Félagsbréf - 01.07.1957, Blaðsíða 24

22
FELAGSBREF
við það mesti ljóminn af bókinni. Ekkert er þarna held-
ur eftir Sigurð Nordal, einn bezta smásagnahöfund vorn, þótt
ekki liggi mikið eftir hann á því sviði. Útgefandi segir í eftir-
málanum, að ekki hafi tekizt að afla birtingarleyfis þeirra smá-
sagna, sem valdar hefðu verið eftir þessa höfunda, en þær hafi
verið: Fjandvinir eftir Gunnar, Temúdsjín snýr aftur eftir Kiljan
og Ferðin, sem aldrei var farin eftir Nordal. Er augljóst hvílík
bókarprýði hefði verið að þessum sögum, og engin leið er að
dæma slíkt smásagnasafn fullnægjandi án þessara manna. Hefði
mörgum þótt ærin ástæða til að hætta við útgáfuna, vegna fjar-
vistar þeirra.
Þrátt fyrir ýmsa vankanta, má segja að þessi bók sé allgott
sýnishorn af smásögum aldarinnar, svo langt sem hún nær, og
er fróðlegt að bera saman elztu og yngstu sögurnar. Saga yngsta
höfundarins, Ástu Sigurðardóttur, vekur t. d. athygli. Með snögg-
um og skýrum hætti er þar sýnt andartak inn í nýtízku götulíf,
lýsingin er fáorð en lífræn og eitthvað nýstárlegt við hana.
Sögupersónan, götustúlkan, stendur ijóslifandi og skýr fyrir
augum lesandans, lýsingin á tilfinningum hennar og skynjunum
í ölvímunni er varfærnisleg og lýsingin á hljómsveit rigningar-
innar er með snilldarbragði. Berum svo saman sálarlífslýsingu
á annarri ungri stúlku, í Fyrirgefningu Einars Kvarans. Að-
ferðin og frásagnarhátturinn er annar, en í báðum sögunum
finnum vér þó, að maðurinn er „gullið þrátt fyrir allt“, maður-
inn, sorg hans og gleði, líf hans og dauði.
Ýmsir hinna yngri höfunda eiga prýðilegar sögur í þessari
sýnisbók. Við lestur þeirra kemst lesandinn að þeirri niður-
stöðu, að íslenzk smásagnagerð er ekki í neinni afturför.
Á slíku smásagnaári og nú stendur yfir — þegar smásögum
rignir yfir lesendur í tugatali, hlýtur fjölbreytnin og höfunda-
fjöldinn að vera nokkur, og gefast því tilefni til hugleiðinga um
yngri skáldakynslóðina yfirleitt, viðfangsefni hennar og afstöðu
til lífsins og vandamála þess.
Ég mun samt ekki, að þessu sinni, skrifa um það langt mál,
en mig langar að lokum til að vitna aftur í orð eins hinna yngri