Morgunblaðið - 16.05.2009, Blaðsíða 43

að þú átt eftir að halda verndarhendi
yfir okkur og fylgjast með okkur.
Ég trúi því að þú sért nú laus við
allar kvalirnar og sitjir nú með þeim
sem farnir eru á undan og segir sögur
á þinn einstaka hátt, því þú kunnir
margar sögur og gafst þeim sérstak-
an blæ.
Hvíl í friði og takk fyrir allt pabbi
minn.
Þín
Ragnhildur.
Það eru núna 30 ár síðan við Magn-
ús Finnbogason á Lágafelli ræddum
fyrst um söfnun á merablóði úr rang-
æskum stóðhryssum til útflutnings til
danskrar lyfjaverksmiðju.
Þeir voru þrír forystumenn hrossa-
bænda, sem ég vissi að þyrfti að
kynna málið og fyrsta tilraunin varð
að vera mjög skýrt afmörkuð.
Við Magnús sáum framkvæmdina
á svolítið mismunandi hátt og því
varð úr að fyrsta sumarið notaði hann
sr. Halldór Gunnarsson í Holti til að
kynna sínum mönnum málið, en við
Einar E. Gíslason á Syðra-Skörðugili
helltum okkur í tilraunina undir fag-
legri stjórn dr. Eggerts Gunnarsson-
ar dýralæknis og sérfræðings á Keld-
um, enda Einar vanur ýmsum
landbúnaðar-tilraunum fyrr.
Næsta ár var tilraunin og lærdóm-
ar hennar að baki og nú náðum við
Magnús vel saman og þá var nú ekki
að sökum að spyrja. Heilli og kraft-
meiri stuðning og samvinnu er ekki
hægt að hugsa sér og þó það eigi við
þá alla þrjá, Magnús, Einar og sr.
Halldór verður hér af eðlilegum
ástæðum aðeins um hlut Magnúsar
fjallað.
Fáirðu Magnús á Lágafelli með
þér, var við mig sagt, fylgja bæði
Austur-
og Vestur-Landeyjar með og það
var hárrétt. Þeir sjálfstæðu og sjálf-
ráðu bændur þessara sveita vissu
nefnilega að Magnús beitti sér aðeins
fyrir málum, sem hann gjörþekkti og
bæru í sér hag allra, ekki bara hans
og jafnvel þótt svo væri að hagur allra
hinna yrði betri en hans eigin, aðeins
ef ábati væri fyrir heildina alla.
Hann Magnús á Lágafelli var öfl-
ugur héraðshöfðingi í raun og sann,
glæsilegur á velli sjálfur og forystu-
maður um nær öll mál er til framfara
horfðu fyrir sveit hans og hérað á
hans tíma. Hann var sívinnandi að
nýjungum og umbótum fyrir sam-
félag sitt um leið og þau hjón ráku
stórt og gagnsamt bú. Það var sann-
arlega oft langur vinnudagur þeirra
hjóna.
Við Magnús áttum mörg ár sam-
starfs og samvinnu, sem aldrei bar
skugga á og við hjónin samskipti við
og samveru með þeim hjónum Auði
Hermannsdóttur og Magnúsi Finn-
bogasyni, enda voru þau hjón bæði
höfðingjar heim að sækja og eftir-
minnilegir einstaklingar í besta skiln-
ingi þeirra orða.
Vegir liggja saman og greinast sitt
á hvað á lífsleiðinni, en minning góðra
manna og gegnra lifir og við vegamót
er að kveðja og þakka.
Við Jóhanna kona mín þökkum
Magnúsi Finnbogasyni viðkynningu
alla og óskum honum alls velfarn-
aðar guðs um geim, en Auði og fjöl-
skyldu hennar vottum við samúð okk-
ar og hluttekningu.
Einar Birnir.
Yfir veg þinn vaxa blóm í hverju spori.
Allt sem fraus er aftur þýtt,
allt sem kól er vermt og hlýtt.
Allt hið gamla er aftur nýtt,
yngt og prýtt af sól og vori.
Yfir veg þinn vorið hlýtt,
vaxa blóm í hverju spori.
