Bændablaðið - 16.01.2007, Side 26

Bændablaðið | Þriðjudagur 16. janúar 200726
Í Þýska landi hef ur skóg rækt ekki
ver ið hátt skrif uð at vinnu grein á
síð ari ár um. Sú nýja staða að eft ir-
spurn hef ur vax ið eft ir end ur nýj-
an leg um orku gjöf um hef ur gjör-
breytt því hvern ig tal að er um hið
græna gull skóg anna. Skóg ar iðn-
að ur inn keyr ir nú á fullu og við-
skipt in með eldi við ganga vel.
Nýj um orku ver um sem nota líf-
massa sem orku gjafa fjölg ar hratt
og sala á eldi viða rofn um slær hvert
sölu met ið eft ir ann að. Eft ir spurn
eft ir timbri hef ur vax ið svo hratt að
það er skort ur á eldi viði.
Sala á eldi viði hef ur tvö fald ast í
Þýska landi frá því ár ið 2000. Þann-
ig seld ust 20,7 millj ón ir rúm metra
af viði ár ið 2005. Í nokkr um sam-
bands ríkj um er skort ur á eldi viði,
að sögn fyr ir tækja í grein inni.
Bygg inga vöru versl an ir selja
viða rofna í stór um stíl og á þýsk um
heim il um eru þeg ar níu millj ón ir
slíkra ofna.
Það er ekki að eins klof inn eldi-
við ur sem selst vel. Fram leiðsla á
press uð um við ar köggl um (pel lets)
hef ur ekki und an eft ir spurn. Fram-
leið end ur þeirra þurfa þar að auki
að bregð ast við vax andi eft ir spurn
frá Ítal íu. Þar er ol ía til upp hit un ar
dýr og inn flutn ing ur á við ar köggl-
um hef ur vax ið hröð um skref um,
jafn framt því sem verð á þeim hef ur
hækk að um 70-80% á stutt um tíma.
Um hverf is sam tök í Þýska landi
sem hafa mælt með um hverf is væn-
um orku gjöf um ótt ast nú við gang
þýskra skóga. Ein slík sam tök,
Bund, hafa upp lýst að trjá úr gang ur,
svo sem trjá krón ur og grein ar, sem
áð ur lá eft ir fyr ir dýra líf ið og vist-
kerf ið er hins veg ar fjar lægð ur núna
og gerð ur úr hon um eldi við ur eða
við ar köggl ar.
Skóg rækt ar sam tök in deila ekki
þess um áhyggj um með nátt úru-
vernd ar sinn um. Þau telja að þýsk ir
skóg ar hafi 80 millj ón rúm metra
af kasta getu á ári, en nú séu ár lega
fjar lægð ar 57 millj ón ir rúm metra.
Helm ing ur þýskra skóga er í
einka eign og það tak mark ar skóg-
ar högg ið þar sem marg ir eig end ur
þeirra kæra sig ekki um að grisja
litla skóg ar teiga sína. Sveit ar fé lög
og sam bands rík in hafa hins veg ar
selt skóg ar iðn að in um skóg ar svæði
sín í nokkr um mæli.
Mark aðs fræð ing ar spá auk inni
eft ir spurn eft ir skóg ar af urð um um
all an heim. Eins og gild ir um fleira
er það Kína sem er tal ið munu
spenna upp verð ið á skóg ar af urð um
á al þjóða mark aði. Þar eru skóg ar
tak mark að ir en eft ir spurn eft ir jafnt
timbri og trjá massa vax andi.
(Lands byg dens Folk)
Þjóð verj ar greiða met verð fyr ir eldi við
Átök um rækt un erfða-
breyttra jurta í ESB
Eldi við ur freist andi í Þýska landi
Eldi við ur er eft ir sótt ur í Þýska landi eft ir að orku verð ið hef ur
hækk að á síð ari ár um. Það hef ur kom ið í ljós í þýsk um skóg um.
Fingra lang ir gest ir skóg anna taka til hand ar gagns eldi við að verð-
mæti tug þús unda evra. Í ein um skógi hef ur ver ið kom ið á fót
um ferð ar vökt un.
