Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Blaðsíða 154
154
En í stað þess vitnar hann í „veritas ecclesiæ“ og annað þess
háttar.
Við og við eru að fljúga fyrir fregnir um „frumrit“ að ein-
liverju N.-t. riti. Snemma á 4. öld er vitnað til eiginhandar-
rits Jóhannesar guðspj allamanns, sem fyrir sérstaka náð guðs
sé geymt í hinum lieilaga söfnuði Efesusmanna og sé þar til-
heðið af hinum trúuðu. En engar fleiri fregnir fara af þessu
frumriti eða þessari skurðgoðadýrkun. Hefði það mátt heita
átakanleg tilviljun, ef einmitt rit þess manns, sem endar 1.
hréf sitt með því að vara við skurðgoðum, hefði sjálft orðið
að skurðgoði.
Síðan liefir samskonar kvittur oft komið upp. T. d. kom sá
kvittur upp á 16. öld, að frumrit allra Pálsbréfa væri geymd
í turni í Kallundborg-liöll í Danmörlcu! Og þessi fregn kom
meira að segja af stað páfabréfum og sendiförum, til þess
að ná þessum merkilegu gripum.
Nærri má líka geta, að óspart hefir verði reynt að falsa
]>essi rit í gróðaskyni. Er alkunn sagan af Símonídesi, sem
tókst að selja eriskum kaupmanni „frumritin“ að Matteusar-
guðsfíjalli og fleiri ritum. Ritliöndin á þeim var ekki sérlega
forn, en bak við hana glórði i æfagamalt letur, og það átti
að vera „frumritið“. En svo sannaðist, að þetta „frumrit“ var
yngra en hitt letrið, og húið til i þessu skyni einu.
1 Feneyjum á að vera til partur af frumriti Markúsarguð-
spjalls, eins og yfirleitt margt, sem þeim guðspjallamanni til-
lieyrir, svo sem bein hans. En sá galli er á, að þetta handrit
er á latínu, og það er enginn efi á, að guðspjallið er ritað á
grísku.
Það er engin furða, þó að menn langi til þess að eignast þó
ekki væri nema frumrit að einhverju einu af ritum Nýja-testa-
mentisins. Þvi að auk þess, hve mönnum eru slíkir munir
jafnan hjartfólgnir, væri slíkt frumrit ágætur prófsteinn a
gildi textarannsólcnanna, og gæti gefið ómetanlega hjálp til
þess að komast sem næst frumtexta annara rita. En þessu er
ekki að lieilsa. Að vísu væri alls ekki óhugsandi tímans vegna,
að þessi rit hefði getað geymst í þurrum sandi Egiptalands,
þvi að þar hafa fundizt papyrushandrit miklu eldri. En þess
er að gæta, að lang mestur hluti þeirra er þess eðlis og efnis,
að þau munu hafa verið mjög lítið notuð, svo sem kvittanir
eða samningar, en Nýja-testamentis ritin liafa vafalaust orðið
að gjalda þess, að þau voru mikið lesin.
Hvað vitum vér nú um þessi frumrit?