Ægir - 01.01.1953, Blaðsíða 20

14
Æ G I R
Einnig sagði hann, að það hafi verið
fyrir tilviljun, að hann hætti við landbún-
aðarstörfin og sneri sér að sjávarútvegs-
störfum, þá 22ja ára gamall og nýlega
kvæntur.
Fyrir áeggjan Þórarins Þorsteinssonar,
sem ættaður var af Eyrarbakka, ákvað
Óskar að hefja lifrarbræðslu á Stokkseyri
og Eyrarbakka í félagi við hann. Átti ósk-
ar að bræða lifrina, en félagi hans „að sjá
um forretningshliðina".
Var nú teningnum kastað í lífi Óskars
til þess, er verða átti.
Á þorra 1916 lagði Óskar af stað austur
yfir fjall gangandi með hest í taumi klyfj-
aðan lifrarbræðsluáhöldunum. Óskar lenti
i ófærð á leiðinni, áhöldin hruklcu af
klökkunum og klárinn sat fastur í sköfl-
unum. Varð hann sjálfur að bera áhöldin
og teyma hestinn gegnum slcaflana, en
áfram komst hann þó. Þegar austur kom,
brugðust vonir um lifrarkaupin á Stokks-
eyri og Eyrarbalclca. Félaginn, sem átti að
verða, hafði misst heilsuna og gat engu
til vegar komið. Hélt Óskar þá til Þorláks-
liafnar, en þar var allri lifur einnig ráð-
stafað. Hélt Óskar enn áfram til Herdís-
arvíkur, og þar bræddi hann lifur um vetur-
inn og hagnaðist um 2000 krónur.
Hélt hann áfram að starfa að lifrar-
bræðslu um liríð og vann sjálfur að hræðsl-
unni. og flutti sig til með áhöld sín eftir
vertíðum. Var ýmist fyrir sunnan, norðan
eða vestan.
Til Siglufjarðar kom Óskar í fyrsta sinn
eldsncmma morguns 10. júní 1917, einn
síns liðs með lifrarbræðsluáhöld sín.
Fyrslu mennirnir, sem hann sá, voru tveir
ísfirzkir sjómenn, sem könnuðust við hann
fyrir störf hans við lifrarbræðslu í Sand-
gerði og í Naustum á ísafirði. Um leið og
þeir tólcu á móti landfestum frá skipinu
og sáu Óskar, sögðu þeir við hann: „Þú
ert alls staðar eins og landafjandi og fylgir
okkur eftir og alltaf með sömu pottana.“
Óskar gekk umhverfis eyrina um morg-
uninn og að þeirri könnun lokinni kom
hann inn í svokallaða Gránuverzlun. Þar
leysti ungur maður, Andrés Hafliðason,
greiðlega úr spurningum hans um aðstæð-
ur allar til að koma fyrir lifrarbræðslu-
áhöldunum. Sama dag festi Óskar kaup
á lóð á bezta stað í eyrarkrikanum við
Álalækinn, keypti byggingarefni, réð tvo
smiði til að koma upp skúr yfir áhöldin,
hlóð eldstæði úr múrsteinum og eldföstum
leir, kom áhöldunum fyrir, velti sjálfur 15
tómfötum á staðinn, festi kaup á 700—800
lítrum af lifur, sótti hana og var byrjað-
ur að bræða lifrina sjálfur um miðnætti
þenna sama dag.
Síðar stofnaði Óskar til lifrarbræðslu
víða um land, meðal annars í Reykjavík
og þar störfuðu mágar hans, Kjartan,
Eggert og Þórður Ólafssynir hjá honum
um tíma.
Árið 1919 hóf Óskar síldarsöltun í stór-
um stíl og síðan útgerð og hélt hvoru
tveggja áfram allt til dauðadags.
Óskar sagði, að síldin væri gull Islend-
inga. En auðurinn er valtastur vina.
Síldarsöltun á fyrstu árunum eftir
lieimsstyrjöldina fyrri reyndist Óskari og
öðrum, sem við hana fengust, mjög áhættu-
söm.
Óskari var það áskapað að sjá alltaf
leiðir út úr örðugleikunum. Hann benti
á i blaðagrein í dagblaðinu Vísi 11. apríl
1924 og síðan á Fiskifélagsfundi 1925 og
útvegsmannafundi í Reykjavík 1926 að
reisa þyrfti stórar síldarverksmiðjur til
hagsbóta fyrir útveginn og landið í heild.
Vegna mikils stofnkostnaðar væri það ekki
á færi annarra en ríkisins að reisa slíkar
verksmiðjur. Hann fékk inarga góða menn
til fylgis við málið, þ. á m. Magnús heitinn
Kristjánsson. Á Alþingi 1927 var sam-
þykkt þingsályktunartillaga, sem Magnús
bar fram um, að ríkisstjórnin léti rann-
saka kostnað við að reisa síldarverksiniðju
og gera áætlun um rekstur hennar. Jóni
Þorlákssyni var falin rannsóknin og lauk
hann henni fljótt og vel. Árið 1928 voru