Það eru ekki að eins ein stak ling ar sem þarna eru á ferð held ur hverfa
heilu eldi við ar stæð urn ar og skóg ar verð irn ir telja að þar séu glæpa-
gengi á ferð með vöru bíla og krana.
Þjófn að ir á eldi viði eru til kynnt ir í öll um sam bands ríkj um Þýska-
lands. Sa bine Brese man, starfs mað ur Sam bands skóg ar eig enda í
Þýska landi, seg ir að ekki fari á milli mála að hækk að orku verð hafi
vak ið áhuga skipu lagðra glæpa sam taka á eldi viðn um. Aðr ir telja að
ein stak ling ar sem stela eldi viði til eig in nota eigi mik inn hlut að máli.
Til eru lög í Þýska landi um það að al menn ing ur megi höggva eldi við
til eig in þarfa en marg ir veigra sér við fyr ir höfn inni; í stað inn hirða
þeir við úr stæð un um.
Fá ir skóg ar eig end ur fara með eldi við inn hrá an heim, held ur láta
hann þorna fyrst úti í skógi. Það freist ar hinna fingra löngu.
(Lands byg dens Folk, 8. des. 2006)
Það verð ur að rækta fram með kyn-
bót um nýj ar teg und ir og stofna af
nytja jurt um sem nýt ast í breyttu
veð ur fari í fá tæk um þró un ar lönd-
um. Það er álit al þjóð legs vinnu-
hóps bú vís inda manna sem vinn ur
að þessu verk efni.
Hér er um að ræða risa vax ið verk-
efni sem hef ur það að mark miði að
fyr ir byggja hung urs neyð í þess um
lönd um, seg ir Lou is Ver chat í við tali
við BBC, en hann starf ar við rann-
sókn ar mið stöð í Ken ía.
Vinnu hóp ur inn nefn ist CGI AR og
hann hélt fyr ir nokkru ár leg an fund
sinn í Wash ing ton í Banda ríkj un um.
Verk efn ið sem hon um er ætl að er að „þróa og styrkja
land bún að í þró un ar lönd un um“.
Nýj ar rann sókn ir sýna að marg ar al geng ustu teg und-
ir nytja jurta, sem nú eru rækt að ar í þró un ar lönd un um,
munu eiga erf itt með að lifa af ef veru leg ar breyt ing ar
verða á úr komu og hita fari. Skýrsla sem vinnu hóp ur-
inn hef ur enn ekki birt ger ir t.d. ráð
fyr ir mikl um sam drætti í upp skeru,
bæði af hveiti og hrís grjón um, í sunn-
an verðri As íu ef það ger ist.
Á hinn bóg inn geta breyt ing ar
á veð ur fari gef ið meiri upp skeru á
svæð um þar sem veð ur far er nú of
svalt til hveiti rækt ar til dæm is, en
langt er frá því að það bæti upp minni
upp skeru á hlýj um svæð um, að áliti
CGI AR.
Rækt un nýrra af brigða, sem þola
hærri hita og meiri þurrka, verð ur
því meg in verk efni vinnu hóps ins á
næstu ár um, að áliti Lou is Ver chat.
Í þeirri vinnu verð ur einn ig að nota
erfða breytt ar jurt ir þó að sú tækni sé um deild. – Ég get
vel skil ið and stöð una við erfða breytt ar jurt ir, en í þró-
un ar lönd un um er við yf ir vof andi kreppu að glíma og
þá verð um við að beita öll um þeim ráð um sem völ er
á, seg ir hann.
(Nati on en)
Breytt veð ur far krefst nýrra stofna nytja jurta
Hjálp ar sam tök in Oxf am
mæla gegn tví hliða við-
skipta samn ing um ríkja
Þar sem hlé er á samn inga við ræð-
um inn an Al þjóða við skipta stofn-
un ar inn ar, WTO, um við skipti
með bú vör ur hafa bæði ESB og
Banda rík in leit að hóf anna um
tví hliða við skipta samn inga við
önn ur ríki.