(Þorsteinn Gíslason)
Sumarið heilsar með birtu og blóm-
in springa út. Þá kveður Magnús
þennan heim. Við minnumst hans sem
góðs vinar og nágranna. Hann var
drengur góður, jákvæður og horfði
ætið á björtu hliðarnar á lífinu. Þegar
heilsan fór að gefa sig tók hann því
með æðruleysi og sagði þá jafnan að
sér og „Parka“ kæmi ágætlega sam-
an.
Oft hefur verið haft á orði að Aust-
ur-Landeyingar haldi vel saman fé-
lagslega og geri enn. Magnús var al-
inn upp við að taka þátt í félagslífinu í
sveitinni.
Við unga fólkið störfuðum saman í
Ungmennafélaginu Dagsbrún. Fór-
um saman í ferðalög sem eru enn
ógleymanleg. Þá unnum við t.d. í
þegnskylduvinnu við byggingu fé-
lagsheimilisins Gunnarshólma og
þegar það var tekið í notkun árið 1956
var það mikill áfangi fyrir sveitina. Þá
voru sveitaböllin í algleymingi. Oft
komu góðar hljómsveitir og dansleik-
ur hófst. Þá sátu stelpurnar við borðin
og strákarnir stóðu frammi við dyr.
Enginn þorði að byrja fyrsta dansinn.
Þá kom Maggi á Lágafelli, þéttur á
velli og léttur í lund. Bauð upp dömu
með stæl og dansinn dunaði langt
fram á nótt. Eitt sinn bauð hann upp
dömu, Auði Hermannsdóttur, og þar
var komin sú eina rétta. Þar með voru
örlög þeirra ráðin.
Nú er sæti hans autt í Gunnars-
hólma. Við þökkum samfylgdina og
sendum Auði og fjölskyldu samúðar-
kveðjur.
Systkinin frá Skíðbakka,
Árni, Ragna og Sigríður.
Með Magnúsi Finnbogasyni á
Lágafelli er fallinn í valinn fjölhæfur
forgöngumaður með víðfeðm áhuga-
mál. Bæði náttúra landsins og saga
voru honum hugleikin. Kom það í ljós
í gerðum hans jafnt sem ræðu og riti.
Hann vann með tilraunum að því að
efla ávöxt og gróður jarðar og hann
vann að því að fræða Njáluþyrsta
hópferðalanga um leiksviðið forn-
fræga í Rangárþingi. Vísast verða
margir til að minnast hans. Fyrir
hönd stjórnar og félaga hans í Odda-
félaginu er hér borin fram þökk fyrir
hans einlæga stuðning og marghátt-
aðan skerf til Oddafélagsins. Odda-
félagið, samtök áhugamanna um end-
urreisn fræðaseturs á Odda á
Rangárvöllum, átti því láni að fagna
að njóta þátttöku Magnúsar frá upp-
hafi, en hann var meðal stofnenda fé-
lagsins. Að leiðarlokum þakka sam-
starfsmenn hans í félaginu
ánægjulegt samstarf í nærfellt tvo
áratugi og ódrepandi áhuga hans á
málefnum félagsins. Nærvera Magn-
úsar, tillögur og hvatningarorð á
fundum voru okkur hinum ætíð mikils
virði og uppörvandi veganesti að
næsta áfanga. Það munaði ætíð um
skýra rödd hins stóra og stæðilega
manns. Hann hristi líka upp í hikandi
samherjum sínum er honum fannst
rómur þeirra nokkuð lágstemmdur
við boðun hinnar miklu hugsjónar
Oddafélagsins. Hann vildi að við héld-
um merki félagsins hátt á loft. Nú
þarf að horfast í augu við það að hann
er að vísu sjálfur horfinn á braut en
áeggjan hans varir og við henni skal
reynt að verða fyrr eða síðar.
Magnús skipaði hóp Njálufræðinga
þjóðarinnar, gagnkunnugur sögunni
og staðháttum í Rangárþingi, en
Brennunjáls saga er Íslendingum
sem Hómerskviður eru Grikkjum. Á
Oddastefnu 1998 flutti Magnús eftir-
minnilegt erindi er hann nefndi Hug-
leiðingar á Njáluslóð. Birtist það árið
eftir í Goðasteini, héraðsriti Rang-
æinga. Hann hefur í mörg ár verið í
ritnefnd þess nytsamlega rits. Magn-
úsar verður víða sárt saknað en mest-
ur er missir Auðar, konu hans, og fjöl-
skyldu þeirra. Er þeim vottuð samúð í
söknuði þeirra.
Þór Jakobsson.
