Morgunblaðið - 06.12.2008, Blaðsíða 42

42 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 6. DESEMBER 2008
RAUÐI krossinn er
fjöldahreyfing borin
uppi af starfi milljóna
sjálfboðaliða sem hafa
það að markmiði að
aðstoða þar sem þörf-
in er mest hvar sem
er í heiminum.
Sú starfsemi fer
fram á hverjum degi og oftar en
ekki í kyrrþey og fjarri sviðsljós-
inu. Það sama á við um yfir 2000
sjálfboðaliða Rauða kross Íslands
sem daglega vinna að aukinni vel-
ferð fólks í okkar eigin samfélagi.
Störf þeirra eru ekki metin til fjár
í þjóðfélaginu og oftar en ekki
verða eingöngu þeir sem njóta
þjónustunnar hennar varir.
Á alþjóðadegi sjálfboðaliðans 5.
desember, sem haldinn er hátíð-
legur um allan heim, fer því vel að
vekja athygli á því fjölbreytta
starfi sem sjálfboðaliðar Rauða
kross Íslands inna af hendi um
allt land og þakka þeim vel unnin
störf. Nú á tímum efnahagsþreng-
inga og vaxandi atvinnuleysis hef-
ur þörfin fyrir sjálfboðið starf ef
til vill aldrei verið meiri.
Rauði krossinn býr sig því undir
það að eftirspurn eftir sjálfboðnu
starfi muni aukast á næstu miss-
erum – bæði vegna þess að skjól-
stæðingar kunna að verða fleiri en
ekki síður vegna þess að mik-
ilvægt er að bjóða þeim sem missa
vinnuna tækifæri til að halda sér
virkum í samfélaginu með því að
taka þátt í sjálfboðnum verk-
efnum.
Við höfum trú á því að flestir
geti fundið sér vettvang innan
Rauða krossins og félagið leggur
sig fram við að laga starfsemina
að nýjum þörfum sem kunna að
koma upp í því erfiða árferði sem
Íslendingar ganga nú í gegnum.
Deildir Rauða krossins eru 50 og
halda uppi öflugu sjálfboðaliða-
starfi um allt land.
Heimsóknavinir Rauða krossins
heimsækja mörg hundruð ein-
staklinga í hverri viku og sinna
einnig stuðningi við flóttafólk og
hælisleitendur hér á landi. Rauði
krossinn stendur fyrir fatasöfnun
á öllu landinu sem nýtist til hjálp-
arstarfs bæði innanlands og utan.
Sjálfboðaliðar Rauða krossins sjá
um söfnun og flokkun fata, vinna
við úthlutun til nauðstaddra eða
standa vaktina í Rauðakrossbúð-
unum í Reykjavík og Hafnarfirði.
Sjálfboðaliðar sinna gestum sem
koma á hverjum degi í athvörf
fyrir fólk með geðraskanir, en
Rauði krossinn tekur þátt í rekstri
sjö slíkra athvarfa um allt land.
Sjálfboðaliðar svara einnig í
Hjálparsíma Rauða krossins, 1717,
sem er opinn allan sólarhringinn
fyrir þá sem þurfa á aðstoð að
halda vegna kvíða, þunglyndis,
fjárhagsáhyggna eða jafnvel
sjálfsvígshugsana. Þá gegna sjálf-
boðaliðar Rauða krossins mik-
ilvægu hlutverki í skipulagi al-
mannavarna og neyðaraðstoð,
skyndihjálp og sálrænum stuðn-
ingi.
Félagið vinnur með börnum og
ungmennum og finnur ungu fólki
vettvang fyrir hugsjónastarf innan
Rauða krossins. Allt þetta starf
væri ekki hægt nema fyrir elju-
semi sjálfboðaliða Rauða krossins
sem gefa vinnu sína til að aðstoða
þá hópa sem minnst mega sín í
samfélaginu og eiga sér fæsta
málsvara. Við hvetjum fólk til að
kynna sér starfsemi Rauða kross-
ins á raudikrossinn.is og leggja
sitt af mörkum með sjálfboðnu
starfi.
Þörfin fyrir sjálfboðið
starf aldrei verið meiri
Anna Stefánsdóttir
og Kristján Sturlu-
son minna á hjálp-
arstarf Rauða
krossins
» Á tímum efnahags-
þrenginga og vax-
andi atvinnuleysis hefur
þörfin fyrir sjálfboðið
starf ef til vill aldrei ver-
ið meiri.
Kristján Sturluson
Anna er formaður Rauða kross
Íslands og Kristján er fram-
kvæmdastjóri félagsins.
