Kirkjuritið - 01.04.1947, Síða 70

Benjamín Kristjánsson:
April-Júni.
156
sonar, sem ásamt föðnr sínum var talinn einn af latinu-
lærðustu prestum sinnar aldar, hafi kennt skólaklerkum
á Hólum minnsta kosti framan af biskupsævi Gottskállcs.
Hann er orðinn kirkjuprestur á Hólum 1502 og liklega
fyrr'), og fær erkibiskupsveitingu fyrir Grenjaðarstað
15071 2), er kosinn ábóti á Munkaþverá 1517 til aðstoðar
föður sínum, en liefir ekki tekið ábótavígslu fyrr en faðir
lians dó 1525. Hann var alla stund mjög handgenginn
Gottskálk biskupi, enda fengu ekki nema fremstu lderk-
ar og gæðingar biskups Grenjaðarstað. Finnbogi var
officialis Hólakirkju, norðan Yxnadalslieiðar, eftir lát
Gottskálks.
Á biskupsárum Jóns Arasonar 1524—1550) er ekki get-
ið um skóla á Hólum, cnda vill Björn á Skarðsá gera lít-
ið úr latínukunnáttu bans3). En sennilega er sú umsögn
mest byggð á gamanvisu eftir biskup sjálfan, og því lílt
upp úr lienni leggjandi, enda kemur ekki til mála, að jafn
námgjarn og gáfaður maður og' Jón biskup Arason var
hafi eigi numið latínu sæmilega, þar sem liann var í
klaustrinu á Munkaþverá og sennilega eitthvað á Hólum,
áður en liann var vígður til prests. Ekki vita menn lieldur
mikið um prentverk Jóns biskups fram yfir það, sem
Björn á Skarðsá segir, og glataðar eru og' týndar fyrir
löngu bækur þær, er liann lét prenta. Einbversstaðar
liljóta synir lians, sem allir voru latínulærðir og sumir
vel, eins og þeir Ari og Sigurður, að bafa lært, og er ekk-
ert sennilegra, en það liafi einmitt verið lieima á bisk-
upsstólnum sjálfum, og kynnu þá fleiri að liafa slæðst
með. Ekki hefir á þessum tíma verið völ á mörgum sæmi-
lega lærðum mönnum til kennslu, utan klaustranna. En
vitað er, að Ólafur Hjaltason, síðar biskup á Hólum, var
fyrst framan af mjög iiandgenginn Jóni Arasyni og
1) DI, VII, 592.
2) DI, VIII, 160—161.
3) AI, I, 85—87. Bisk. II, 339.