Frændi minn Magnús Finnboga-
son er látinn, 76 ára að aldri, eftir erf-
ið veikindi.
Magnús var bóndi á Lágafelli í
rúma fjóra áratugi. Þegar ég var barn
var ég oft á Lágafelli og undi ég mér
þar vel. Ég fylgdist með bústörfunum
á daginn og kúrði á kvöldin hjá for-
eldrum Magnúsar þeim Vilborgu og
Finnboga og minnist ég þessara ára
með miklu þakklæti og hlýjum hug.
Mér er mjög minnisstætt hvað
Magnús var með stórar hendur, og
hélt ég fyrst að allir bændur ættu að
vera svona. Hann vann alla tíð mjög
mikið enda með stórt og myndarlegt
bú. Magnús og Auður, eiginkona
hans, seldu býlið Lágafell fyrir nokkr-
um árum, og keyptu einbýlishús á
Hvolsvelli, þar sem þau hjónin rækt-
uðu mjög fallegan verðlaunagarð.
Magnús fór að stunda ýmsar tóm-
stundir og bjó til marga fallega muni,
málaði silki og gerði fallega muni úr
tré og gleri, þar kom fram listrænn
hæfileiki hans. Einnig var hann svo
leiðsögumaður á Njáluslóðum. Þar
sem hann var bóndi alla tíð var ekki
hlaupið að því taka sér frí frá störfum
og komu veikindi hans einnig í veg
fyrir að hann gæti m.a. ferðast meira.
Árið 1994 fórum við nokkur saman
til Grænlands þar sem bróðursonur
minn var að fermast. Magnús var þar
á meðal, og einnig dætur mínar sem
þá voru 5 og 7 ára gamlar. Við þurft-
um stundum að ganga milli staða, þar
sem fáir bílar voru í boði. Þá fór yngri
dóttir mín alltaf til Magnúsar og bað
hann að halda á sér. Það var auðsótt
mál, og oft var hann með hana á há-
hesti. Þessu gleymir hún aldrei. Þetta
var eins og hans varvon og vísa, alltaf
reiðubúinn að aðstoða alla.
Dætur mínar minnast Magnúsar
sem góðs frænda, alltaf káts og bros-
andi.
Ég er alltaf þakklát Magnúsi fyrir
ræðuna sem hann hélt í brúðkaupi
okkar Kjartans, hún var frábær.
Nú legg ég augun aftur,
ó, Guð, þinn náðarkraftur
mín veri vörn í nótt.
Æ, virst mig að þér taka,
mér yfir láttu vaka
þinn engil, svo ég sofi rótt.
(Sveinbjörn Egilsson.)
Ég, Kjartan, Guðrún og Sigurrós
Oddný, þökkum Magnúsi vinsemd og
hlýhug.
Elsku Auður, Vilborg, Finnbogi,
Ragnhildur, tengdabörn og barna-
börn, megi guð styrkja ykkur á þess-
um erfiðu tímum
Særún Jónasdóttir.
Minningar 43
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. MAÍ 2009
✝ Einar Jónssonbóndi í Hjarð-
arhaga, fæddist á
Jarlsstöðum í Að-
aldal 24. nóvember
1927. Hann lést á
Heilbrigðisstofnun
Þingeyinga á Húsa-
vík 10. maí 2009.
Hann var sonur Jóns
Sigtryggssonar, f. 5.
apríl 1902, d. 23.
ágúst 1991 og Krist-
ínar Einarsdóttur, f.
15. janúar 1899, d. 9.
október 1974. Systk-
ini hans eru Sigtryggur, d. 25.
febrúar 1989, Hólmfríður Kristín,
d. 18. desember 2005, Þuríður Sig-
urveig, Sigurður Björn, Þor-
grímur, Jóna og Sigríður. Uppeld-
issystir þeirra er Sigríður Jónína
Helgadóttir.
Eiginkona Einars er Fríða Eydís
Kristjánsdóttir f. 2. júlí 1936. For-
eldrar hennar voru Kristján Jón-
atansson, f. 6. desember 1891, d.
