Helgafell - 01.01.1943, Síða 128

114
HELGAFELL
Þessi líkamslausa skreyting geturáeng-
an hátt samrýmzt hinu sterka og reisu-
lega formi, er slíkur risaturn heimtar.
Aðalformið er tilkomulítið og línurn-
ar slappar, ekki sízt neðan til, þar sem
þær teygja sig út yfir hinar löngu álm-
ur, er líta út eins og skíðabrekkur.
Turninn sýnist hallast. Þetta stafar
af því, að út frá öllum hornum turns-
ins eru bríkur eða börð, sem ganga
alla leið upp að toppi turnsins og smá-
mjókka eftir því, sem ofar dregur, en
fletir þeirra, tveggja og tveggja, sjást
ekki í sömu breidd frá öllum sjónar-
hornum. Skýringin er sú, að bríkurn-
ar á framhornunum ganga skáhallt
(eftir hornlínunni) út frá turninum, en
hinar hornrétt. Þennan hallamismun
mætti réttlæta, ef hans gætti aðeins
neðan til sem eins konar viðspyrnu á
móti aðalhúsinu. En hallinn á bríkun-
um heldur áfram alla leið upp að toppi
turnsins, svo að turninn sýnist allur
hallast nokkuð aftur á bak, séður á
horn eða aðra hvora þá hliðina, sem
stefnir eins og kirkjuhúsið.
Hin breiðu útskot til beggja handa
út frá turninum — nokkurs konar fótur
undir honum — eru allstór hús, hvort
um sig nál 13x15 metrar. Eftir líkaninu
að dæma eiga báðar þessar álmur að
vera gluggalausar með öllu. (Sam-
kvæmt uppdráttunum mun þó vera
gert ráð fyrir ca. 10 sentimetra breiðum
rifum milli stuðlanna á nokkrum stöð-
um). í þessum álmum kváðu þó eiga
að vera safnaðarsalur, spurningastofa,
biskupsstofa o. fl. auk þess stigagöng
að söngpalli milli álmana.
Gluggaleysið á öllum þessum húsa-
kynnum stafar sýnilega af því, að
gluggarnir hafa ekki þótt eiga vel við
,,stuðlabergið“ utan á forkirkjunni, en
þar eru allir veggir með lóðréttum rák-
um er eiga að tákna stuðlaberg. Stuðla-
bergið kvað nú vera þjóðlegt — eins
og burstirnar forðum, jafnvel þótt það
sé gert af sementssteypu. Þetta má vel
vera. Samt mundi ég heldur kjósa dags-
birtuna, ef ég ætti að hafna öðruhvoru,
enda virðist svo auðvelt að ná til henn-
ar, þar sem húsið stendur á bersvæði.
Hér er eingöngu hugsað um turnfótinn
að utan og stuðlabergið, en ekki afnot-
in innan húss. Við fyrstu sýn kynni
jafnvel einhverjum að verða það á að
spyrja, hvort þessi bygging væri hol
að innan.
Breidd turnsins (að meðtöldum brík-
unum) er geipileg, 16—17 metrar við
þakbrún kirkjuhússins og enn meiri
neðar. Þetta, meðal annars, dregur
mjög úr skynjanlegri hæð turnsins, og
auk þess veldur það því, að turninn
verður að dragast miklu meira að sér
en æskilegt er. Og þegar horft er upp
eftir turninum, sem er 75 metrar á hæð,
úr tiltölulega lítilli fjarlægð, eins og
þarna er við torgið, sýnist breiddar-
munurinn vitanlega enn meiri en hann
er í raun og veru.
Veggir og bríkur turnsins til beggja
handa eru með óslitnum, lóðréttum
rákum alla leið upp úr, en lárétt deiling
er engin. Allt þetta uppstreymi virðist
vanta einhverja stöðvun og einhvern
ákveðnari mælikvarða á stærðarhlut-
föll.
Á allri þessari forkirkju eða neðsta
hluta turnsins, sem er um 13x50
metrar að flatarmáli, er aðeins einn
gluggi (líklega yfir söngpalli). Þessi
gluggi er í gotneskum stíl — eini glugg-
inn á húsinu í þeim stíl.
Á aðalkirkjunni eru gluggarnir ein-
h.ver afbrigði með óreglulegum bogum.
Þar er toppurinn tekinn af þeim. Lang-
hliðar kirkjunnar virðast mér annars
beztar að ytra útliti. Hliðargöngin
munu vera hlutfallslega mjög lág, og
er hætt við, að þau njóti sín ekki vel
innan húss, og súlurnar meðfram göng-
unum sýnast of lágar í samanburði við
hina háu veggi, er á þeim hvíla, og
hina háu glugga á þeim og göng-
in sýnast því liggja undir fargi.
Annars hafa fáar skýringar fengizt á
pví, hvernig umhorfs mundi verða inn-