir XX liundruð
„kom með séra Bessa Þorsteinssyni“. Vatnshorn, XX
bundruð, „galt séra Þorsteinn Ulugason“4). En tuttugu
bundruð var einmitt það, sem venjulegast var goldið fyr-
H' uppfræðslu presta á þessum tímum. Enn eru í bréfinu
taldar grunsamlega margar 20 hundraða jarðir, scm ekki
ci' gerð nánari grein fyrir, og mun ekki svo lítið af jarða-
góssi biskupsstólanna og klaustranna vera þannig til
boniið, að það bafi verið goldið í kennslulaun. Sennilegt
er> að Finnbogi Einarsson ábóti á Munkaþverá Benedilcts-
3) DI, VIII, 176—177.
2) DI, VIII, 616.
3) DI, VIII, 688—699.
4) DI, VIII, 727—731.
11*