Tímarit Máls og menningar - 01.12.1968, Page 139

aðstaða til lántöku hjá erlendum
seðlabönkum eða ríkjum. Greiðslu-
geta landa verður einnig talin ná til
þátta, sem trauðla verða metnir í
hagskýrslum, svo sem lánstrausts
þeirra á erlendum fjármálamörkuð-
um, og, þegar í hlut eiga lönd, sem
leggja öðrum til gjaldmiðil sinn í
gjaldeyrisforða, til samþykkis ann-
arra landa til að taka enn meira af
gjaldmiðli þeirra upp í gjaldeyris-
forða sinn.“5
Undir stærð og skiptingu forða
gulls og erlends gjaldeyris milli
landa og undir tíðni og umfangi
greiðsluhalla þeirra er það komið,
hvort allur forði gulls og gjaldeyris
hrekkur til að standa undir heims-
viðskiptunum. Því lengra sem liðið
hefur frá síðari heimsstyrjöldinni,
því meira jafnræði um gulleign hef-
ur verið milli landa.6 Umfang
greiðsluhalla landa hefur vaxið í
5 Bls. 25—26.
6 Samkvæmt International Financial
Statistics í febrúar 1966 skiptist forði gulls
og erlends gjaldeyris, í hundraðshlutum,
Staða gulls í alþjóðafjármálakerfinu
hlutfalli við upphæð heimsviðskipt-
anna. Forði allra landa heims af
gulli og erlendum gjaldeyri hefur
þannig þurft að vaxa hlutfallslega
til jafns við heimsviðskiptin til að
geta leyst af hendi hlutverk sitt í al-
þjóðlega viðskiptakerfinu. A það
hefur aftur á móti skort.
Forði allra landa heims af gulli og
erlendum gjaldeyri nam árin 1952
og 1964 78 hundraðshlutum og 40
hundraðshlutum andvirðis saman-
lagðs innflutnings þeirra, en gull-
forði þeirra einn saman nam fyrra
árið 52 hundraðshlutum þess og síð-
ara árið 23 hundraðshlutum þess.
Metinn í hundraðshlutum upphæðar
heimsviðskiptanna hefur samanlagð-
ur forði landa af gulli og erlendum
gjaldeyri þannig farið lækkandi.
Þessi hlutfallslega lækkun hans hefur
á þessum áratug orðið að megin-
vanda í heimsviðskiptunum.
Kuala Lumpur, í desember 1967.
niður á landssvæði í september 1965 eins
og hér segir: Bandaríkin 22.6, Bretland
3.1, Vestur-Evrópulöndin 41.7, önnur iðn-
aðarlönd 16.1, vanþróuð lönd 15.5.
345