Bændablaðið - 16.01.2007, Blaðsíða 12

Bændablaðið | Þriðjudagur 16. janúar 200712
Sam kvæmt fjar skipta áætl un er stefnt að því að all ir lands-
menn sem þess óska hafi að gang að há hraða neti á þessu
ári. Sam kvæmt því er ráð gert að bjóða út upp bygg ingu á
há hraða þjón ustu á næstu mán uð um.
Unn ið er nú að skil grein ingu á svæð um sem þarf að tengja
svo og hvaða kröf ur verða gerð ar til þjón ustu. Einn ig er ver ið
að und ir búa samn ing í kjöl far út boðs á liðnu hausti um dreif-
ingu á dag skrá RÚV í gegn um gervi hnött. Sam kvæmt bráða-
birgða töl um í dag eru 1603 lög býli í dreif býli án há hraða-
teng ing ar og 69 til við bót ar í þétt býli. Það þýð ir að um 6300
manns hafa ekki mögu leika á há hraða teng ing um. Fyr ir rúm-
um tveim ur ár um var þessi fjöldi um 22 þús und.
Næsti lið ur í grein ing unni er að fara yf ir mál ið með mark-
aðs að il um og kanna hvar þeir hyggja á frek ari upp bygg ingu.
Í fram hald inu verð ur ljóst á hvaða svæð um fjar skipta sjóð ur
muni stuðla að upp bygg ingu. Einn ig er ver ið að und ir búa
samn ing í kjöl far út boðs á liðnu hausti um dreif ingu á dag-
skrá RÚV í gegn um gervi hnött. Til boð bár ust í lok nóv emb er
og er von ast til að unnt verði að ganga frá samn ingi um verk-
efn ið í lok þessa mán að ar. Frá und ir rit un samn ings og þar til
út send ing ar verða komn ar í gang munu líða um tveir mán uð-
ir. Það þýð ir að al menn ing ur í hin um dreifðu byggð um og sjó-
menn geti far ið að nýta þjón ust una í apr íl.
Fram för í há hraða net teng in um á lands byggð inni
„Það er ver ið að vinna í þessu og er bú ið að vera að því þó
nokk uð lengi. Það er tvennt sem þarf að hafa í hug, í fyrsta
lagi meg um við ekki sam kvæmt lög um styrkja verk efni þar
sem mark aðs að il ar eru fyr ir hendi eða ætla sér að bjóða upp
á teng ing ar en okk ar verk efni fel ast í mark aðs brest um. Í öðru
lagi verð um við að vera tækni leg ar óháð ir og að skil greina
ákveðn ar kröf ur varð andi gæði og hraða en meg um ekki
segja hvers kon ar tækni við vilj um. Sjóð ur inn verð ur að gæta
hlut leys is og má ekki blanda sér í gang verk mark að ar ins sem
er að leysa mál in,“ seg ir Frið rik Már Bald urs son, for mað ur
Fjar skipta sjóðs.
Geta ekki „kýlt“ há hraða teng ingu á
Bú ið er að leggja mikla vinnu í að greina nú ver andi út breiðslu
há hraða teng inga og eins og áð ur var greint frá eru í dag rúm-
lega 1600 lög býli í dreif býli án há hraða teng ing ar.
„Það hef ur orð ið gríð ar leg fram för í þessu frá ár inu 2004
þeg ar rúm lega 20 þús und Ís lend ing ar höfðu ekki kost á
há hraða teng ingu. Þetta staf ar af því að út breiðsl an hef ur auk-
ist og ADSL-teng ing in hef ur far ið á mun fleiri staði. Sömu-
leið is hafa ákveðn ir að il ar eins og Em ax ver ið að bjóða upp á
þjón ustu,“ út skýr ir Frið rik og seg ir jafn framt:
„ Vinna við þjón ustu gæða kröf ur er í gangi og við mun um
fara í út boð á fyrri hluta árs ins. Við ger um þetta eins hratt og
við get um. Við vilj um gera eins vel og við get um og standa
rétt að þessu. Ef rangt er stað ið að út boði má í raun og veru
segja að ferl ið geti taf ið verk ið um marga mán uði, það er ef
ágrein ing ur verð ur um fram kvæmd út boðs. Það er hug ur í
fólki og það vill fá þessa teng inu sem fyrst sem ég skil mæta-
vel en við verð um að nota okk ar tíma og get um ekki „kýlt á
þetta” eins og fólk kannski hugs ar oft. Við get um ekki bara
sam ið við ein hvern að ila því það sam ræm ist ekki vinnu brögð-
um sem rík ið þarf að fara eft ir.“ ehg
Rúm 1600 lög býli í dreif býli án há hraða teng ing ar
Friðrik Már Baldursson, formaður Fjarskiptasjóðs, segir að
unnið sé eins hratt að því að fá háhraðatengingu á þau rúm
1600 lögbýli í dreifbýli sem enn hafa ekki fullnægjandi sam-
band.