Bresku hjálp ar sam tök in Oxf am
hafa lýst sig and snú in slík um samn-
ing um. Sam tök in hvetja Banda rík-
in og ESB til að láta af því sem þau
nefna ágenga bar áttu fyr ir svæð is-
bundn um tví hliða við skipta samn-
ing um við þró un ar lönd í því skyni
að auka að gang sinn að mörk uð um
þeirra.
Af tveim ur slæm um kost um kýs
Oxf am frek ar samn inga ferl ið inn-
an WTO sem sam tök in hafa þó oft
gagn rýnt fyr ir að gæta ekki nógu
vel hags muna þró un ar land anna.
Oxf am vill í yf ir stand andi Do ha-
við ræðu lotu inn an WTO að bæði
Banda rík in og ESB leggi af nið ur-
greiðsl ur á bú vör um á innri mörk-
uð um sín um og að ESB lækki tolla
á inn flutn ingi sín um, eink um á vör-
um sem þró un ar lönd in flytja út.
Þá vill Oxf am að Banda rík in
felli nið ur kröf ur sín ar um að gang
að mark aði Ind lands um við skipti
með af urð ir eins og hrís grjón,
maís, hveiti og soja baun ir, en sam-
tök in telja að Banda rík in hafi geng-
ið fast eft ir þeim við skipt um að
und an förnu.
(Int ern ati on ella Per spekt iv)
Krafa um við un andi
vinnu að stæð ur í við-
skipta samn ing um ESB
Yf ir mað ur við skipta mála ESB,
Pet er Mand els on, hef ur til kynnt
að hann muni setja skil yrði um
við un andi vinnu að stæð ur og
sjálf bæra fram leiðslu í tví hliða
við skipta samn inga ESB.
Þessi yf ir lýs ing fell ur þeim
að ild ar lönd um ESB vel í geð sem
hafa áhyggj ur af því að tapa störf-
um til lág launa landa. Pet er Mand-
els on leit ar nú eft ir um boði til að
gera tví hliða samn inga við mörg
lönd, þar á með al Suð ur-Kór eu
og Ind land, gegn því að þau bæti
vinnu um hverfi sitt.
Franski for sæt is ráð herr ann,
Dom inique de Vill ep in, hall ast hins
veg ar frek ar að því að nota svipu
en gul rót til að koma fram vilja sín-
um. Hann lagði ný lega til að ESB
kann aði mögu leika á því að leggja
meng un ar skatt á vör ur frá lönd um
sem hafa ekki und ir rit að Ky oto-
bók un ina.
(Int ern ati on ella Per spekt iv)
Mat prjón ar ógn við
kín verska skóga
Ein nota mat prjón ar eru orðn ir
mesta ógn við kín verska skóga.
Ár lega nota Kín verj ar 45 millj-
arða para af ein nota mat prjón-
um, eða sem svar ar til 25 millj-
óna trjáa í fullri stærð. Nýr
skatt ur á prjón ana á að draga úr
eft ir spurn inni og minnka álag á
skóg ana.
Kína er stærsti fram leið andi ein-
nota mat prjóna úr tré í heim in um.
Um 300 verk smiðj ur fram leiða
prjón ana vítt og breitt í Kína og þar
starfa yf ir 60 þús und manns.
Á síð ari ár um hef ur áhuga fólk
um um hverf is mál gagn rýnt notk-
un á mat prjón um úr tré. Af Kína
eru að eins um 13% vax in skógi
og prjón arn ir taka drjúg an toll af
þeim. Auk þess ótt ast sér fræð ing ar
að það komi að því að sótt verði í
regn skóga Burma og Ind ónes íu
eft ir efni. Auk mat prjóna til heima-
nota flytja Kín verj ar út 15 millj arða
para ár lega til Jap ans og Suð ur-
Kór eu. Þar að auki hef ur eft ir spurn
eft ir hús gögn um úr tré auk ist sem
eyk ur enn álag ið á skóg ana.