16. mars 1964, og
Friðrika Stef-
ánsdóttir, f. 17. apríl
1908, d. 23. apríl
1994. Börn þeirra
Einars og Eydísar
eru fjögur: 1) Krist-
ján, f. 11. maí 1954,
kona hans er Bryndís
Hlíf Maríasdóttir og
börn þeirra eru: a)
Arndís í sambúð með
Baldri Sigurgeirs-
syni, b) Ármann og c)
Rut. 2) Jón, f. 28. júlí
1957, kona hans er
Guðný Bára Magnúsdóttir og börn
þeirra eru: a) Íris í sambúð með
Haraldi Erni Sturlusyni, sonur
þeirra er Sturla, b) Einar og c)
Alma. 3) Eyþór, f. 19. apríl 1964, d.
17. mars 1995. 4) Kristín Hrönn, f.
8. desember 1965, börn hennar eru
a) Guðlaug Eydís og b) Aldís Sif.
Útför Einars fer fram frá Nes-
kirkju í Aðaldal í dag, 16. maí og
hefst athöfnin kl. 15.
Eitt fallegasta veiðisvæði landsins
er á bökkum Laxár í Aðaldal í landi
Hjarðarhaga og Jarlsstaða. Þar
skartar náttúran sínu fegursta, með
fjölskrúðugum hólmum og eyjum,
áin margbreytileg, úfinn hraunbotn
og misdýpi mikið. Vesturbrún
Hvammsheiðar rís brött við veiði-
mönnum og þar er mikið og gott frið-
land fugla. Þar er gott að vera einn
með sjálfum sér og íhuga það sem
fyrir augu og eyru ber.
Nú er komið að kveðjustund Ein-
ars Jónssonar frá Jarlsstöðum sem
ásamt eiginkonu sinni Eydísi Krist-
jánsdóttur hefur búið á Hjarðarhaga
í meira en hálfa öld. Einar er fjórði
ættliður sem þarna býr frá því árið
1864. Einar valdi sér það lífsstarf að
vera bóndi á þessari fallegu jörð.
Einar var ljúfur og vinsæll maður og
við í Laxárfélaginu minnumst hans
af miklum hlýhug. Hann gjörþekkti
allt umhverfi árinnar og bar virðingu
fyrir lífinu í henni og á bökkum henn-
ar. Í raun var hann samgróinn jörð-
inni sinni í besta skilningi.
Fyrsta veiðiferð mín um Laxár-
svæðin var fagran júlímorgun fyrir
meira en 40 árum og ég var sendur
upp á Dýjaveitur í landareign Einars
og bróður hans Sigurðar. Þekking
mín og tækni við veiðiskap var í lág-
marki en ég naut þess að kasta út í
ána á meðan ég virti fyrir mér dá-
semdir umhverfisins, blómjurtirnar,
grávíði, gulvíði, birkikjarr, hófsóley
á bökkunum, blágresi, fjalldalafífla
og ekki síst þrjá unga fálka sem voru
að spá í andahóp skammt neðan við. Í
fjarska heyrði ég í dráttarvél bónd-
ans sem nýtti sér þurrkinn. Um síðir
kom ég að næsta veiðistað sem heitir
Syðsteyjarkvísl.
Bóndinn á dráttarvélinni sá að ég
stóð ekki alveg rétt að þessu, stöðv-
aði vélina og heilsaði upp á veiði-
manninn. Þar sá ég Einar í fyrsta
sinn. Ég hlustaði vel á leiðbeiningar
Einars sem veitti mér tilsögnina með
einlægri gleði. Við áttum skemmti-
lega stund en hann fór svo að sinna
heyskapnum og ég sneri mér að veið-
inni. Áður en yfir lauk fékk ég þarna
minn fyrsta lax í uppánni. Upp frá
þessu vorum við Einar vinir og kvísl-
in góða hefur verið í miklu uppáhaldi
hjá mér allar götur síðan.
Á hverju ári hef ég heimsótt og
notið gestrisni þeirra Eydísar og
Einars og ásamt Sigga Birni rætt um
lífríki Laxár. Náttúruvernd í víðasta
skilningi er þessu fólki einkar hug-
leikin og ég er þakklátur fyrir ómet-
anlegar og jákvæðar ábendingar
þeirra og vináttu í hvívetna. Einar
var sjálfur slyngur veiðimaður og
bar mikla virðingu fyrir vistkerfi og
varðveislu þessa vatnakerfis sem
rann í túnfætinum. Börn og barna-
börn Einars og Eydísar hafa erft
þetta heilbrigða lífsviðhorf og víst
væri veröldin vænni ef svo færi fleir-
um.