Anna Stefánsdóttir
Á KIRKJUÞINGI
hinn 28. nóvember
síðastliðinn var sam-
þykkt nýtt frumvarp
til laga um þjóðkirkj-
una.
Starfandi forseti
guðfræði- og trúar-
bragðafræðideildar
Háskóla Íslands, dr.
Pétur Pétursson,
fjallar þann sama dag um frum-
varpsdrögin, sem þá lágu fyrir, í
grein í Morgunblaðinu.
Hér verður brugðist við umfjöll-
un og gagnrýni deildarforsetans
og efni hins nýja frumvarps, sem
sannarlega varðar þjóðkirkjuna
alla, skýrt.
Á kirkjuþingi 2007 var kirkju-
ráði falið að skipa nefnd, kirkju-
laganefnd, til að endurskoða gild-
andi lög um stöðu, stjórn og
starfshætti þjóðkirkjunnar frá
1997. Formaður þeirrar nefndar
var Pétur Kr. Hafstein, forseti
kirkjuþings. Nefndin lagði fram
áfangaskýrslu og frumvarpsdrög á
kirkjuþingi í október. Þingið tók
frumvarpsdrögin til efnislegrar
umfjöllunar og ákvað síðan að
kirkjuþingi yrði frestað í fjórar
vikur svo unnt væri að kynna efni
þess í prófastsdæmunum vítt um
landið; það var og gert og komu
fram margvíslegar og þarflegar
ábendingar og athugasemdir.
Lögin frá 1997 voru tímamóta-
gjörningur í íslenskum kirkjurétti.
Þar var gengið frá rammalöggjöf
sem færði kirkjunni mun meira
sjálfstæði og var í raun stórt skref
í þá átt að skilja að ríki og kirkju.
Í því frumvarpi er nú liggur fyr-
ir eru í sjálfu sér ekki gerðar
breytingar á sambandi ríkis og
kirkju, sem byggt er á 62. grein
stjórnarskrárinnar. Meginbreyt-
ingin felst annars vegar í því að
auka sjálfstæði kirkjunnar varð-
andi stjórnsýslu í málum sínum og
hins vegar í að styrkja stöðu
kirkjuþings innan kirkjunnar.
Í grein sinni fjallar dr. Pétur
um þá hugmynd og stefnumörkun
sem var uppi á níunda áratugnum
um þrjú biskupsdæmi. Sú hug-
mynd gekk ekki eftir og með
kirkjulögum frá 1990 var ákveðið
að biskupsdæmið væri eitt, en
vígslubiskupar yrðu til aðstoðar í
biskupsdæminu og hefðu aðsetur á
Hólum og í Skálholti. Þar með
urðu til raunveruleg embætti, en
fram að því voru vígslubiskupar
starfandi sóknarprestar.
Deildarforsetinn virðist í grein
sinni kalla eftir þremur bisk-
upsdæmum og gefur til kynna að
kirkjuþing sé með verkum sínum
nú að færa enn meira vald í hend-
ur biskups Íslands. Varðandi fyrra
atriðið má taka fram að almenn
sátt virðist hafa ríkt í kirkjunni
um það fyrirkomulag sem nú er,
að við hlið biskups Íslands og í
umboði hans starfi biskupar, með
aðsetur á hinum fornu bisk-
upsstólum. Að skipta kirkjunni
upp í þrjú sjálfstæð biskupsdæmi
væri mjög róttæk breyting á
kirkjuskipaninni. Það kirkjuþing
er nú situr hefur ekkert umboð frá
prófastsdæmunum til að gera svo
afgerandi tillögu til Alþingis. Með
því er ekki sagt að þetta sé ónýt
eða fráleit hugmynd, en þannig til-
laga frá kirkjuþingi hefði engan
trúverðugleika, gagnvart umbjóð-
endum sínum og Alþingi, nema
fram hefði farið rækileg, lýðræð-
isleg og skipuleg umfjöllun á hin-
um almenna kirkjulega vettvangi.
Nú er hins vegar lagt til að vígslu-
biskupsheitið falli niður og bisk-
uparnir verði kenndir
við staði sína, Hóla og
Skálholt; kirkjuþing
mun hafa á valdi sínu
að setja reglur um
starfssvið og umdæmi
biskupanna.
Hvað varðar frum-
kvæði og ábyrgð, sem
deildarforseti telur að
færist í auknum mæli í
hendur embættis-
skrifstofu biskups Ís-
lands, þá er ómögulegt
að sjá að hann hafi
gaumgæft efni þessa frumvarps og
vekur það nokkra undrun. Í frum-
varpinu er þvert á móti gert ráð
fyrir að kirkjuþing, sem lýtur
stjórn forseta sem kosinn er úr
röðum leikmanna, fái aukin völd
og áhrif á kostnað kirkjuráðs, þar
sem biskup Íslands er forseti. Í 7.
grein frumvarpsins er gert ráð
fyrir því að kirkjuþing fái í hendur
æðsta vald í fjármálum kirkjunnar.
