Tímarit Máls og menningar - 01.12.1968, Qupperneq 52

Tímarit Máls og menningar
belg með blóði í og létu það leka niður í snjóinn til þess að rekja sig eftir
heimleiðis. Loks gáfust þeir upp á að nálgast fjallið og sneru til byggða og
komu heilu og höldnu niður á Kálfafellsdal, án þess að hafa fundið nokkrar
haglendur í Vatnajökli. Um þennan leiðangur sagði Gamli-Björn: „Mikil
ógn var þetta vitleysislega stofnað, jú vitleysislega stofnað hjá honum.“
Björn var í vinnumennsku hér og þar, eftir að hann gaf upp búskap, en
þótti ekki stöðugur í vistum. Hann hafði þann hátt á að ráða sig ekki í
skiprúm snemma vetrar og liélt sér á lausum kili til þess að taka formanns-
stöðu, ef hún losnaði. En ef engin formannsstaða var í boði, reri hann þar
sem honum sýndist, eftir ástæðum. Formannsembættið var honum metn-
aðarmál.
Nú var það eina vertíð, að formann vantaði á Kálfafellsskipið Svan. Þá
var Gamli-Björn ráðinn þangað til formennsku. Einhvern dag á vertíðinni
höfðu þeir á Svaninum tvíhlaðið. Björn vildi ýta í þriðja sinn, þó að sjór
væri tekinn að spillast. Aftur af skipinu var festur kaðall og látinn liggja
upp í fjöru. Maður var skilinn eftir í fjörunni til að skipta aflanum. Hann
hét Sveinn Einarsson, kallaður Stóri-Sveinn, hálfbróðir Oddnýjar Sveins-
dóttur á Gerði. Sveinn skyldi líka taka í kaðalinn og draga skipið að landi,
svo að það yrði ekki flatt fyrir bárunni, ef sýnt væri, að því slægi upp eða
það fyllti í útróðrinum, því að nú var orðið stórt í sjóinn. Björn átti að
ýta og með honum Sigurður bóndi á Kálfafelli, berserkur til líkama og sálar.
Þá er stutt fram undir, og Björn kallar lagið, sem vera bar. En rétt í
því, er skipið skríður á flot, sést ríða að ólag mikið. Þá hafa allir innbyrt
sig nema ýtingarmennirnir, Björn formaður og Sigurður á Kálfafelli. Þeim
lízt ekki á blikuna, þegar þeir sjá grænbláa sjóina rísa frammi undan. Þeir
sleppa tökum á skipinu og ætla að grípa í kaðalinn, sem aftur af lafði, og
draga skipið með sér til lands. En það brunar út með þvílíkum hraða, að
þeir ná ekki tökum á spottanum og svamla upp í fjöru við svo búið. Grunnt
var róið og sjá þeir úr fjörunni, að skipsmenn eru komnir í ösfiski. Björn
vill benda þeim að róa til lands og sækja þá. En Sigurður gefur honum
olbogaskot og segir: „Nóg ertu nú illt búinn að gera, þó að þú gerir ekki
þennan djöful,“ því að Sigurður vildi ekki tefja þá frá fiskidrættinum.
Þeir Björn og Sigurður taka nú að ráfa um fjöruna og telja sér harma-
tölur út af þessum óförum. Sigurður segir: „Ég vildi nú heldur missa beztu
kúna mína í fjósinu en verða fyrir þessum andskota.“
Björn tekur undir: „Ég hefði nú heldur viljað missa allt, sem ég á til.
Heillin mín, það er skömmin. Það er skömmin.“
258