Ægir - 01.01.1953, Blaðsíða 21

Æ G I R
15
samþykkt lög um að reisa fyrstu verk-
smiðjuna og hóf hún vinnslu 1930. Alls
eru síldarverksmiðjur ríkisins nú 7, og
hafa þær frá upphafi tekið á móti um
8 760 000 málum síldar, en þetta magn
inyndi með núverandi verðlagi nema að
útflutningsverðmæti 950 til 1000 milljónum
króna.
Beztu aflaárin urðu oft mestu tapárin.
Þetta breyttist þegar hugmynd óskars um
Síldarverksmiðjur ríkisins kom til fram-
kvæmda. Ef hans ráða hefði ekki við not-
ið, myndu tekjurnar af síldarútveginum
allt frá 1930 hafa orðið miklum mun minni
en þær reyndust. Óskar varð fyrir aðkasti
frá þröngsýnum mönnum fyrir hugmynd
sína um S. R., en þær raddir eru nú löngu
þagnaðar og brautryðjandastarf Óskars
viðurkennt.
Sjálfur hafði óskar lengi hug á að reisa
sildarverksmiðju. Keypti hann í stríðslokin
vélar og tæki í því skyni. Sökum mikils
byggingarkostnaðar, sem hann taldi sér of-
viða, hætti hann við að reisa eigin sildar-
verksmiðju, en lagði meginnhluta andvirð-
is vélanna fram sem % hluta hlutafjár
síldarbræðsluskipsins Hærings.
Óskar eignaðist margar síldarstöðvar um
dagana; síðast reisti hann nýja síldarstöð
á Raufarhöfn 1950—’52. Var hann um ára-
tugaskeið meðal þeirra, er mesta síld sölt-
uðu hér á landi, og sum árin saltaði hann
mest allra, einkum þegar tregt var um afla.
Óskar byggði ishús á Siglufirði 1925, sem
hann síðan jók smám saman og útbjó
frystivélum. Hann átti Herðubreið í
Reykjavík i nokkur ár. Keypti frystihús
Ásgeirs Péturssonar á Siglufirði 1942 og
rak um langt skeið síldarfrystingu til beitu
í stærri stíl en nokkur annar hér á landi,
°g hafði þá um tíma á leigu kæliskip til
flutninga á beitusíld.
Óskar var meðeigandi í hraðfrystihús-
inu í Sandgerði og víðar.
Óskar var um áratugaskeið meðal helztu
utgerðarmanna hérlendis. Gerði hann eða
íélög þau, sem hann stjórnaði, stundum
út allt að sjö skipum. Var sá skipakostur
af ýmsu tagi, en oft voru á skipum hans
annálaðir afla- og dugnaðarmenn, svo sem
Þorsteinn Eyfirðingur, Ingvar E. Einars-
son, Þorvaldur Guðjónsson, Eyþór Halls-
son, Bergþór Guðjónsson o. fl.
Óskar festi kaup á 1/v Jarlinn í byrjun
október 1939. Hafði hann keypt þetta skip
til landsins 14 árum áður, en neyðst til
að selja það. Hafði Óskar um tíma, á striðs-
árunum, Jarlinn og annað sltip í fiskflutn-
ingum til Englands.
Árið 1945 keypti hann togarann Arin-
björn hersi af Kveldúlfi og skýrði hann
Faxa. Gerði hann skipið út á annað ár,
en fól útgerðarstjórnina Þorgeiri Páls-
syni. Heyrði ég Óskar oft ljúka miklu lofs-
orði á útgerðarstjórn Þorgeirs.
óskar gerði út m/b Snorra goða til fislt-
veiðar við Grænland í sambandi við leið-
angur kæliskipsins Arctic, og reisti þar út-
gerðarhús árið 1936. Þá um tíma mun hafa
hvarflað að Óskari að setjast að á Græn-
landi.
Þá gerði hann einnig síðustu árin út
skipið Ebbu Sophie til síldveiða utan land-
helgi.
óskar hafði forustu í því að gera grá-
lúðuna að verðmætri útflutningsvöru, en
henni hafði oftast verið fleygt.
Óskar ritaði um það í Morgunblaðið
1938, að til viðreisnar atvinnuvegunum
þyrfti að lcaupa 100 nýja vélbáta inn í
landið og tvöfalda afköst síldarverksmiðj-
anna. Árið 1938 tókst honum, þrátt fyrir
innflutningshöft, að flytja inn í landið
fleiri góða vélbáta en nokkrum öðrum. Ár-
ið 1940 kom hann sjálfur hingað til lands
með nýtt skip, hið síðasta, sem til lands-
ins fékkst frá Norðurlöndum í stríðinu,
nokkrum dögum áður en siglingar tepptust
þaðan við hernám Danmerkur og Noregs.
Nefndi hann það skip eftir Þórði Sveins-
syni, aðalbókara Búnaðarbankans.
Á annan áratug rak Óskar mikla síldar-
söltun í Bakka við Siglufjörð. Stöð þessi
var hin yzta við fjörðinn og naut ekki