Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Blaðsíða 153
HANDRITIN
Frumritin.
Ef frumritið að einhverri bók Nýja-testamentisins væri til,
þyrfti engri textarannsókn að beita við það rit. Það þyrfti þá
ekki annað en tryggja sér, að rétt væri lesið, rétt leyst sund-
ur orð og rétt leyst upp bönd. En um þetta er ekki til neins
að tala, því að öll frumrit Nýja-testamentisins eru fvrir löngu
glötuð.
Það lítur meira að segja belzt svo út, sem þessi frumrit sé
glötuð svo að segja áður en „sögur hefjast“, því að þess verð-
ur hvergi vart í ritum kirkjufeðra, að þeir viti um þau. Það
eru til tvenn ummæli, sem gætu gefið í skyn, að böfundarnir
bafi þekkt eða vitað um frumrit að Nýja-testamentis ritum, en
hvorug ummælin munu þó bafa átt að fela það í sér. Ignatius
talar um, að eittbvað standi iv toTg ágyaíoi<;, í hinum fornu
(ritum), en með þessu er vafalaust ekki átt við rit Nýja-testa-
mentisins. Næst liggur að ætla, að hann eigi við rit gamla
sáttmálans, „ritninguna“. Hinn staðurinn, sem mikið meira
Iiefir verið ritað um, er eftir Tertúllían. Hann eggjar menn að
fara til þeirra safnaða þar sem „li'tteræ authenticæ“ postul-
anna sé geymd, og telur svo upp þá söfnuði, sem vér nú vit-
um, að Páll ritaði bréf. En eitt orðatiltæki eins og þetta sann-
ar ekkert. Hann getur eins átt við, að í þessum söfnuðum megi
vænta þess, að til sé góð og áreiðanleg afrit af þessum bréf-
um. Tertúllían notar líka oft í ritum sínum orð og orðatiltæki,
sem eru sprottin af mælsku lians og skáldlega flugi, en ekki
má taka of bókstaflega. Ogmargt annað bendir í gagnstæða átt.
Hvorki Tertúllían né nokkrum öðrum þeirra manna, er stóðu
á verði gegn villutrúarmönnum, sem afbökuðu orð ritningar-
innar, verður nokkru sinni að vegi, að vísa til frumritanna.
Það hefði þó óneitanlega verið öruggasta leiðin. En i þess stað
fara þeir jafnan aðrar og krókóttari leiðir til þess að sanna
mál sitt. Er ólíklegt, að Tertúllían befði ekki gripið til þess-
ara „frumrita“ gegn Markíon, ef bann hefði vitað um þau.
20