Tímarit Máls og menningar - 01.12.1968, Blaðsíða 37
þá við höfðum í hjónabandi saman
verið 31 ár fjóra daga betur.
... Þá átti eg enga sauðarskepnu
og ei eftirkomandi ár.
... Nú var eg í mannanna ónáð.
Að hennar begravelsi afstöðnu fór eg
yfir allan Mýrdal og Eyj af j öll til allra
vina minna, og bað þá selja mér eina
skeppu af rúgi eða byggi, og fékk
það hvergi.
Frá þessum haustnóttum 1784 til
vorsins 1785 átti eg eina þá allra
daufustu ævi, sem eg hef aflifað, þá
eg missti mína ágætu konu, féll mér
svo að segja allur ketill í eld. Eg
fékk það allra sterkasta óyndi og
svefnleysi, sem verkaði hjá mér skað-
lega þanka og alls kyns handa freist-
ingar. Eg var ljósfeitislaus og varð
því að rorra uppi í sífelldu myrkri..
U
Eftir að síra Jón hefur misst eig-
inkonu sína og hann verið ákærður
eða liggur undir ámæli fyrir að hafa
tekið peninga úr sjóði stiftamt-
manns, leggjast raunirnar svo þungt
á hann að hann er varla mönnum
sinnandi og getur ekki afborið að
vera einn og er eins og kominn út úr
heiminum, „og svo fannst mér eg
vera heiminum frá horfinn, en guði
innlifaður, að eg hefði þolað, þó eg
hefði mátt deyja sem píslarvottur“.
Og er einkennandi að þau líknarorð
sem drottinn leggur honum í eyra
koma eins og oft endranær í ljóðlín-
um og ósjálfrátt, eins og þeim sé
Hetjusaga frá átjándu öld
hvíslað að honum og komi honum
sjálfum á óvart. Svo verður skáld-
skapurinn fyrir munn drottins hon-
um líkn í nauð, í einföldustu lífs-
þörfum og í formi einfaldrar fer-
skeytlu.
Og nú hefst kynlegur útúrdúr,
eltingarleikur síra Jóns við að ná
sér í konu, og hafði hann fest blint
auga á Kristínu Sigurðardóttur,þjón-
ustustúlku hjá prestshjónum er áttu
honum forna vináttu að gjalda, og
gerði hann sér ferð á hendur vestur
að Setbergi í Eyrarsveit til að telja
hana á að giftast sér, en hafði ei er-
indi sem erfiði. En systir hennar kom
síðar fyrirhafnarlaust upp í fang
hans.
„Svo sem nú vildi allt móti blása
með andvökum og hugarangri, yfir-
féll mig sá veikleiki, er kallast mictus
cruentus, með illa þolandi pínu og
kvöl“.
„Með þessu kvalræði féll eg í þær
allra þyngstu freistingar að stytta
sjálfum mér aldur“, og var síra Jón
tvisvar að því kominn að fleygja sér
í hyl í ánni. Öldin sýndi honum enga
miskunn. Hann skyldi sannarlega
fullreyndur.
Gerði þá Jón Steingrímsson ekki
annað en þjást með fólkinu? Gerðu
íslendingar á þessari öld ekki annað
en þjást og deyja? Eru það kvalir
síra Jóns sem einar lýsa upp úr
myrkri aldar hans og ævisögu?
243