Búskapur hins opinbera 1997-1998 - 01.03.1999, Page 48

rétt að hafa í huga að aldursdreifmgin hefur áhrif hér því 26% íslendinga eru yngri en
16 ára. I Danmörku er sama hlutfall rúmlega 1814% og annars staðar á Norðurlöndum
milli 20 og 21%.
Sömuleiðis virðist vera töluverður munur á þjónustu við fjölskyldur og böm milli
norrænna landa. í Danmörku var til dæmis ráðstafað um 2,2% af landsframleiðslu til
slíkrar þjónustu á árinu 1996, í Svíþjóð um 1,9% og Finnlandi um 114% en hér á landi
um 1% af landsframleiðslu. Mismunur á þjónustu kemur fram á ýmsum sviðum. í
Finnlandi og mörgum sveitarfélögum Danmerkur er yfirvöldum jafnvel skylt að veita
vissum aldurshópum dagvistun eða annað úrræði; jafnvel að greiða foreldrum fyrir
gæslu bama sinna. Þá hefur áherslan á hálfsdags- og heilsdagsþjónustu verið mismun-
andi milli landanna. Hér á landi hefur hálfsdagsvistun verið hlutfallslega mikil.
Tafla 8.24 Stuðningur við fjölskyldur og böm 1996.
Danmörk Hlutfall af VLF Finnland Island Noregur Svíþjóð
D. Fjölskyldur og böm 3,98 3,91 2,35 3,53 3,78
1. Tekjutilfærslur til fjölskyldna 1,79 2,42 1,38 2,18 1,91
2. Þjónusta við böm og fjðlskyldur 2,18 1,48 0,97 1,36 1,88
Yngri en 16 ára % af fólksfjölda 18,6 20,3 25,9 20,7 20,0
8.3.1.6 Önnur velferðarútgjöld
Alls staðar á Norðurlöndum er fyrir hendi félagsleg aðstoð við þá sem ekki njóta
félagslegra réttinda með öðmm hætti vegna t.d. tekjumissis. Þetta er svokölluð
neyðarhjálp eða síðasta hjálp. Útgjöld vegna húsnæðisbóta teljast einnig hér undir
önnur velferðarútgjöld. Sömuleiðis útgjöld vegna aðstoðar við flóttafólk sem sest að í
löndunum. I töflu 8.16 hér að framan má lesa að þessi undirflokkur velferðarútgjalda
tekur til sín ríflega 2% af landsframleiðslu í Danmörku og Svíþjóð en í kringum 1% í
Finnlandi og Noregi. Hér á landi fara ríflega 0,6% af landsframleiðslu til þessara
málefna.
8.3.2 Opinber útgjöld til almannatrygginga og velferðarniála skv. skilgr. OECD
Hinn svokallaði COFOG-staðall Sameinuðu þjóðanna segir til um hvemig flokka
skuli opinber útgjöld niður á málaflokka. Þessi staðall er einnig lagður til gmndvallar
við málaflokkun hjá stofnunum eins og OECD og Alþjóðagjaldeyrissjóðnum (IMF),
sjá til útskýringar töflu 4.4 í töfluhluta sem sýnir sundurliðun opinberra útgjalda
samkvæmt COFOG-staðlinum.
í töflu 8.25 er að fínna sundurliðuð útgjöld hins opinbera til almannatrygginga og
velferðarmála samkvæmt nefndum staðli. Þessi útgjöld eru flokkuð í tvo meginflokka.
Annars vegar í undirflokkinn almannatryggingar og félagslega aðstoð, sem eru að
mestu leyti beinar greiðslur til heimilanna, vegna mismunandi félagslegra aðstæðna.
Hins vegar í undirflokkinn velferðarþjónusta, sem er að mestu þjónusta hins opinbera
við heimilin, en sú þjónusta getur verið af ýmsum toga.
Ýmsa fyrirvara þarf að gera varðandi þær upplýsingar sem birtast i töflu 8.25 um
opinber útgjöld til velferðarmála. Flestir fyrirvaramir varða mismunandi skilgreiningu
og meðhöndlun þessara upplýsinga meðal OECD-ríkjanna og verður vikið að
nokkrum þeirra hér á eftir. Tekið skal þó fram að ekki er til neinn sérstakur
samanburður á opinberum félagsmálaútgjöldum milli OECD-ríkjanna í sundurliðuðu
formi eins og hér birtist að ofan.
46