Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Blaðsíða 118
118
burða gildi, að leiða menn til þess að stunda regluleg biblíu-
leg vísindi. Óeiginleg skýring er að vísu ekki vísindaleg, en
hún var ckki heldur annað en nokkurskonar neyðarvörn
gegn ofurmagni rita, sem erfitt var oft og einatt að samræma
við það, sem menn vissu að hlaut að vera. En auk hennar var
regluleg biblíuskýring jnjög mikið stunduð. Og safnið sjálft
nejrddi menn til vísindaiðkana. Ef ekki hefði verið um nema
eitt guðspjall að ræða, hefði ef til vill mátt taka það þegj-
andi eins og' það var. En nú voru þau fjögur og oft og einatt
enginn hægðarleikur að leysa úr ósamræminu. Þá voru Páls-
hréf annars vegar og Post. hins vegar, er víða mætast og eiga
að koma heim og saman, en verður misbrestur á. Allt kost-
aði þetta erfiði og sögulega rannsókn. Enda sýnir og reynsl-
an, að Nýja-testamentið hratt mönnum út í víðtæka vísinda-
starfsemi, sem engin von væri til að leyst liefði verið af
hendi að öðrum kosti. Nýja-testamentið hefir þvi orðið liinn
ágætasti skóli fyrir andans menn kirkjunnar þegar i stað er
það hafði náð tökum á hugum manna.
Eina afleiðing' af myndun ritsafnsins verður einnig að
minnast á, og hún er sú, að í slíku ritsafni verða ritin öll
jöfn að gildi. Þau eru öll óendanleg að gildi. Hvort sem það
eru háfleygustu kaflarnir í Jóhannesarguðspjalli eða ferða-
sögur i Postulasögunni, hvort sem það eru trúarleg spak-
mæli Jesú í Fjallræðunni eða smávægilegur erindrekstur
eins og að biðja mann að taka með sér möttul og skinnbæk-
ur, sem skildar hafi verið eftir, allt er það sama guðsorðið.
Þetta liafði meðal annars þá geysi viðtæku afleiðing, að orð
Jesú og kenning var sett á sama bekk og kenning postul-
anna og annara liöfunda hinna helgu rita. Og revnslan sýndi
að það leiddi til þess, að kenning Páls postula náði ef til vill
meiri áhrifum en sjálf kenning Ivrists. En með því varð lær-
dómurinn um Ivrist svo fyrirferðarmikill, að kenning lians
sjálfs, og jafnvel hann sjálfur var næstum að segja i hættu
að hverfa sjónum manna.
En jafnvel þótt nútíminn, sem einkennist af þvi, að menn
vilja umfram allt liverfa til Krists sjálfs og einskis annars,
telji þessa afleiðing ritsafnsins ekki heppilega út af fyrir
sig, þá mun þó söguleg rannsókn leiða í ljós, að eins og á
stóð var þetta kristninni hið mesta liapp og til margfaldrar
blessunar. Þarf ekki annað en kynnast bókmenntum næsta
tímabils á eftir til þess að sannfærast um þetta. Þar er eins
og liið fyrra andriki dofni og kristnin sé að verða að nýju lög'-