Félagsbréf - 01.07.1957, Blaðsíða 125

FÉLAGSBRÉF
123
Það gefur því auga leið, að gott leikrit getur orðið að lélegum
sjónleik, ef illa er úr þessu efni unnið.
Flest íslenzk leikskáld semja leikrit eins og aðrir höfundar
skáldsögur. Leikskáld, sem vill t. d. lýsa lífi fjölskyldu, sem
býr inni í smáíbúðahverfi, verður ávallt að hafa leikarana, sem
eiga að leika þetta líf á sviði, í huga. Hann má ekki sökkva sér
svo niður í lýsingar á lífinu í smáíbúðahverfinu, að hann gleymi
leikurunum vegna leikpersónanna. Hann má heldur aldrei missa
sjónar á leiksviðinu, sem er sögusvið hans öðrum þræði, því að
þá er voðinn vís. Hugur hans verður að starfa samtímis á tveim-
ur ólíkum sviðum, bæði á hinu raunverulega sögusviði í smá-
íbúðahverfinu og líka á leiksviðinu, í þeim flókna tækniheimi,
þar sem leikpersónur hans að lokum klæðast holdi í persónum
leikaranna. Þessi sérkennilega tvlhyggja, ef svo má kalla,
er öllum góðum leikskáldum gefin, án hennar verða listaverk
ekki til.
Innlend leikskáld athuga ekki, að saga þeirra á að fara fram
innan þriggja veggja, með áhorfendur á fjórðu hlið og leikendur
á sviðinu fyrir framan þá. Þau skrifa fyrir lesendur fremur en
fyrir áhorfendur. Augu þeirra eru ekki nægilega opin fyrir
tæknihliðum starfsins. Þeim hættir til að gleyma hlutverki leik-
ara og afrækja þá vegna sögunnar, en við eignumst ekki góð
leikrit fyrr en þau breyta um viðhorf, taka upp ný vinnubrögð
og hugsa meira um hreyfingar leikenda, viðbrögð þeirra og svip-
brigði. Þau verða líka að kunna að rata á rétt orð til að leggja
þeim í munn og setja þau svo saman, að létt sé að gefa þeim
vængi til að svífa yfir sviðsljósin og út til áhorfenda, en sá
hvíti galdur er enn sem komið er á fárra íslenzkra manna færi.
Hér að framan hefur verið rætt um það bezta og versta, sem
sýnt var á síðasta leikári, og nú er komið að því, sem þar er á
milli. Það er aldrei að vita, Tehús ágústmánans og Brosið dular-
fulla voru sjónleikir, sem einmitt eiga heima í milliflokki, því
að þeir gerðu hvorki að valda verulegum fögnuði né vonbrigðum.
Þeir voru allir þokkalegir sjónleikir, þótt þeir hefðu ekki á
sér brag snilldar né fullkominnar listar. Mig langar til að gera