En það eru ekki ein ung is
um hverf is hreyf ing ar sem gagn rýna
ein nota mat prjóna. Stúd ent ar mót-
mæla notk un þeirra í mötu neyt um
há skól anna og skóla börn hvetja for-
sæt is ráð herr ann, Zhu Rongji, til að
banna notk un þeirra.
Rík is stjórn Kína ber sína
ábyrgð á því hvern ig kom ið er en
fyr ir nokkr um ár um hvatti hún til
notk un ar á ein nota prjón um í hrein-
læt is skyni. Marg ir litl ir mat sölu-
stað ir eru án heits vatns og að stöðu
til upp þvotta en á hinn bóg inn
bera óhrein ir prjón ar með sér sjúk-
dóma.
Sem úr ræði til lausn ar leggja sér-
fræð ing ar til að hver Kín verji beri
á sér sína eig in mat prjóna. Þá er
einn ig unnt að fram leiða þá úr öðru
efni, svo sem járni, áli eða trefj um.
En fyrsta skref rík is stjórn ar inn ar
er að leggja skatt á prjón ana til að
draga úr eft ir spurn inni. Sú ákvörð-
un er met in sem já kvætt skref í
þá átt að opna augu fólks fyr ir
um hverf inu og gildi skóg anna, en
lít ið hef ur ver ið um slík ar að gerð ir
í Kína.
(Lands byg dens Folk)
Aust ur ríki verð ur leyft að standa
við bann sitt við rækt un á erfða-
breytt um maís. Ráð herra ráð
ESB ógilti ákvörð un Fram-
kvæmda stjórn ar sam bands ins.
Meiri hluti um hverf is ráð herra
ESB sam þykkti skömmu fyr ir ára-
mót að leyfa Aust ur ríki að standa
við bann sitt um inn flutn ing á erfða-
breyttu maís teg und un um MON810
og T25.
Þar með varð fram kvæmda-
stjórn in í ann að sinn und ir í stríði
sínu við var úð ar stefnu Aust ur rík is
hvað varð ar rækt un á erfða breytt-
um jurt um. Stefna fram kvæmda-
stjórn ar inn ar hlaut ein ung is stuðn-
ing Hol lands, Bret lands, Tékk lands
og Sví þjóð ar.
Um hverf is ráð herra Sví þjóð ar,
Andre as Carl gren (Mið flokkn um)
lýsti því yf ir fyr ir at kvæða greiðsl-
una að að ild ar lönd ESB yrðu að
virða vís inda leg ar nið ur stöð ur
í ákvörð un um sín um um erfða-
breytta rækt un.
Land bún að ar ráð herra Aust ur rík-
is, Jos eph Pröll, sagði hins veg ar
að fram kvæmda stjórn in hljóti að
láta hér við sitja og geri ekki þriðju
at lög una að Aust ur ríki í þess um efn-
um.
Fram kvæmda stjórn in hef ur hins
veg ar lýst því yf ir að hún áskilji
sér rétt til að leggja mál ið fyr ir
ESB-dóm stól inn. Stjórn in er und ir
þrýst ingi, með al ann ars frá Banda-
ríkj un um. Fram kvæmda stjóri
um hverf is mála inn an ESB, Stav-
ros Dim as, hef ur einn ig hald ið því
fram að bann Aust ur rík is við inn-
flutn ingi á erfða breytt um maís geti
leitt til máls sókn ar gegn ESB inn an
Al þjóða við skipta stofn un ar inn ar,
WTO.
Á hinn bóg inn fagna um hverf-
is sam tök in Fri ends of the Earth í
Evr ópu nið ur stöð unni. Tals mað ur
þeirra, He len Hold er, hef ur lýst
því yf ir að sam þykkt um hverf is-
ráð herra ESB sé al gjör frávís un
á stefnu WTO um rækt un erfða-
breyttra jurta. Tími sé kom inn til
að Fram kvæmda stjórn ESB gefi
um hverf inu og hags mun um fólks
for gang fram yf ir hags muni líf-
tækni iðn að ar ins.
(Nati on en)
Utan úr heimi