Fyrir hönd Laxárfélagsins þakka
ég samfylgdina við ána. Eydísi og öll-
um ástvinum Einars sendi ég sam-
úðarkveðjur.
Orri
Vigfússon.
Einar Jónsson
Stóðréttardagurinn
var árviss hátíðisdagur
í Blönduhlíð og fyrir
Sumarhúsabörnin var
biðin löng eftir því að
heyra fjarlægan dyninn framan úr
dalnum, sem jókst síðan jafnt og þétt,
uns fyrstu trippin komu á sprettinum
upp hallann frá Skeljungshöfða, og
fyllti loks loftið þegar holskefla þess-
ara fótvissu og fagursköpuðu meist-
araverka hinnar lifandi náttúru
hvolfdist yfir hæðina og ruddist út
Silfrastaðafjallið í átt til réttarinnar á
bökkum Bólugils. Minningin um Jón
Hallsson er órjúfanlega tengd þess-
um dögum. Smávaxnir vinir skimuðu
upp brekkuna til að koma auga á
Nonna í ólgandi hrossahafinu. Hann
sat vekring sinn af slíkri mýkt og
þokka að maður, hestur og náttúra
runnu saman í eitt fyrir augum áhorf-
andans. Jón Hallsson var hestamaður
af guðs náð. Hann umgekkst hesta af
fullkomnu öryggi en jafnframt af
endalausri þolinmæði. Þeir, sem eitt-
hvað hafa kynnst hestum, vita að þeir
hafa margir viðkvæma lund og skap-
ferli þeirra er mjög einstaklingsbund-
ið. Án ásetnings kenndi Jón Hallsson
samferðafólki sínu umgengni við
hesta með fordæmi sínu. Barn, sem
fékk að vera með og gera sitt gagn
með því að vera í fyrirstöðu og gat síð-
an fylgst með Jóni þegar hann nálg-
aðist ljónstyggan og lítt taminn hest,
snerti lendina fyrst með fingurgóm-
unum og þokaðist síðan ofurhægt
fram með síðunni með sefandi hreyf-
Jón Hallsson
✝ Jón Hallsson,Silfrastöðum í
Skagafirði, fæddist í
Brekkukoti ytra í
Akrahreppi 13. júlí
1908. Hann lést 27.
apríl 2009 og var
jarðsunginn frá
Miklabæjarkirkju 9.
maí.
ingum og orðum uns
hann var kominn með
handlegginn yfir
makkann og gat
smeygt beislinu, sem
var í hinni hendinni,
upp í hestinn – þetta
barn hafði lært dýr-
mæta lexíu í umgengn-
isháttum, sem heim-
færa mátti á
kringumstæður í óra-
fjarlægð frá skagfirsku
hestaréttinni. Jón
Hallsson var manna
hlédrægastur en samt
var honum jafnan veitt athygli þar
sem hann kom og félagsskapur hans
var mikils metinn; hann bjó yfir virðu-
leika, sem hvorki krafðist mannafor-
ráða né annars valds á veraldarvísu.
Börnin sóttust eftir návist hans, enda
gerði hann sér ekki mannamun, og
hann kom þeim öllum til aukins
þroska, ekki með fyrirmælum eða
umvöndunum, heldur stöku rökræðu
um mikilvæg eða hversdagsleg mál,
en þó umfram allt með hógværð og
hjartahlýju. Ef einhver unglingurinn
lét sér um munn fara grallaralega og
ógrundaða yfirlýsingu um menn eða
málefni var líklegasta viðbragð
Nonna að skella örsnöggt upp úr og
segja síðan „Nei, heldurðu það?“ Lífið
fór sannarlega ekki alltaf mildum
höndum um Jón Hallsson. Héraðs-
vötnin, þetta augnayndi ferðamanna
okkar daga, sviptu hann föðurnum
þegar hann var á fyrsta ári og ólst
hann því upp einn með móður sinni og
bar því uppeldi fagurt vitni. Hann
stofnaði aldrei eigið heimili en son-
urinn, sem hann eignaðist, var honum
án efa mjög kær og afkomendaskar-
inn veitti honum bæði stolt og gleði.
Nú er þessi nægjusami hvers manns
hugljúfi loks burt kallaður eftir langt
og fallegt líf. Hann er kvaddur með
trega og þakklæti.
Þorbjörn Broddason.