Þá er gert ráð fyrir því, að ótví-
rætt sé, að kirkjuráð beri ábyrgð
gagnvart kirkjuþingi. Kirkjuþing
getur þannig vikið frá einstökum
kirkjuráðsmönnum, öðrum en
biskupi Íslands, ef svo ber undir;
þetta eru afgerandi nýmæli. Þann-
ig eru skerpt skil milli kirkjuþings
og kirkjuráðs sem fer með fram-
kvæmdavald kirkjunnar í umboði
þingsins. Þá er aukin frumkvæð-
isskylda forseta þingsins gagnvart
málefnum þess. Varðandi skipan
kirkjuþingsins, þá er lagt til að
það sjálft ákveði með starfsreglum
ákvæði um kjör til þingsins og
þingsköp og seturétt annarra en
kjörinna fulltrúa og hversu oft
þingið komi saman. Þess má geta
að nú eiga sæti á kirkjuþingi 12
fulltrúar vígðra og 17 fulltrúar
leikmanna. Seturétt með málfrelsi
og tillögurétti eiga biskupar,
fulltrúi ráðherra og fulltrúi guð-
fræðideildar.
Í frumvarpinu sem nú hefur ver-
ið afgreitt er gengið enn frekar í
þá átt, að kirkjuþing ákveði með
starfsreglum skipan kirkjunnar og
starfshætti. Þannig falla úr lögum
viðamikil og íþyngjandi ákvæði um
hvernig farið skuli með ágrein-
ingsmál er upp kunna að koma á
kirkjulegum vettvangi og verður
það á valdi kirkuþings að setja
starfsreglur þar um. Þarna er um
að ræða verulega réttarbót.
Markmið þessa frumvarps er að
auka enn lýðræði í kirkjulegri
stjórnun með sterkara kirkjuþingi
og gera sjálfstæðri evangelísk-
lútherskri þjóðkirkju hægara um
vik í þjónustu sinni. Í upphafi
frumvarpsins er kveðið á um að
þjóðkirkjunni beri að tryggja að
allir landsmenn geti átt kost á
kirkjulegri þjónustu. Þetta ákvæði
er nýmæli en sannarlega í sam-
ræmi við yfirlýst markmið og
sjálfskilning kirkjunnar, um aldir,
að hún sé allra og reiðubúin að
veita þjónustu þar sem eftir er
leitað; kirkja sem einnig vill lifa og
starfa í sátt við önnur trúfélög í
landinu og eiga við þau samvinnu
á jafnréttisgrundvelli um hvaðeina
er bætir samfélag okkar og styrk-
ir.
Þorbjörn Hlynur
Árnason svarar
grein Péturs
Péturssonar
»Markmið þessa
frumvarps er að
auka enn lýðræði í
kirkjulegri stjórnun …
Höfundur er prófastur í Borgarfjarð-
arprófastsdæmi og formaður löggjaf-
arnefndar kirkjuþings.
Sjálfstæði kirkj-
unnar og frumvarp
til þjóðkirkjulaga
Þorbjörn Hlynur
Árnason
Skólavörðustíg 21, Reykjavík
sími 551 4050
Glæsileg
brúðarrúmföt
í úrvali
Sími 551 3010
Hárgreiðslustofan
 

      !" # $%& '%# ()  * % + , % ---./-/,
0%&#! ", 1- $%& '% )" ) 2 !)#!3 # 
4 #  (# &!" #, )  +)  22  !+  !5  ! 6 2 !)#!3 # .
')
+ 7!!# !3%# 52  '! ) 1/ 2 )2  1811  5  ) +# "  )6 .
"5 #  % ! # "#  # )" +3!#"2 9 +:  %) 1  6"2!
6  ) ;)5 $%& '% 5"<, 4# #) "!# , $%& '%
=    )%$   7 2)" # )" () ! * % + ) 2 !)#!3 # 
 # 6 ' " !:! # 
>%&52 +3!#"2 1/ +:  %) 1/ / 
!% > :!%#   !" ! $%& '%# ! "# )"  % ! ) 2 !)#!3 # 
+ ) 7!! '
 ) +# "! %  2 7 ! 2 %3+# 6 ()   % +   + 6  %3+#+
)%$  > 2# 52 2 2 +$ %3+# !  ' !' ! )2 1- & :  6  #??)@!.
 2   +  6 + # AAA 2)  % <5
4 # (# &!" ,
>!)32 #
(
BB *0B ; Fréttir í tölvupósti