Jón Bald ur Lor ange, for stöðu-
mað ur tölvu deild ar Bænda sam-
taka Ís lands, hef ur ver ið einn af
for kólf um inn an Bænda sam tak-
anna að berj ast fyr ir því að jafna
að stöðu þétt býl is og dreif býl is
hvað varð ar há hraða net sam-
band.
„Bænda sam tök in hafa lagt
áherslu á gott sam starf við alla að ila
í þessu til að þoka mál um áfram í
þágu lands byggð ar inn ar. Þann ig átt-
um við gott sam starf fyr ir nokkr um
ár um við Sí mann og tók um þátt í
funda her ferð með þeim um Upp-
lýs inga tækni í dreif býli til að eiga
sam tal við bænd ur um þessi mál.
Þar kynnti Sím inn með al ann ars
Wi-Max tækn ina sem lausn á vanda
lands byggð ar inn ar í há hraða teng-
ing um en þá var þetta enn á til rauna-
stigi. Við gáf um okk ur að Sím inn
nýtti síð an þessa tækni um leið og
tæki færi gæf ist. Það voru því vissu-
lega mik il von brigði að í ný legu
út boði sem fjar skipta fyr ir tæki tóku
þátt í til að byggja upp þessa þjón-
ustu á lands byggð inni virt ist Sím-
inn sitja hjá,“ út skýr ir Jón Bald ur
og seg ir jafn framt:
„Ef það er að koma í ljós að
mark að ur inn treysti sér ekki til að
taka ákveðn ari skref í að byggja
upp dreifi kerfi fyr ir há hraða teng ing-
ar við Int er net ið þá verða stjórn völd
að hefja strax ákveðn ari að gerð ir til
að bæta hér úr. Lands byggð in hef ur
beð ið of lengi þol in móð eft ir úr bót-
um og löngu ljóst að rík is vald ið
verð ur að taka af skar ið í að beita
öll um þeim úr ræð um sem það hef-
ur yf ir að ráða.“
Þarf að klára verk efn ið
Sam kvæmt fjar skipta áætl un 2005-
2010 geta stjórn völd „haft for göngu
um að kaupa og inn leiða nýja og
fram sækna fjar skipta tækni og þjón-
ustu“ og „fjár magn að verk efni til
al manna heilla, í ör ygg is skyni, af
um hverf is ástæð um eða sam kvæmt
byggð ar sjón ar mið um sem stuðla
að sam keppn is hæfni þjóð fé lags ins,
enda trauðla í þau ráð ist af mark aðs-
að il um“.
„Stjórn völd hafa leyst þetta með-
al ann ars með stofn un fjar skipta-
sjóðs þar sem beita á út boð um til
að ná þess um mark mið um. Ég hef
hins veg ar áhyggj ur af því að vegna
tak mark ana sem lög in um fjar skipta-
sjóð setja stjórn völd um og Bænda-
sam tök in bentu á í um sögn um lög-
in á sín um tíma, þá skili þetta ekki
þeim ár angri sem nauð syn leg ur er.
