Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Blaðsíða 92
92
Vesturlönd. Ðarátfan um Hebreabréfið.
Fram um miðja 4. öld verður ekki svo mjög vart áhrifa að
austan á skoðanir vesturkirkjunnar á ritsafninu. Mönnum
fannst se,m þeir austur j>ar væri æði lausir í rásinni, og skildu
illa heilabrot þeirra og hringl í skoðunum. En þegar kemur
fram á 4. öld tekur þetta að breytast. Kynnin vaxa milli aust-
urs og vesturs. Trúmáladeilurnar miklu gerðu ekki aðeins
að kljúfa. Þær sameinuðu lika og' juku kvnni. Kirkjuþingin
miklu leiddu saman leiðtoga kirknanna úr ýmsum áttum, og
liófst við það kynning, sem varð drjúg til áhrifa. Þá urðu oft
helztu leiðtogar kirknanna að fara útlægir árum saman. Má
nefna t. d. Aþanasíus, sem dvaldi af þessum sökum árum
saman á Vesturlöndum, og Hilaríus frá Poitiers, sem var í út-
legð í Litlu-Asiu mörg ár. Þá hefir og verið hent á það, að um
þessar mundir fer það beiniínis að verða tízka, að menn, bæði
karlar og' konur frá Vesturlöndum, ferðast um Austurlönd til
þess að heimsækja heilaga staði og kynnast menning og stefn-
um þar eystra.
Þau rit, sem engin tvímæli voru um á Vesturlöndum, voru
19: guðspjöllin 4, Post., 13 Pálshréf og Opinb.1) Þá má og í
raun og veru telja hér með 1. Pét. og' 1. og 2. Jóh., svo að rit-
safnið verður 22 rit. Er það ritsafn Hippolýtusar og Cjrprians.
Vér þurfum því i raun og veru ekki að spyrja um annað en
afstöðuna til hinna 5 ritanna.
Seint á öldinni sem leið fann Th. Mommsen skrá eina um
rit Biblíunnar og' rit Cýpríans kirkjuföður, sem ætla má að
sé frá Norður-Afríku, og' telur Mommsen hana til orðna
árið 359, eða rétt um öld siðar en Cyprían dejrr. Hún er því
mjög' merkilegt plagg', og sýnir, hve óháð þróunin er því, sem
gerzt liafði í Alexandríu á sama tíma, þar sem ritsafnið liafði
náð mestri þenslu. I skrá þessari eru talin guðspjöllin fjögur,
13 hréf Páls, Postulasagan og' Opinb. ásamt versatali hvers
rits. Síðan kemur:
Bréf Jóhannesar 3, vers 350
eitt aðeins (una sola)
Bréf Péturs 2, vers 300
eitt aðeins (una sola).
Hvað þýðir nú þetta? Ef til vill mætti segja, með sérstak-
1) I>ó koma áhrif austurkirkjunnar fram i því, að tveir guðfræðingar á 4.
öldinni, Lucifer frá Cagliari (á Sardiniu) og Filastrias frá Brescia, ganga
fram hjá Opinberunarbókinni. — Löngu áður, um 200, hafði Gajus frá Róm
hafnað Opinb., en Hippolytus varið hana.