Íslenzk tunga - 01.01.1961, Blaðsíða 19

OAKV. FORN. NOKKUR, NOKKUÐ
17
Sams konar ummyndun, en með andstæða stefnu, sést í nf.-þf. et.
hvk. nekkuet, er fyrir kemur í AM 655 III, 4° (nequet 322, neqquet
323). Hér hefur hvk. nekkuat breytzt í nekkuet fyrir áhrif frá
nekkuer-, sem er eina stofnmyndin í þessu handritabroti (nf. et. kk.
neqqveR 327, þf. neqqnerN l18-19, ef. neqqvers l18). Sbr. og hvk.
nökkuet í GkS 1009, fol. (neðanmálsgr. 38).
í S koma fyrir þrjár orðmyndir (sem ekki eru taldar með í töflu
I), sem eru eins konar blendingsmyndir úr stofnunum nekkuer- og
naklcuar-: þf. et. kk. nacqern 21629, þgf. et. kvk. naqueRÍ 9434, ef.
et. kk. necqitars 1145. Eina dæmið um þetta fornafn í GkS 1812, 4°,
III (Bókarbót) er og af þessu tæi, ef. flt. nacvera l1.
Um stofnmyndina nekker- (og n0kk(u)er-, sem kemur örsjaldan
fyrir) verður rætt síðar (§§ 7, 11).
IV
Á þrettándu öld verða miklar breytingar á beygingu þessara for-
nafna. Til að sýna þessar breytingar skal tekin sem dæmi beygingin
(Videnskabsselskabets Skrifter. II. Ilistorisk-filosofiske Klasse. 1899. No. 3;
Kristiania 1899), 67; Vestnorske maalf0re fyre 1350; 1. Nordvestlandsk (Viden-
skabs-Selskabets Skrifter. II. Hist.-Filos. Klasse. 1907. No. I; Christiania 1907),
147. í elztu sænskum bandritum koma báðar myndirnar hins vegar fyrir hlið við
hlið, en í einu forngotlenzku handriti (eldri hluta gotlenzkra laga fornra; Cod.
Stlim B 64) er þó aðeins notað huœrr (sjá Noreen, Altschw. Gr., 413). Senni-
legast er, að huarr sé til orðið úr huerr, að nokkru leyti við reglubundna hljóð-
breytingu (e>a milli u og r; sjá t. d. Noreen, Altisl. Gr., 129, § 149, Anm. 2;
Hellquist, II, 1311, s. v. 1. var), og að nokkru leyti við samruna (‘kontamina-
tion’) við huárr, sem erfitt er að greina frá því í fornsænsku og norsku, og
kannske líka við spurnarfornafnið gamla fsæ. hwá(r), hwat (sjá einnig Noreen,
Altschw. Gr., 412—415).
Skýring sú, er Noreen aðhylltist, er sennilega runnin frá Bugge, sem þó virð-
ist vera í nokkrum vafa um liana („Etymologisk forklaring," 128—129), þar sem
hann álítur, að áhrif frá nakkuat hafi einnig haft nokkuð að segja. Hins vegar
skýrði L. F. A. Wimmer bæði hvk. nakkuat og stofninn nakkuar- á sama hátt
og hér er gert (Oldnordisk lœsebog (2. útg.; Kobenhavn 1877), s. xvii—xviii og
xxix).
ÍSLENZK TUNCA 2