Verk efn ið er ein falt: Stjórn völd
verða að tryggja fullt jafn ræði milli
íbúa þétt býl is staða og dreif býl is
þeg ar kem ur að að gengi að upp lýs-
inga sam fé lag inu. Fjar skipta lög in
kveða þó að eins á um að stjórn völd
geti grip ið inn í mark að inn þar
sem mark aðs brest ur er. En hvað er
mark aðs brest ur? Er það skil greind-
ur mark aðs brest ur þar sem íbú ar
í dreif býli hafa val á milli Int er-
net teng inga sem ann ars veg ar er
0,512 Mb og hins veg ar 0,064 Mb á
með an þétt býl is bú ar velja á milli 2
Mb eða 8 Mb sam bands á svip uðu
verði? Þarna ligg ur vand inn. Mitt
álit er að það þurfi að líta á þetta
sem heild en ekki að taka þetta í
áföng um þar sem ákveðn ir hlut ar
lands ins sitja eft ir „af tækni leg um
ástæð um“. Það þarf ein fald lega
að ráð ast í þetta verk efni og klára
það,“ seg ir Jón Bald ur.
Sam eig in legt verk efni þjóð ar inn ar
„Bænda sam tök in hafa einn ig bent
á mik il vægi þess að fjöl miðla frum-
varp ið svo nefnda verði að lög um
því þar nálg ast mennta mála ráðu-
neyt ið mál ið út frá byggð ar sjón ar-
mið um. Ým is ákvæði í frum varp-
inu eru hugs uð út frá því mark miði
að minnka að stöðu mun þétt býl is og
dreif býl is með skil yrð um sem sett
eru á fjar skipta fyr ir tæk in. Þann ig er
skýr að skiln að ur á milli efni sveita
og dreifi veita ein mitt ætl að ur til
að bæta stöðu dreif býl is ins,“ seg ir
Jón Bald ur og bend ir jafn framt á að
þeg ar Ís lend ing ar komu upp síma-
þjón ustu fyr ir rúm lega 100 ár um
var byrj að á Seyð is firði því þann ig
töldu okk ar bestu menn tryggt að
sím inn myndi dreif ast út um allt
land sem og hann gerði. Ef byrj að
hefði ver ið í Reykja vík þá töldu
menn hættu á að aðr ir stað ir sætu á
hak an um. Það er þessi hugs un sem
við hjá Bænda sam tök un um köll um
á. Það er sam eig in legt verk efni þjóð-
ar inn ar að all ir sitji við sama borð í
upp lýs inga sam fé lag inu.“ ehg
Úr Fjar skipta áætl un
Sam göngu ráðu neyt is-
ins 2005-2010:
Lands menn eiga
lög bund inn rétt
á þjón ust unni
Í fjar skipta áætl un inni er sér-
stak ur lið ur til greind ur sem
sam þjón usta en í því felst að
þar sem mark aðs að stæð ur
eru með þeim hætti að fjar-
skipta fyr ir tæk in sjá sér ekki
hag í að byggja upp nauð syn-
lega þjón ustu geta stjórn völd
á mark viss an og gagn sæj an
hátt beitt til tæk um úr ræð um
til að tryggja þjón ustu með
full nægj andi gæð um.
Þar kem ur fram að að gengi
að upp lýs inga sam fé lag inu er
ein af for send um byggð ar í
land inu. Til að tryggja öll um
lands mönn um þessi gæði er sú
leið far in að skil greina við mið
á Ís landi sem sam þjón ustu.
Til sam þjón ustu telst þjón-
usta í fasta neti, GSM far síma-
þjón usta og sjón varps dreif ing,
sam an ber eft ir far andi:
• Al menn ingi standi til boða
há hraða teng ing á heim ili
sínu í sam ræmi við há hraða-
við mið hverju sinni, til flutn-
ings á tali, mynd og gögn-
um.
• GSM-far síma þjón usta verði
að gengi leg á þjóð vegi 1 og
öðr um helstu stofn veg um og
á helstu ferða manna stöð um.
