Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.02.1964, Page 83

nánd við fossa. Þar sem burnirótin vex í klettasyllum til fjalla virðist
hún liins vegar ekki skirrast við sólina. Er hún oft mjög stórvaxin og
þroskaleg á slíkum stöðum, einkanlega í hvannstóðum inn til jökla.
Eru slíkar gróðurvinjar oft unaðslegir reitir, og stinga mjög í stúf við
auðnina umhverfis.
Sú skýring hefur komið fram á vaxtarstöðum burnirótarinnar og
annara fjallaplantna, sem hegða sér svipað og hún, að þessar plöntur
þoli ekki nema ákveðið hitahámark (Dahl, 1951). Hefur komið í ljós,
að útbreiðslumörk þeirra í Skandinavíu fylgja nokkurn veginn jafn-
hitalínum, sem dregnar eru fyrir meðaltöl hæstu hitastiganna, sem
mælast á ári hverju. Þannig takmarkast útbreiðsla burnirótarinnar af
25° jafnhitalínunni. Þetta getur þó naumast gilt hér á landi, þar eð
meðaltal hámarkshita síðasta áratugsins nær hvergi 25°. Hitt er senni-
legra að hitinn og rakinn í sameiningu, þ. e. hið hlutfallslega raka-
magn takmarki útbreiðlsu þessara plantna, enda er það mælikvarði á
útgufun plöntunnar.
Einkennilegt er þó, að burnirótin virðist þrífast ágætlega í görðum
á láglendi, einnig í innsveitum, svo og í húsveggjum, sem áður var
getið um.
Vaxtarlendi burnirótarinnar eru furðulega margbreytileg. Hefur
þegar verið getið um nokkur þeirra. Til fjalla vex burnirótin oft á
melum og smágrýttum flötum. Er hún þá oftast dvergvaxin og fá-
stöngla, stundum agnarsmá. Þetta lendi er svo frábrugðið hinurn
vaxtarlendunum, skilyrði öll svo frábrugðin, að það væri vissulega
ástæða til að halda, að þessi mela-burnirót væri að einhverju leyti af-
brigðileg. Allt er það mál þó ókannað.*
Burnirótin er efalaust gömul í landinu. Eftir því sem við þekkjum
til hennar nú, er henni alls engin ofætlun að hafa lifað af ísaldirnar
hér. Hún virðist einmitt kunna bezt við sig í nágrenni jökla.
* Rússnesk kona, Borissova að nafni, hefur nýlega ritað um burnirótina í heimskauta-
héruðum Rússlands og Síberíu og telur þá burnirót vera sérstaka tegund, Rhodiola arctica
Boriss. Askell Löve hefur gert úr þessu deilitegund, og telur hana vaxa hér á landi.
G
TÍMARIT UM ÍSLENZKA GRASAFRÆÐI - FlÓra 8f