Læknablaðið - 01.08.1959, Page 21

LÆKNABLAÐIÐ
15
mönnum, sem dæma um gildi
þeirra eftir hinum ströngustu
reglum, og þegar þau lcoma á
markaðinn, er verkun þeirra
ákveðin, skammtur sömuleiðis
og flestar aukaverkanir munu
kunnar. Þá slcyldi maður ætla,
að læknum veittist auðvelt að
framfylgja ráðum vísindamann-
anna. En sú hefur ekki orðið
raunin á, þó ekki liafi skort
á leiðbeiningar bæði úr kenn-
arastólum, í handbókum, í tíma-
ritum og' á læknaþingum. Þrátt
fyrir mikið tal og mikil slcrif,
er ástandið i þessum efnum það
alvarlegt víða um heim, að fyr-
irmenn stéttarinnar eru margir
orðnir allháværir. T. d. var eitt
höfuðefnið á lyflæknaþinginu i
Ilelsinki i sumar um notkun
og misnotkun fúkalyfja, og í
The New England Journal of
Medicine, hefur í vetur hirzt
syrpa af greinum um fúkalvf,
sem eru skrifaðar í föðurlegum
áminningartón til lækna, og við
sama tón hefur kveðið i öðrum
ritum.
Það, sem læknum er lielzt
fundið til foráttu i meðferð
fúkalyfja er þetta: Þeir gera
sér ekki næga grein fyrir þvi,
hver ráð (indicatio) séu hezt og
nota lyfin því oft í ótíma. Þeg-
ar þeir velja á milli lyfja, þá
nota þeir of milcið fjöl-
virlcu (broad spectrum) lyfin.
Skönmitun er áhótavant, þann-
ig, að skammtar eru ekki mið-
aðir við liæfi livers einstaks til-
fellis, og meðferð oft hætt um
leið og kliniskur bati er feng-
inn, þó að bakteriologiskur
hati sé ekki fenginn, t. d. þegar
um liálsbólgu er að ræða vegna
streptococcus hæmolyticus og í
meðferð þvagfærabólgu.
Afleiðingin af þessari mis-
notkun lyfjanna er hættuleg,
hæði sjúklingi, umhverfinu og
lækninum sjálfum. Hún er
hættuleg sjúklingi með þvi að
liætt er við ofnæmi eða ábætis-
sýkingu (superinfectio). Hún er
liættuleg umhverfinu á þann
hátt, að líklegt er að til verði
fleiri sýklastofnar, sem hafi enn
víðtækara ónæmi (resistens) en
þeir sýklar hafa, sem nú eru á
ferðinni. IJvað lækninn snertir
er hættan sú, að hann slaki á
þeim kröfum, sem liann verður
að gera til sín við greiningu,
þegar hann hefur á valdi sínu
lyf, sem hann fer að nota sem
allsherjarlyf gegn hvaða hita-
sjúkdómi sem er. Svo er eitt at-
riðið enn, og það er kostnaðar-
hliðin á meðferðinni. Verðmun-
ur á fúkalyfjum getur verið
töluverður, og þar hefur lækn-
irinn skyldu að gegna, bæði
gagnvart sjúklingi og þjóðfélag-
inu.
Það eru þessi atriði, sem ég
ætla að minnast lítillega á liér.
Það verður ekki komizt hjá því
að stikla á stóru.
Þá er fyrst að minnast á á-
stæður til fúkalyfjameðferðar.
Þessi lyf verka á ákveðna sýicla,