• Dreif ing sjón varps dag skrár
RÚV, auk hljóð varps Rás ar
1 og Rás ar 2, til sjó manna
á mið um við land ið og til
strjál býlli svæða verði staf-
ræn um gervi hnött. Við mið
sam þjón ustu þarf að end-
ur skoða reglu lega í ljósi
al mennr ar þró un ar í tækni og
þjón ustu og al menn an tengi-
hraða sem er í boði í þétt-
býli. Rétt er að benda á að
lands menn eiga lög bund inn
rétt á að fá þá þjón ustu sem
skil greind er sem al þjón usta
sam kvæmt Evr ópu sam band-
inu. Með sam þjón ustu er
hins veg ar átt við mark mið
stjórn valda um að gengi að
fjar skipta þjón ustu. Út færsla
sam þjón ust unn ar velt ur á
ýms um þátt um, ekki síst því
fjár magni sem var ið verð ur
til þess ara verk efna á fjár lög-
um á hverj um tíma.
Senn verð ur mik il breyt ing á net-
sam bandi íbúa Húna vatns hrepps
því áð ur en langt um líð ur munu
all ir inn an sveit ar fé lags ins hafa
kost á há hraða net teng ingu í gegn-
um ör bylgju senda eft ir að samn-
ing ar náð ust við fjar skipta fyr ir-
tæk ið Em ax.
„Við er um bú in að semja við fjar-
skipta fyr ir tæk ið Em ax um há hraða-
net teng ingu í all an Húna vatns hrepp
sem fer á hvern bæ. Þetta átti að
vera kom ið fyr ir jól en eins og
um hverf ið lít ur út núna er ekki ótrú-
legt að það verði um næstu mán-
aða mót,“ seg ir Æg ir Sig ur geirs son,
verk efn is stjóri Húna vatns hrepps.
Mik il und ir bún ings vinna að baki
Hing að til hef ur sveit ar fé lag ið feng-
ið sam band sitt í gegn um dótt ur fyr-
ir tæki Lands virkj un ar, Fjarska ehf.,
sem tek ið var alla leið að sunn an en
nú fá íbú arn ir sam band ið í gegn um
ljós leið ara sem tek ið er úti á Hnjúk-
um fyr ir ut an Blöndu ós.
„Það krefst mik ill ar und ir bún-
ings vinnu að sjá út lands lag ið því
það þarf að vera sjón lína milli
ör bylgju send anna. Við höf um ver-
ið að koma upp end ur vörp um og
send um og að fá leyfi fyr ir þeim.
Við fá um sam bæri lega teng ingu og
ADSL og því verð ur þetta mun stöð-
ugra sam band en áð ur og færri hlut-
ir sem geta klikk að,“ út skýr ir Æg ir
og seg ir jafn framt að sveit ar fé lag ið
hafi lagt fram start gjald til að ná
samn ing um við Em ax en mán að ar-
gjald verði um fimm þús und krón ur
á mán uði með skatti fyr ir hvern og
einn sem felst í ótak mörk uðu nið ur-
hali inn an lands en ákveð ið há mark
er á er lendu nið ur hali.
Gátu ekki beð ið eft ir
Fjar skipta sjóði
Sveit ar fé lag ið fal að ist eft ir styrk-
veit ingu frá Fjar skipta sjóði sem
hefði get að geng ið en tæki þá að öll-
um lík ind um mik inn tíma en eft ir
því gátu íbú arn ir ekki beð ið.
„For svars menn Fjar skipta sjóðs
létu í veðri vaka að pen ing ar yrðu
sett ir í þessi verk efni þeg ar Sím inn
var seld ur. Stað an er þann ig að við
vor um í sam bandi við þá um það
hvort við hefð um rétt á fjár hags leg-
um stuðn ingi en það virð ist vera í
þungu ferli og svar ið var að þeir
styrktu ekki svona að gerð ir nema
að það færi fram út boð í gegn um
þá og jafn vel átti allt land ið að vera
í þeirra út boði. En fólk get ur ekki
beð ið eft ir þessu því það er jafn mik-
ið at riði að hafa góða vegi og góða
net teng ingu,“ seg ir Æg ir.
ehg
Stytt ist í há hraða net teng ingu í Húna vatns hreppi:
Til hlökk un íbú anna mik il
Snýst um jafn rétti í byggð um lands ins
Jón Baldur Lorange forstöðumaður
tölvudeildar Bændasamtakanna.
Að vera í sambandi, sungu Stuðmenn um árið og það hefur löngum skipt
miklu máli fyrir íbúa dreifbýlisins að vera í sambandi.