Kirkjuritið - 01.01.1961, Blaðsíða 20

Um nýjan og fornan tíðasöng.
Viðtal við séra Sigurð Pálsson.
Eins og getið hefur verið um hér í ritinu var flutt hátíðleg
messa á Bessastöðum 1. sd. í aðventu í öðru formi en nú tíðk-
ast. Vakti hún mikla athygli og aðdáun þeirra, er á hana hlýddu.
Af því tilefni sneri ritstjórinn sér til séra Sigurðar Pálssonar,
sem um langt skeið hefur lagt stund á að kynna sér fornan
tíðasöng, og lagði fyrir hann nokkrar spurningar, sem hann góð-
fúslega greiddi úr á eftirfarandi hátt:
Hvernig stóö á því, aö þú fórst aö undirbúa þessa messu?
— Mér varð ljóst fyrir mörgum árum, að kirkjusóknin stóð
ekki i réttu hlutfalli við trú fólksins, og það beindi athygli
minni að því að athuga, hvernig messan verkaði á fólkið. Síðan
komst ég að þeirri niðurstöðu, að stöðnun væri komin yfir
messu vora. Þetta tel ég, að sé ein af orsökum lítillar kirkju-
sóknar. Messan verkar ekki sem tilbeiðsluathöfn (kultisk),
heldur sem áheyrnarathöfn, og til þess er hún heldur ekki nógu
glæsileg.
Orsakir þessa liggja langt til baka.
Ein er sú, að siðaskiptamenn lögðu hina mestu áherzlu á
prédikunina. Var það vegna þess, að prédikun var nær eina leið-
in til að fræða söfnuðinn á þeim tímum, þegar fólkið kunni
ekki að lesa og var bókalaust. Þessi megináherzla á prédikun
hefur haldizt, þó hin upprunalega ástæða sé úr sögunni. Það
hefur orðið hefð, að allir prestar skuli prédika jafn mikið.
Þrátt fyrir þá staðreynd, að ekki eru allir prestar gæddir hæfi-
leikum til að prédika og geta verið góðir prestar samt. Mörg
prestsembætti eru svo annrík, að presta skortir með öllu næði
til lestrar og íhugunar, sem þó er nauðsynlegt þeim, sem á að
prédika vel. Væri því áreiðanlega heppilegra, að sumar messur
væru án prédikunar, og dugandi prédikarar ferðuðust um til
að prédika. Svo hefur rómverska kirkjan gert allt frá miðöld-
um og svo gera sértrúarflokkar nútímans. Ofuráherzla prédik-
unar, án þess að sjá vel fyrir framkvæmd hennar, hefur þokað